Onder de noemer van Blue-Flag 2017 oefende de IAF (Israeli Air Force) van 2 tot en met 16 november 2017 met 7 bondgenoten. Voor deze grote oefening was de hele zuidelijke helft van Israël (grofweg ten zuiden van de lijn Tel Aviv – Jeruzalem) gesloten voor al het overige vliegverkeer. Tijdens de missies was dit luchtruim voor de deelnemers ongelimiteerd beschikbaar, zonder hoogte- of snelheidsrestricties.
Doel
Doel van Blue-Flag is op een veilige manier trainen in realistische en complexe gevechtssituaties met verschillende luchtmachten met verschillende vliegtuigen en met verschillende capaciteiten. Naast dit primaire doel is ook het onderhouden van vriendschappen een belangrijk onderdeel.
Deelnemers
De oefening Blue-Flag is een tweejaarlijkse terugkerende luchtmachtoefening. Dit jaar voor de derde keer en groter dan ooit. Deden er in 2013 drie bevriende luchtmachten mee, in 2015 vier en nu dus zeven. De deelnemende landen waren Griekenland (4x F-16C/D Block 52+), Verenigde Staten (7x F-16C/D Block 40), Polen (5x F-16C/D Block 50), Italië (5x Tornado IDS) en als nieuwkomers verwelkomde men Duitsland (6x Eurofighter EF-2000), Frankrijk (5x Mirage 2000D) en India (1x C-130J).
Op India na vaardigde alle landen gevechtstoestellen af, India nam deel met een Lockheed C-130J Hercules transportvliegtuig met 45 special forces van hun Gurad Commandos aan boord. Israël doet zelf mee met de in elk geval 12x F-16C/D, 6x F-16I, 13x F-15A/B/C/D, Gulfstream G-V / G550, C-130, helikopters en UAV’s (drones).
Bij de deelnemende toestellen van de IAF zaten een paar exemplaren met ruime gevechtservaring. Er waren een paar F-15’s met zogenaamde kill-markings van Syrische toestellen en/of precisiebombardementen. De kroon spande de hier onder afgebeelde 802 F-15A Panter. Dit toestel heeft niet minder dan 4 Syrische Mig neer gehaald. Op 9 juni 1982 vielen een Mig-23 en een Mig-21 van de Syrische luchtmacht ten prooi. Een dag later werd nog eens 2 Syrische Mig-23’s uitgeschakeld. In april 1994 raakte dit toestel overigens zwaar beschadigd bij een noodlanding. Voor een slordige USD 17 miljoen (!) is de kist weer opgelapt en vliegt nog steeds.
Met name de deelname van Duitsland mag bijzonder genoemd worden, gezien de alom bekende geschiedenis. De tijden zijn hierin gelukkig ten goede gekeerd en men kan nu op gebied van elkaars luchtmacht op vriendschappelijke wijze oefenen en ervaringen uitwisselen. Voor het eerst opereerden Duitse gevechtstoestellen vanaf Israëlisch grondgebied.
Ovda
Alle toestellen – op de Indiase Hercules na, die de eerste week vanaf Nevatim vliegt – opereren tijdens Blue-Flag vanaf de Air Force Base Ovda. Dit veld is operationeel sinds 1982 en ligt in het uiterste zuiden van Israël en het is (nog) een gedeeld civiel/militair vliegveld.
Buiten deze oefening is Ovda momenteel de tweede internationale luchthaven naast Ben Gourion bij Tel Aviv. Tijdens Blue-Flag werden alleen alle civiele vluchten geweerd. Tijdens Blue-Flag 2017 moesten maatschappijen als Ryanair en WizzAir hun heil ergens anders zoeken of hun vluchten opschorten.
De functie voor civiel gebruik gaat Ovda overigens in 2018 verliezen. Dan wordt de nieuwe luchthaven bij Eilat genaamd Ramon Eilat International Airport geopend. Deze luchthaven met een baan van 3.600 meter kan flink meer vluchten afhandelen voor Eilat. Naast het civiele deel van Ovda gaat ook de oude luchthaven midden in de stad Eilat dan dicht.
Er wordt tijdens Blue-Flag doorgaans 2x per dag gevlogen (van zondag tot en met donderdag) door de “Blue Force”, een ochtend- en een middagmissie. Ook wordt er 3x ’s avonds gevlogen. De missies duren niet erg lang, gemiddeld is een toestel binnen 1 tot 1,5 uur weer terug “ op het dek”.
Tijdens de oefeningen wordt ook zorggedragen voor de verdediging van het vliegveld zelf. Daarvoor was een Patriot battery opgesteld. Dit is een wapensysteem met luchtafweerraketten tegen aanvallende vliegtuigen of raketten. Tijdens Blue-Flag 2017 werd het systeem kort uitgelegd door de Israëlische commandant van deze battery. Ook Nederland heeft dit afweersysteem in gebruik.
Flying Dragons
Tijdens de missies worden complexe aanvalsdreigingen gesimuleerd door de agressors van de tegenstander, genaamd “het rode leger”. Dit kunnen bedreigingen zijn door vliegtuigen maar ook door SAM (Surface-to-Air-Missle) batteries.
Voor deze dreiging zorgt het 115sq dat gebaseerd is op Ovda. Dit is het eigen agressor squadron van de IAF. Zij beschikken als enige squadron binnen de Israëlische luchtmacht over zowel vliegtuigen, helikopters als grondmaterieel. De bijnaam van dit squadron is “The Flying Dragons”. Hun toestellen zijn te herkennen aan een draak in de staart van hun F-16’s.
Er is bij Blue-Flag uiteindelijk niet sprake van een winnaar of verliezer. Het gaat om het vergroten van de vaardigheden. Dat alles binnen een veilig kader. Voor die veiligheid zijn de agressors in beginsel verantwoordelijk, zij bepalen de mate van dreiging en zien toe op een verantwoorde afwikkeling van de scenario’s in de lucht.
Leiding
De gehele oefening wordt geleid door een zogenaamde “Air Boss”. Hij is verantwoordelijk voor alle missies, de scenario’s en ziet toe op de absoluut vereiste veiligheid tijdens deze weken. De “Air Boss” wordt bijgestaan door de Israëlische militaire luchtverkeersleiding en de Gulfstream G550 van de IAF met hun AEW&C (Airborne Early Warning & Control) systeem. Zij vormen de ogen en oren in de lucht tijdens de oefeningen.
Verloop oefening
De opbouw van Blue-Flag is vooraf bepaald. In de eerste dagen worden vooral vluchten gemaakt om vertrouwd te raken in het Israëlische luchtruim en met de procedures. Er moet nauwkeurig gevlogen worden. Vooral in het zuiden zit je namelijk zo boven Jordanië of Egypte. Hierop volgt de DCA-fase, daarbij worden Defensive Counter Air missies gevlogen, verdedigingsmissies.
Daarna wordt de druk langzaam opgevoerd tegen het einde van de eerste week met zogenaamde “BvB” missies, Blue-versus-Blue. Er zijn dan nog geen agressors in het spel. Die komen in de tweede week aan bod en dan wordt het zweten voor de vliegers.
De agressors zullen het uiterste van de “Blue-Force” vragen. De laatste drie dagen gaat het echt los, 2 dagen wordt een SFE (Small Force Exercise) gevlogen en de laatste dag een LFE (Large Force Exercise). Op de laatste dag wordt de meest ingewikkelde gevechtssituatie nagebootst, waarbij op zeker voor iedere deelnemende luchtmacht een uitdagende taak is weggelegd in het voorgeschotelde scenario.
Vergelijkbaar
Een oefening van deze omvang en complexiteit in deze regio is bijzonder te noemen. Er zijn slechts een beperkt aantal vergelijkbare oefenmogelijkheden wereldwijd. De bekendste is waarschijnlijk wel de Red-Flag oefeningen op Nellis in Nevada (USA), maar ook de afgeleide daarvan; Red-Flag Alaska met trainingen in het hoge, koude noorden. In Turkije kennen we Anatolian Eagle. En laten we ook de oefening Frisian Flag niet vergeten. Hierbij oefenen jaarlijks vanaf Leeuwarden diverse luchtmachten in een groot gebied boven de Noordzee. Tot slot is nog de Tiger-meet te noemen, ook hierin oefenen luchtmachten van diverse landen met elkaar in diverse soorten missies.
In de keuken
Van de oefening Blue-Flag is tot op heden nog niet zoveel beeldmateriaal beschikbaar. In 2013 was er een bescheiden persmoment en in 2015 was die er in het geheel niet. Dit jaar mochten afgevaardigden van de (internationale) pers een dagdeel van de oefening bijwonen. Dat leverde fraaie beelden op van de deelnemende toestellen in de ruige omgeving van de Negev-woestijn. Het gaf een uniek kijkje in een bijzondere keuken!
Er was een persdag georganiseerd op woensdag 8 november. Ongeveer 50 fotojournalisten van over de hele wereld verzamelden zich aan de poort van de basis. Daar werd men ontvangen met een aantal presentaties over de oefening. Dit was keurig verzorgd met een natje en een droogje voor de aanwezigen.
Vervolgens werd het gezelschap langs een van de twee parallelle banen afgezet. Hier kon een groot deel van de enige missie bij daglicht die dag vastleggen. Later zou men nog een avondmissie uitvoeren.
In korte tijd startten van de deelnemende landen twee of meer toestellen. Men gebruikte beide banen 03L/21R en 03R/21L in beide richtingen. vooral 03R/21L lag wat ver weg en met de heatwaves in de woestijn was het lastig om de toestellen op die baan vast te leggen. Maar niet getreurd, er bleven nog voldoende andere prima foto-opties over.
Na ruim een uur werd de delegatie verzocht weer in de bus te stappen. Dat het gezelschap daarbij zo’n 30 minuten vertraging opliep door een ogenschijnlijk missende fotograaf en omdat men voorrang moest verlenen met de bus aan voorbijtaxiënde kisten, was natuurlijk geen probleem…
Deelnemende toestellen
Voor de liefhebbers zullen we de deelnemende toestellen opsommen. De waarnemingen zijn van 5 (uit tweede hand via Scramble), 8 en 9 november. De lijst zal niet compleet zijn, aanvullingen zijn dan ook welkom.
Van de meeste toestellen zijn foto’s gemaakt. Helaas is niet al het materiaal van top-kwaliteit, bij sommige foto’s is last van zogenaamde heat-waves. De afstand tot de vliegtuigen was dan groot. Toch blijven de plaatjes interessant genoeg voor publicatie.
German Air Force |
|||
| Registratie | Type | Unit | Photoproof |
| 30+46 | Eurofighter EF-2000 Typhoon | TLG73 | * |
| 30+47 | Eurofighter EF-2000 Typhoon | TLG73 | * |
| 30+51 | Eurofighter EF-2000 Typhoon | TLG73 | * |
| 30+65 | Eurofighter EF-2000 Typhoon | TLG73 | |
| 30+77 | Eurofighter EF-2000(T) Typhoon | TLG73 | * |
| 31+21 | Eurofighter EF-2000 Typhoon | TLG73 | * |
Polish Air Force |
|||
| Registratie | Type | Unit | Photoproof |
| 4056 | F-16C Block 52 | 31 BLT | * |
| 4062 | F-16C Block 52 | 31 BLT | * |
| 4071 | F-16C Block 52 | 32 BLT | * |
| 4074 | F-16C Block 52 | 32 BLT | |
| 4085 | F-16C Block 52 | 32 BLT | |
Hellenic Air Force |
|||
| Registratie | Type | Unit | Photoproof |
| 001 | F-16C Block 52 | 335 Mira | * |
| 013 | F-16C Block 52 | 335 Mira | * |
| 017 | F-16C Block 52 | 335 Mira | * |
| 029 | F-16D Block 52 | 335 Mira | * |
United States Air Force |
|||
| Registratie | Type | Unit | Photoproof |
| 88-0413 / AV | F-16C Block 40 | 510th FS | * |
| 88-0443 / AV | F-16C Block 40 | 510th FS | * |
| 88-0444 / AV | F-16C Block 40 | 510th FS | * |
| 88-0541 / AV | F-16C Block 40 | 510th FS | * |
| 89-2009 / AV | F-16C Block 40 | 510th FS / 31 FW | * |
| 89-2018 / AV | F-16C Block 40 | 510th FS | * |
| 89-2049 / AV | F-16C Block 40 | 510th FS | * |
Italian Air Force |
|||
| Registratie | Type | Unit | Photoproof |
| MM7004 / 6-55 | Tornado IDS MLU | GEA 6° Stormo | * |
| MM7020 / 6-77 | Tornado ECR MLU | 155° Gruppo ET | * |
| MM7021 / 6-20 | Tornado ECR MLU | 155° Gruppo ET | * |
| MM7055 / 6-65 | Tornado ECR MLU | 155° Gruppo ET | |
| MM7084 / 6-03 | Tornado IDS MLU | GEA 6° Stormo | * |
French Air Force |
|||
| Registratie | Type | Unit | Photoproof |
| 670 / 3-XF | Dassault Mirage 2000D | EC03.003 | * |
| 603 / 3-XL | Dassault Mirage 2000D | EC03.003 | * |
| 629 / 3-XO | Dassault Mirage 2000D | EC03.003 | * |
| 641 / 3-JW | Dassault Mirage 2000D | EC03.003 | * |
| 668 / 3-IG | Dassault Mirage 2000D | EC03.003 | * |
Indian Air Force |
|||
| Registratie | Type | Unit | Photoproof |
| KC-3806 | Lockheed C-130J Hercules | ? | |
Israeli Air Force |
|||
| Registratie | Type | Unit | Photoproof |
| 355 | Beech A36 Chofit (Bonanza) | 135sq | * |
| 132 | Bell OH-58B | FTS | |
| 654 | F-15A Baz | 133sq | * |
| 669 | F-15A Baz | 133sq | * |
| 678 | F-15A Baz | 133sq | * |
| 689 | F-15A Baz | 133sq | * |
| 693 | F-15A Baz | 133sq | * |
| 113 | F-15B Baz | 133sq | * |
| 408 | F-15B Baz | 133sq | * |
| 560 | F-15C Baz | 106sq | * |
| 802 | F-15C Baz | 133sq | * |
| 840 | F-15C Baz | 106sq | * |
| 280 | F-15D Baz | 133sq | * |
| 450 | F-15D Baz | 133sq | * |
| 455 | F-15D Baz | 133sq | * |
| 309 | F-16C Block 30 Barak | 115sq Flying Dragons | * |
| 344 | F-16C Block 30 Barak | 115sq Flying Dragons | * |
| 350 | F-16C Block 30 Barak | 117sq | * |
| 355 | F-16C Block 30 Barak | 115sq Flying Dragons | |
| 360 | F-16C Block 30 Barak | 115sq Flying Dragons | |
| 101 | F-16C Block 40 Barak | 101sq | * |
| 514 | F-16C Block 40 Barak | 101sq | * |
| 543 | F-16C Block 40 Barak | 101sq | * |
| 547 | F-16C Block 40 Barak | 101sq | * |
| 554 | F-16C Block 40 Barak | 101sq | * |
| 557 | F-16C Block 40 Barak | 101sq | * |
| 050 | F-16D Block 30 Barak | 109sq | * |
| 823 | F-16I Sufa | 107sq | * |
| 865 | F-16I Sufa | 107sq | * |
| 881 | F-16I Sufa | 107sq | * |
| 894 | F-16I Sufa | 107sq | * |
| 896 | F-16I Sufa | 107sq | * |
| 898 | F-16I Sufa | 107sq | * |
| ? | Gulfstream G550 Nachshon Eitam | 122sq | * |
| 676 | Gulfstream G-V Nachshon Shavit | 122sq | * |
| 679 | Gulfstream G-V Nachshon Shavit | 122sq | * |
| 661 | Lockheed C-130J Hercules | 103sq | * |
Preserved
Op de vliegbasis Ovda staan ook een aantal kisten opgeslagen. De meeste daarvan zijn aan het zicht onttrokken. Een paar staan als opgesteld op het terrein. Tijdens het bezoek kon dit niet zondermeer gefotografeerd worden. Toch is het gelukt om de volgende plaatjes te maken.
Dank
Tot slot een klein woordje van dank. Allereerst voor de IAF. Zij hebben dit persmoment mogelijk gemaakt. En uiteraard voor 4Aviation. Deze reislustige luchtvaartliefhebbers zijn in staat geweest om op heel korte termijn de toegang voor een beperkt gezelschap te coördineren en een korte reis op touw te zetten. Zonder de IAF en 4viation zou dit artikel niet tot stand zijn gekomen.