Dewoitine D.26, nur in der Schweiz

HB-RAG Dewoitine D.26

De Zwitserse luchtmacht heeft van 1931 tot en met 1948 gevlogen met een totaal van elf Dewoitine D.26 vliegtuigen. Deze corpulente parasoldekker was eind jaren twintig ontworpen door de Fransman Émile Dewoitine en was een uitgeklede trainingsversie voor de omscholing van vliegers naar de Dewoitine D.27. Die was op zijn beurt als lichte jager aangeschaft door de Zwitsers.
De D.26 was vrijwel identiek aan de D.27 maar had een andere motorbeplating. Dat kwam omdat er in de D.27 een Hispano-Suiza 12Mc V-12 motor zat van 500 pk (373 kW) en in de D.26 zit een lichtere negen cilinder Wright 9QA motor die in licentie is gebouwd door Hispano-Suiza. Deze krachtbron leverde 308 pk (230 kW).

HB-RAG Dewoitine D.26 met de Hispano Suiza motor

Leuk om te weten is dat de gebruikte motor eigenlijk dezelfde was die Charles Lindbergh gebruikte in zijn “Spirit of St. Louis” waarmee hij in 1927 de Atlantische Oceaan overvloog. Hispano-Suiza had daar de licentie rechten over verkregen.

U-288 Dewoitine D.26 in het Verkerhshaus der Schweiz in Luzern

Van de D.27 jachtvliegtuigen zijn 66 exemplaren gebouwd voor Zwitserland. De D.27 is, naast Zwitserland, ook in dienst geweest in Frankrijk, Roemenië, Spanje en Joegoslavië. In welke aantallen is niet exact bekend.

HB-RAG Dewoitine D.26
HB-RAI Dewoitine D.26

Terug naar de Dewoitine D.26. De D.26’s voor Zwitserland zijn geassembleerd in 1931 bij Eidgenössischen Konstruktionswerkstätte (K+W) in Thun. Dit model is opvallend lang in dienst geweest. En zelfs na de uitfasering in 1948 zijn er een aantal civiel in gebruik gebleven. Met de D.26 werden onder andere zweefvliegtuigen omhoog gebracht bij de Zwitserse Aeroclub tot 1970.

HB-RAG Dewoitine D.26

De militaire registraties liepen van 280 tot en met 290. Na 1934 werd dit gewijzigd in U-280 tot en met U-290. De U stond daarbij voor ‘Umschulung’.

HB-RAG Dewoitine D.26

Al met al zijn er zeven exemplaren in de reeks HB-RA.. bekend. Het mooie daarvan is dat twee daarvan nog altijd luchtwaardig zijn, de HB-RAG en HB-RAI. Met hun bouwjaar 1931 zijn dit tevens de oudste luchtwaardige (ex) militaire toestellen in Zwitserland.

Productieoverzicht

Dewoitine (K+W Thun) D.26 in Zwitserland
Registratie c/n Bouwjaar HB-… IN HB-… UIT Opmerking
280/U-280 ? 1930 Prototype
281/U-281 273 1931
282/U-282 274 1931 4-8-1949 25-11-1970 to HB-RAA, G-BBMI, N282DW, Kermit Weeks
283/U-283 275 1931 29-12-1953 1-4-1964 to HB-RAD
284/U-284 276 1931 20-11-1980 to HB-RAI, Fondation pour le Maintien, du Patrimoine Aéronautique
285/U-285 277 1931
286/U-286 278 1931 8-8-2000 to HB-RAG, Hangar 31 – Historischer Verein, Luftfahrt Grenchen
287/U-287 319 1933 4-7-1950 30-7-1950 to HB-RAB
288/U-288 320 1933 28-4-1951 25-11-1970 to HB-RAE, Verkehrshaus der Schweiz as U-288
289/U-289 321 1933
290/U-290 322 1933 21-3-1951 3-8-1970 to HB-RAC, F-AZJD

In 1930 werd als eerste een prototype gebouwd. Daarop volgde een eerste serie van zes toestellen die in 1931 in Thun geassembleerd zijn. Een laatste serie van vier testellen werd in 1933 besteld en ook weer in Thun gebouwd.

284

De voormalige 284 vliegt tegenwoordig als de HB-RAI. Het toestel is in eigendom van de Association pour le maintien, du Patrimoine Aéronautique en is gebaseerd op Lausanne (LSGL).

HB-RAI Dewoitine D.26

286

Ook de 286 is nog operationeel. Deze kist is de HB-RAG. Eigendom van dit toestel ligt bij Hangar 31 – Historischer Verein, Luftfahrt Grenchen (LSZG). Deze kist draagt de naam van de stad Grenchen.

HB-RAG Dewoitine D.26

De HB-RAG raakte op 20 augustus 2016 beschadigd nadat het tijdens de landing over de kop was geslagen tijdens een vliegshow op een tijdelijk ingerichte vliegstrip bij Wittingsburg. Gelukkig heeft men de kist na het voorval in 2016 weer op weten te knappen. In april 2017 was de HB-RAG weer gerestaureerd.
Helaas ging het op 1 september 2018 bij Thun opnieuw niet helemaal goed met de HB-RAG. Toen ontstond een breuk in de aandrijfstang van de propeller en moest de kist een noodlanding maken. Deze verliep gelukkig verder volgens het boekje.

Dewoitine-patrouille

De HB-RAG en HB-RAI vormen samen Dewoitine-patrouille. Dit is een gelegenheidsformatie van beide kisten. Bij vliegshows worden de twee kisten voorgevlogen. Een uniek onderdeel van de Zwitserse historische luchtvaart welke op een manier bewaard wordt zoals het bedoeld is, namelijk vliegend!

HB-RAG en HB-RAI Dewoitine D.26 als “Dewoitine-patrouille”

288

De 288 heeft als U-288 in het Verkehershaus der Schweiz in Luzern gehangen. Deze kist heeft voorheen gevlogen als HB-RAE. Nadat het in november 1970 werd uitgeschreven is het naar het museum gegaan. Tegenwoordig maakt deze kist geen deel meer uit van de permanente collectie. Het is ons niet bekend waar dit toestel momenteel verblijft.

U-288 Dewoitine D.26 hing jarenlang aan het plafond in Luzern

290

Als laatste bekende Dewoitine D.26 kunnen we de voormalige 290 noemen. Deze kist heeft na zijn diensttijd gevlogen als HB-RAC. Indertijd is deze Dewoitine in 1970 uit het Zwitserse register verdwenen.
Na een restauratie bij Jean Salis op Le Ferté Alais in Frankrijk werd dit exemplaar op 9 mei 1994 ingeschreven als F-AZJD. De kleuren van het toestel zijn van de Franse luchtmacht en de kist staat als Dewoitine D.27SA ingeschreven. Dat klopt natuurlijk niet helemaal. Het is oorspronkelijk een D.26. De Fransen hebben evenwel alleen met de D.27 gevlogen, dus het is wel verklaarbaar dat men het toestel voor een D.27 door wilde laten gaan.

F-AZJD Dewoitine D.26 staat in de boeken als een D.27, maar dat klopt niet

Nog een opmerkelijk feitje, als bouwjaar staat 1901 in het Franse register genoteerd. Dat kan al helemaal niet! Dit toestel stamt volgens onze gegevens uit 1933. Ook zit er nu een ander motor op dan de originele Hispano-Suiza zoals op de foto te zien is.

D.27

In het Flieger- und Fliegerabwehrmuseums op Dübendorf in Zwitserland is nog een originele Dewoitine D.27 bewaard gebleven. Dit is de 257. De andere neus vanwege de zwaardere motor is daarbij goed zichtbaar.

257 Dewoitine D.27 in het Flieger Flab Museum in Dübendorf

De afgelopen jaren zijn we de diverse Dewoitines tegengekomen op diverse evenementen in Zwitserland zoals Air14 op Payerne, de open dag op Meiringen in 2016 en de Breitling International Airshow op Sion in 2017. De Franse Dewoitine hebben we op La Ferté Alais gezien in 1993.

HB-RAG + HB-RAI Dewoitine D.26

Geef een reactie