In the Picture: PZL-Mielec M-15 Belphegor, het lelijkste eendje!?!

0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor
0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor

Registratie: 0603
Type: PZL-Mielec M-15 Belphegor
Constructienr.: 1S006-01
Eigenaar: Polish Aviation Museum
Locatie: Krakau (Poland), 4 oktober 2012
Bijzonderheden: Met de komst van grote Russische staatsboerderijen ontstond in de jaren ’70 de behoefte aan een vliegtuig voor gewasbescherming dat op deze grote bedrijven was aangepast.
In het communistische systeem was PZL-Mielec uit Polen aangewezen om een dergelijk vliegtuig te ontwikkelen. Daarnaast stond Rusland er op dat men gebruik zou maken van een vliegtuig dat met een straalmotor werd aangedreven. Dit om zoveel mogelijk naar een standaard type brandstof toe te werken.

0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor
0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor

Een andere, meer duistere, reden om dit toestel te bouwen had te maken met chemische oorlogsvoering. De sovjets wilden de beschikking hebben over een vliegtuig dat zowel ingezet kon worden om bij een chemische aanval neutraliserende stoffen te sproeien als ook om chemische stoffen als wapen te verspreiden. In de tussentijd kon het toestel dan mooi voor landbouwdoeleinden gebruikt worden.

0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor (Uitlaat voor chemicaliën)
0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor (Uitlaat voor chemicaliën)

De behoefte hieraan ontstond na de Vietnamoorlog waar op grote schaal het ontbladeringsmiddel Agent Orange werd gebruikt. Voor oorlogssituaties in dicht beboste gebieden wilden de Sovjets een wapen hebben. De PZL-Mielec M-15 moest daarvoor de oplossing bieden.
Voor dit doel werd het toestel zo ontworpen dat de cabine hermetisch afgesloten kon worden en dat de luchttoevoer via micro-filters plaats kon winden.

0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor (romp die hermetisch af te sluiten was)
0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor (cabine die hermetisch af te sluiten was)

Door de specificaties kwam er een merkwaardig vliegtuig uit het ei. Op zijn zachtst gezegd was er een lelijk eendje geboren. Er werd een dubbeldekker gebouwd, aangedreven met een straalmotor met eigenschappen om langzaam te kunnen vliegen.
In 1973 vloog de eerste M-15 en het toestel kreeg  de bijnaam van de demoon van de gemakzucht Belphegor kreeg.
Aanvankelijk dacht men een markt te hebben voor 3.000 toestellen. Het vliegtuig voldeed echter niet. De straalmotor bleek oneconomisch in het gebruik en in 1981, na 175 exemplaren werd de productie gestopt.

0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor
0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor

Zo was het toestel niet populair bij piloten. Je kon namelijk niet de kerosine van de straalmotor in je eigen auto gooien. Piloten konden daardoor niet “op papier” een vlucht maken en zelf de brandstof in hun eigen auto gebruiken. Ook maakten de uitlaatgassen van de straalmotor het verbouwde katoen dat besproeid werd onbruikbaar.
Naar verluid zijn alle productietoestellen in de USSR ingezet, behalve eentje. Die ene is te vinden in het luchtvaartmuseum van Krakau in Polen. Hier is een PZL-Mielec M-15 te zien die zo rechtstreek van de fabriek het museum in is gegaan. Het betreft het laatse productietoestel dat nooit afgenomen is.

0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor (de opslagtanks zijn goed zichtbaar)
0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor (de opslagtanks zijn goed zichtbaar)

Op de foto’s is goed te zien dat het toestel in de brede vleugelstijlen ruimte heeft om de chemicaliën mee te nemen die verspreid moesten worden. In totaal goed voor 2.900 liter. Ook is de cabine groot genoeg voor een piloot en twee medewerkers die bij een tussenlanding in een afgelegen gebied het toestel weer konden bevoorraden.

0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor (cockpit-view)
0603 PZL-Mielec M-15 Belphegor (cockpit-view)

Naar verluid is de eerste en enige dubbeldekker uitgerust met een straalmotor en is het tevens het meest langzaam vliegende straalvliegtuig dat in serieproductie is genomen. Daar kan men dan weer trots op zijn!
In elk geval gooit dit toestel bij de verkiezing “vreemdste vliegende gedrocht” hoge ogen…

Een gedachte over “In the Picture: PZL-Mielec M-15 Belphegor, het lelijkste eendje!?!

Geef een reactie