Registratie: N4770C / 47-432 / LE-432
Type: Boeing YL-15 Scout
Constructienummer:47-432
Eigenaar: Keith Brunquist, Wasilla (AK)
Locatie:EAA AirVenture, Oshkosh (WI), juli 2017
Bijzonderheden: Boeing wilde na de Tweede Wereldoorlog meedingen naar de order voor een nieuw observatievliegtuig voor de USAAF (United States Army Air Force). De productiefaciliteiten stonden na de enorme producties tussen 1940-1945 bijna stil en er waren dringend nieuwe orders nodig. Boeing dacht met een klein propellervliegtuigje een kans te maken.
In 1947 vloog hun ontwerp, de XL-15 voor het eerst. Er zouden nog een XL-15 en tien YL-15 Scouts volgen. De 2 XL-15’s waren proof of concept prototypes terwijl de 10 YL-5’s pre-productie prototypes waren. Zij werden ingezet bij de luchtvaartafdeling van de Amerikaanse landmacht voor zogenaamde Forward Air Control (FAC). In die tijd waren lichte vliegtuigen belangrijk als verbindingstoestel of om boven het slagveld tactisch observaties te doen.
De YL-15 was ontworpen met een grote glazen cabine. Deze hing als het ware onder de vleugel. Hierdoor was er optimaal zicht rondom. Er kon een vlieger en een waarnemer mee aan boord. Die laatste kon zijn stoel achterstevoren zetten zodat hij vrij naar achteren kon kijken.
De Scout had een 125 pk (93 kW) sterke 4-cilinder Lycoming motor. Daarmee kon het op eigen gelegenheid maximaal 97 knopen vliegen. Grappig genoeg was het toegestaan om met snelheden tot 140 knopen te vliegen, door het vliegtuig te laten slepen door een ander – sneller – vliegtuig. Langzaam vliegen kon de YL-15 ook, bij 30 knopen was de stall-snelheid pas bereikt. Uiteraard had het toestel daardoor ook maar een korte landingsbaan nodig, 250ft. Starten kon het vanaf een baantje van 600ft lengte. De YL-15 kon zo’n 2,5 uur vliegen. Met een extra tank onder de cockpit kon dit vergroot worden naar 5,5 uur. Extra handigheidje de vleugels konden snel ingeklapt worden. Zo kon men het toestel snel op een trailer vervoeren naar gebieden waar de inzet nodig was.
Helaas, de YL-15 Scout heeft het niet gehaald, de order voor de landmacht ging naar Cessna. Zij sleepten de order in de wacht met hun type, de L-19 Birddog. En dat werd een redelijk succesnummer!
De 12 L-15’s werden overgedragen naar de US Fish & Wildlife Service in Alaska. Daar hebben ze tot 1954 dienst gedaan als observatiekist. De kistjes waren daar niet alleen uitgerust met wielen, maar ook met ski’s en drijvers. Een exemplaar daarvan is nog luchtwaardig, de hier afgebeelde N4770C.
De N4770C is de laatste van de 10 gebouwde YL-15’s. Het toestel is op 8 maart 1949 als 47-432 van de band gerold uit de Boeing fabriek in Wichita. In 1954 werd het na een veiling aangekocht door Norm Brunquist, de vader van de huidige eigenaar. Hij heeft er tot 1966 mee gevlogen tot het toestel motorproblemen kreeg.
Na het overlijden van zijn vader werd Keith Brunquist de eigenaar en in 2003 begon hij aan een enorme klus om het toestel te restaureren. Hij wilde het in de staat terugbrengen zoals het uit de fabriek was komen rollen. Geluk daarbij was dat zijn vader indertijd veel losse onderdelen had ingekocht, waaronder plexiglazen panels voor de cockpit.
Op 28 juli 2016 vloog de N4770C voor het eerst weer. 50 jaar nadat zijn vader er voor het laatst mee had gevlogen. In de zomer van 2017 vloog Keith met dit toestel naar de EAA AirVenture op Oshkosh. Een hele reis vanuit Alaska. Tijdens dit event was hij een van de smaakmakers. Op het moment dat zijn toestel in het voetlicht werd geplaatst op “Boeing Plaza” verdrongen de vele toeschouwers zich rond het kistje.
Zelf heb ik later de YL-15 nog even opgezocht in een wat rustigere omgeving in de Warbird-area. Daar sprak ik ook even kort met de eigenaar. Hij kon er helaas niet mee voorvliegen, omdat hij geen display autorisatie heeft. Wel vloog hij later in de week in de vroege ochtend voor een aantal foto-missies. Veel luchtvaarttijdschriften waren in een air-to-air plaatje van dit toestel geïnteresseerd.
Er staan in het Amerikaanse luchtvaart register nog twee andere YL-15’s vermeld, de N425YL (47-425) en N427YL (47-427). Deze toestellen zijn momenteel niet luchtwaardig. Of er verder nog exemplaren in musea staan heb ik niet kunnen achterhalen.
Na deze Boeing YL-15 Scout is Boeing opgehouden met het bouwen van propellervliegtuigen. De Scout was de laatste en daarmee wel een heel bijzonder vliegtuig. Hierna heeft Boeing alleen nog maar straal- of turbinevliegtuigen gebouwd (drones daargelaten). En daar zijn ze aardig goed in weten we inmiddels met de enorme wereldwijde vloot van vele duizenden passagiersvliegtuigen.
