Uiterst zeldzame Deperdussin Monoplane A in het Norsk Teknisk Museum van Oslo

1 Deperdussin Monoplane A

Oslo, 2 juni 2013 – In 1909 richtte de Fransman Armand Deperdussin samen met Louis Béchereau (als technische man) het bedrijf Aéroplanes Deperdussin op. Louis Bécherau ontwierp vervolgens in 1910 de Deperdussin Monoplane. In 1912 werd het bedrijf omgedoopt tot Société de Production des Aéroplanes Deperdussin (SPAD).

Opkomst en ondergang

Armand Deperdussin was al voordat hij zich met de luchtvaart ging bezighouden een flamboyant persoon. Hij was een handelsreiziger en zong in cabaretvoorstellingen. Hij vergaarde ook een fortuin met de handel in zijde.

1 Deperdussin Monoplane A

In 1913 ging zijn carrière ineens snel bergafwaarts. In dat jaar werd hij gearresteerd wegens fraude. Het bleek dat hij zijn dure levensstijl en prijzengeld voor luchtraces, zoals de Gordon Bennett Cup, financierde met vervalste orders voor zijn bedrijf waardoor hij onterecht leningen van de bank ontving. Hij bekende schuld en bleef tot aan zijn proces in 1917 in de bak zitten.
Tijdens zijn proces verdedigde Deperdussin zich door te zeggen dat hij veel van het frauduleuze geld ten voordele van de ontwikkeling van de Franse luchtvaart had besteed. Deperdussin werd schuldig bevonden maar werd na zijn voorarrest meteen in vrijheid gesteld. Uiteindelijk pleegde Deperdussin in 1924 zelfmoord.

1 Deperdussin Monoplane A

In 1913 dreigde na al deze ophef het doek te vallen voor SPAD. De naam was bezoedeld. Concurrent Louis Blériot nam samen met Louis Bécherau het bedrijf over en hernoemde het Société Pour L’Aviation et ses Dérivés. Hierdoor ontstond een andere betekenis van de afkorting SPAD. Na de Eerste Wereldoorlog werd de markt voor vliegtuigen slechter en uiteindelijk sloot SPAD in 1921 haar deuren. De belangen werden verder voortgezet binnen het oorspronkelijke bedrijf van Louis Blériot.

Monoplane

Van de Deperdussin Monoplane zijn de exacte productieaantallen niet bekend maar de schatting is dat er ongeveer 60 exemplaren zijn gebouwd in vier of vijf varianten, op papier aangeduid als Monoplane A, B, C, D en E. Het is niet duidelijk of deze benamingen daadwerkelijk allemaal officieel gebruikt zijn. Dit toestel werd het eerste eenmotorige vliegtuig dat in significante aantallen werd gebouwd. Verder was dit model succesvol bij diverse luchtraces en sleepte het daarbij regelmatig de prijzen weg.

G-AANH Deperdussin Monoplane D op Old Warden

Wereldwijd zijn nog twee originele exemplaren over van de Monoplane. In Engeland bevindt zich een vliegend toestel in de Shuttleworth Collection op Old Warden. Dit is de G-AANH uit 1910 en is het op één na oudste vliegende toestel ter wereld. Het toestel is een Monoplane D.

G-AANH Deperdussin Monoplane D op Old Warden

Noorse Deperdussin

Een tweede exemplaar is te vinden in Noorwegen. Dit is een Deperdussin Monoplane A uit 1912. Dit toestel is op 12 april 1912 in Frankrijk besteld door Lars Bjekre van het Norsk Flyveselskap. Een dag later vertrok de Noor Jul Hansen naar Rouen in Frankrijk om vlieglessen te nemen op dit vliegtuigtype. Eén van de sterke punten van Deperdussin in die tijd was namelijk dat ze niet alleen vliegtuigen verkochten maar ook een goede vliegopleiding verzorgden.

1 Deperdussin Monoplane A

Een maand later, op 12 mei, vloog de Noorse Deperdussin Monoplane A voor het eerst bij Christiania. Lang heeft men niet kunnen genieten van het toestel. Bij een demonstratievlucht bij Gjøvik op 8 juni 1912 raakte de kist beschadigd voor de ogen van een 3.000 koppig publiek. Het toestel was evenwel te repareren. Tegen eind augustus 1912 vloog de Noorse Deperdussin Monoplane A weer. Er werd een vlucht gemaakt van Christiania naar Kjeller. Bij de landing op losse stenen raakte de kist wederom beschadigd. Hierna staakte het Norsk Flyveselskap zijn activiteiten en kwam de Deperdussin Monoplane A in opslag.

Norsk Teknisk Museum

In het Noorse Techniek Museum in Oslo hangt dit toestel nu aan het plafond. Het heeft nimmer meer gevlogen en is opgebouwd tot statisch museumobject.

Het Noorse Techniek Museum

Op de vleugels zitten roundels van de Franse luchtmacht. Dat zou erop kunnen duiden dat het toestel is herbouwd met een set vleugels afkomstig van een Franse militaire Deperdussin Monoplane.

1 Deperdussin Monoplane A heeft Franse roundels

Ook staat er het cijfer 1 op als registratie. Van de onderkant is dit cijfer op de juiste manier te lezen. Bovenop de vleugel staat deze in spiegelbeeld. Dit is vermoedelijk omdat het vleugeldoek doorschijnend is en men ervoor gekozen heeft dat een observer vanaf de grond in staat moest zijn de identiteit van het toestel te bepalen. De motor op dit toestel is een 50 pk (37 kW) sterke Gnome Omega rotatiemotor.

1 Deperdussin Monoplane A is uitgerust met een Gnome rotatiemotor

Naast dit oude toestel zijn er nog een aantal zeer interessante vliegtuigen te zien in dit Noorse museum. Vanuit het centrum van Oslo is de locatie goed te bereiken per bus. Een bezoekje meer dan waard!

 

Geef een reactie