Voor de negende keer op rij was de Wolfgangsee in Oostenrijk het decor voor een aantal Watervliegtuigen. Sinds 2005 wordt hier de Scalaria Air Challenge gehouden. Dit is een evenement waarbij watervliegtuigen een groot deel van de aandacht opeisen.
Vanuit het dorpje Sankt Wolfgang, aan de Wolfgangsee werden van 3 tot en met 6 juli 2014 tal van activiteiten georganiseerd. Deels voor een select gezelschap, maar ook grotendeels voor publiek, gratis, toegankelijk.
Sankt Wolfgang ligt ongeveer 60 kilometer van Salzburg en vanuit het midden van Nederland op zo’n 1.000km rijden. Vanwege de ligging aan het meer en de bergen rondom is het een schilderachtige omgeving.
Geschiedenis
Dat deze ongewone luchtvaartshow hier in Oostenrijk op de Wolfgangsee plaatsvindt is niet toevallig. Het is namelijk hier waar in 1924 het toenmalige bedrijf Austrian Air Traffic AG begon met een Junkers F13W watervliegtuig met een lijndienst naar Wenen. Dit bedrijf is inmiddels uitgegroeid tot het huidige Austrian Airlines.
Dornier Do.24ATT
Op de donderdagmiddag (3 juli) kwamen de eerste watervliegtuigen al aan. De eerste die zich boven de Wolfgangsee meldde was meteen ook het grootste watervliegtuig bij dit evenement, de Dornier Do.24ATT. Deze grote vliegboot is enig in zijn soort en combineert oud (het design) met nieuw (motoren, vleugels en avionica). Het levert een spectaculaire amphibie-kist op, waar zeker niet kinderachtig mee gevlogen wordt!
Dit type Dornier heeft een Nederlandse geschiedenis. In de jaren ’30 werd dit toestel namelijk ontwikkeld in opdracht van de Nederlandse Marine. Later zijn er een twaalftal naar de Spaanse Marine geleverd en daar is dit een overgebleven exemplaar van. Op de Filipijnen werd dit toestel geheel gemoderniseerd. Het toestel heeft ook tot eind 2011 met Filipijnse registratie gevlogen en heeft voor de tijd de hele wereld overgevlogen.
Inmiddels is de kist Duist geregistreerd, D-CIDO.
Voorbereidingen
In de middag meldden zich nog een aantal kisten op de Scalaria TWR, op frequentie 131.900Mhz. Ook een paar kisten die later in de week zouden voorvliegen kwamen alvast kijken. Zo was er een Red Bull Alpha Jet te zien en kwam Baltic Bee #1 het luchtruim vast verkennen voor de overige kisten van dit nog vrij jonge formatie-team. De meeste van deze kisten opereerden overigens vanaf het nabijgelegen Salzburg.
Flightline
Op de vrijdagmorgen was ik in de gelegenheid om de flightline even “af te varen”. Met een sloep kon ik mooi dicht bij de toen aanwezige toestellen komen om er een fraai plaatje van te maken. Later op de dag is dit niet meer mogelijk, dan probeert men actief zoveel mogelijk de pleziervaart uit de buurt van de voor anker liggende watervliegtuigen te houden.
De D-CIDO, de grote Dornier, was afgemeerd voor het evenementencomplex van Scalaria, daar waar ook alle genodigden ontvangen werden. Op vrijdagochtend was een dame boven op deze Dornier aan het oefenen voor haar act die ze later op zaterdagavond zou opvoeren. De act bestond er uit door vanaf de vleugel in een hoepel aan een hijskraan opgehesen te worden. Daarbij hing deze dame ongezekerd en schijnbaar moeiteloos in, aan of onder de hoepel en draaide daarbij soms met een enorm hoog tempo in de rondte. Erg sierlijk en knap, maar niet ongevaarlijk lijkt me…
Vliegshow
De watervliegtuigen maken gedurende de dag af een toe een lokale vlucht. Later op de middag start er een officieel vliegshow-programma. Dit zit niet altijd even “strak” in elkaar en hier en daar vallen wel eens wat gaten. Een luchtvaartscanner om niet verrast te worden door plots aanvliegende kisten is aan te raden.
Men wist ook dit jaar weer een aantal zeer interessante kisten naast de watervliegtuigen boven de Wolfgangsee te brengen. Niet in de laatste plaats komt dit doorat de thuisbasis van één van de sponsoren, Red Bull, op Salzburg is. Hier staan in de eigen hangaars van Red Bull tal van historische en bijzondere vliegtuigen en het is voor hen maar een klein stukje vliegen naar de Scalaria Air Challenge.
Dit jaar was er zelfs een demo-team gecontracteerd dat vloog met Aero L.39C Albatrossen, namelijk de Baltic Bees. Deze geel-blauwe straalkisten vlogen op vrijdag en zaterdag voor.
Een andere leverancier van een paar interessante bezoekers was het Dakota-evenement op Salzburg dat weekend. De Dakotavereniging in Oostenrijk bestond 20 jaar en ter gelegenheid had men een evenement hiervoor belegd op de luchthaven van Salzburg.
Een paar bezoekers van daar, die een lokale vlucht maakte kwamen ook even langsvliegen bij de Scalaria Air Challenge. Zo waren achtereenvolgens de HA-LIX, Lisunov Li-2 en de N431HM Dakota DC-3 te zien.
Op de zaterdag vloog nog een bijzonder Red Bull formatie voor met 2x Alpha Jet, B-25J Mitchel, F-4U Corsair en een P-38 Lightning.
Scalaria Swoop Masters 2014
Een groot deel van het evenement in 2014 werd gevuld door wedstrijden met parachutisten. Op donderdag- en vrijdagmiddag werden hier de zogenaamde Scalaria Swoop Style Masters 2014 gehouden.
Bij dit type wedstrijd is het zaak om met een parachute vlak voor de landing een parcours horizontaal af te leggen. Eerst moest men met een voetje door het water slepen, vervolgens een opblaasbare “muur” aanraken en overbruggen, een in de lucht hangende ballon aantikken en vervolgens op een klein of iets grote drijven vlot te landen. Ieder onderdeel zorgt voor een aantal punten. Het mag niet verwonderlijk zijn dat een aantal van deze para’s uiteindelijk kopje onder gaat in het water en een nat pak, inclusief chute, haalt.
Voor dit doel was een Bolkow Bo.105 van Red Bull beschikbaar, waar per keer 4 para’s mee naar boven konden. Op zo’n 2.500ft boven het meer werden zij dan één voor één gedropt om hun parcours af te leggen. Al met al een spectaculair wedstrijdtype, leuk voor publiek en leuk voor de foto’s!
Er deden in totaal 12 springers mee aan deze wedstrijd. Zij kwamen van over de hele wereld, zoals USA, de Verenigde Arabische Emiraten en Zuid Afrika.
Helikopters
De watervliegtuigen kunnen tijdens de Scalaria Air Challenge mooi landen op het aangrenzende meer. Voor overige luchtvaartuigen is er eigenlijk alleen plaats voor helikopters in Sankt Wolfgang. Voor deze went het voorvliegen tijdens de vliegshow. Voor deze wentelwieken is een apart weilandje ingericht vanwaar men kan opereren. Mocht er getankt moeten worden, zoals bij het droppen van de para’s, dan moet er eerst naar Slazburg gevlogen worden.
Er waren diverse heli’s aanwezig, onder andere drie Bolkow Bo.105’s van Red Bull. Naast het droppen van de para’s (D-HTDM) was de D-HUDM aanwezig voor het maken van filmbeelden en de D-HSDM werd gebruikt bij het voorvliegen tijdens de vliegshow. Met deze kist werden onder andere spectaculaire loopings uitgevoerd, een manoeuvre die maar weinig met een helikopter wordt uitgevoerd.
Andere gebruikers van de heli-weide was een keer de politie een de traumahelikopter, een systeem dat ook hier functioneert.
Leuke gast tussen de helikopters was de OE-XDM van red Bull. Dit is een Bell 47-3B-1 die voorheen bij de US-Army vloog als 66-8075 met officiële typeaanduiding Bell TH-13T Sioux. Deze Bel 47 is tegenwoordig voorzien van een pittige Soloy turbinemotor en geeft deze libelle-achtige heli even wat meer vermogen. Het geluid van deze heli klopt dan ook niet meer bij wat je verwacht. Het klinkt nu meer zoals een Alouette II, voor wie dat wat zegt…
Incidenten
Bijna geen enkel evenement verloopt helemaal vlekkeloos. Helaas zijn er tijdens Scalaria 2014 ook een paar, gelukkig kleine, incidenten geweest.
Op zaterdag is de Piper Super Cub N5363X beschadigd geraakt. De grote Dornier D-CIDO taxiede met de vleugel tegen dit drijvende toestelletje op. Gevolg een beschadigde linker vleugeltip van de Piper.
Ook op zaterdagmiddag besloot de F-JSBZ na een lokale vlucht niet terug te keren. Kennelijk had men tijdens de vlucht de wielen laten zakken en kreeg deze niet meer omhoog. Een landing op het land was daardoor noodzakelijk. Men is uitgeweken naar een nabij gelegen vliegveldje.
Bekende personen
Zo’n evenement met grote sponsoren als Gulfstream, Red Bull en Mercedes brengt met zich mee dat je soms bekende personen tegen het lijf kunt lopen. Dat was hier ook zo!
Kermit Weeks
Vanuit de USA was Kermit Weeks over gekomen. Deze verzamelaar van oude vliegtuigen is bijzonder geïnteresseerd in watervliegtuigen. Tot begin dit jaar runde hij, een voor publiek toegankelijk, luchtvaartmuseum in Florida, Fantasy of Flight. Tegenwoordig is het alleen op afspraak en voor speciale gelegenheden toegankelijk.
In de collectie van Weeks bevinden zich onder andere een Sikorsky S-38 en S-39 en een zeldzame Sikorsky S-43. De Sikorsky S-38 was in 2012 nog te zien bij Scalaria 2012. Later dat jaar is het toestel via de hangaar van het Aviodrome op Lelystad verscheept naar Weeks in Florida als nieuwe eigenaar.
Dit jaar was Kermit Weeks te gast bij Scalaria 2014. Hij werd voor het publiek geïnterviewd.
Iren Dornier
Eveneens geïnterviewd voor het publiek werd Iren Dornier. Hij is een kleinzoon van Claude Dornier, de grondlegger van de Dornier-vliegtuigfabriek. Onder de bezielende leiding van Iren Dornier is de D-CIDO als project tot stand gekomen. Hij was dan ook met deze grote vliegboot dè publiekstrekker van dit evenement.
Felix Baumgartner
Met als bijnaam “Fearless Felix” is Felix Baumgartner een echte dear-devil. Hij doet onder andere aan parachutespringen en BASE-jumpen. In dat laatste geval spring je met een parachute op je rug van een vast object zoals een steile berg, een hoog flatgebouw of een toren. Felix Baumgartner zoekt graag de extremen op.
Het meest bekend is hij in oktober 2012 geworden door met een ballon te stijgen in de stratosfeer en van een hoogte van ongeveer 39 kilometer met een parachute naar beneden te springen. Tijdens zijn vrije val van ruim 4 minuten bereikte hij een snelheid van MACH 1.25 en was daarmee de eerste mens die sneller dan het geluid viel en tevens de hoogte parachutesprong ooit maakte. Dit alles onder de sponsoring van Red Bull met als projectnaam Red Bull Stratos.
Tijdens de Scalaria Swoop Masters 2014 bestuurde Felix Baumgartner de D-HTDM. Met deze helikopter werden de deelnemende para’s naar de gewenste hoogte gebracht, waarna hij zowat eerder weer terug beneden was met zijn heli dan de parachutisten zelf…
Hannes Arch
Op het moment van het invallen van de duisternis werd er voorgevlogen door Hannes Arch. Deze bekende piloot vliegt met zijn Red Bull Edge 540 ook bij de Red Bull Air Races over de hele wereld. Hij behoort daarmee tot één van de toppiloten in het aerobatic-circuit.
Nachtvliegen
In de avond staan er doorgaans bij de Scalaria Air Challenge een aantal demo’s op het programma. Bij het invallen van de duisternis is het een bijzonder gezicht om dan nog diverse activiteiten in de lucht te zien.
Eén van die demo’s werd verzorgd door het Blanik-team van Red Bull. Ik heb hieraan al op 8 juli 2014 aandacht besteed.
Een andere demo werd verzorgd door de para’s van Red Bull. Door met verlichting te springen waren de para’s goed te zien en leek het of er kleine lampionnen langzaam naar beneden kwamen zweven.
Wat zwaarder vliegwerk werd verricht door Hannes Arch. Op de zaterdagavond vloog hij voor met zijn speciaal geprepareerde Edge 540. Dit toestel beschikt over ledverlichting aan de onderzijde van het toestel, dat gedurende de vlucht van kleur kan veranderen. Een uitdaging om te fotograferen, maar erg spectaculair om te zien.
De zaterdagavond werd afgesloten door de demo van een hangglider. Deze werd van de overzijde van de Wolfgangsee opgetrokken door een speedboot. Vervolgens werd hier vuurwerk aan ontstoken aan de vleugeltippen en vloog het toestel verlicht rondjes boven het meer bij Sankt Wolfgang. De landing werd na een paar minuten ingezet, ook weer aan de overzijde van het meer, in een apart geselecteerd weiland.
Foto’s
Van dit evenement heb ik weer talloze foto’s gemaakt. Het valt me dan ook niet mee om hier keuzes in te maken. Gelukkig hoef ik alleen redactie-overleg met mezelf te hebben en hoef ik me ook niet qua aantallen foto’s te beperken op mijn web-server. Vandaar dat ik, net als in 2012, er voor gekozen heb om per watervliegtuig een fotoserie te maken. Daarnaast zijn er aparte series te zien van de helikopters, de “gewone” vliegtuigen en de parachutisten.
De mogelijkheid om foto’s te maken rond de Wolfgangsee zijn goed te noemen. Wel heb je ’s middags vanuit het dorp kans op tegenlicht. Vanaf het publieksterrein is het in de avonduren ook goed fotograferen, de zon heb je dan in de rug.
Aanbevelenswaardig is een hotelkamer “mit Seeblick”. Dan kan eigenlijk niets je ontgaan en zie je de vliegtuigen soms nog beter dan vanaf het publieksterrein. Hotel “Im Weissen Rössl” is daarbij aanbevelenswaardig, maar niet goedkoop…
Alle foto’s zijn te zien in groot formaat op AirOnline.nl. Klik daar op de knop Pictures en scrol naar Austria. Vervolgens kun je hier kiezen voor Sankt Wolfgang.
Tot slot, voor de spotters onder ons, hierbij de lijst met waarnemingen tussen 3 en 5 juli:
Amph. | Reg. | Type | Remarks | C/N |
* | 25-YX/F-JSBZ | ICA MXP-740 Savannah S | De Havilland Watches | ? |
* | CS-DIU | Cessna 185A Skywagon | 185-0136 | |
* | D-CIDO | Dornier Do.24ATT | 5345 | |
* | D-ERNC | Piper PA-18-150 Super Cub | 18-8777 | |
D-EUNA | Extra EA300L | Red Bull | 1251 | |
D-FUMY | North American T-28C Trojan | 2S/0749 | 252-9 | |
D-HBPL | Aerospatiale AS350 B3e Ecureuil | 7650 | ||
D-HSDM | Bolkow Bo-105CBS-4 | Red Bull | S-126 | |
D-HTDM | Bolkow Bo-105CBS-4 | Paradropping Red Bull | S-140 | |
D-HUDM | Bolkow Bo-105CBS-4 | Caneraship Red Bull | S-883 | |
D-IADM | Alpha Jet A | Red Bull | 0111 | |
D-ICDM |
Alpha Jet A |
Red Bull | 0035 | |
D-MUCS | Remos G-3 Mirage | Overflying | 113 | |
G-HUSK | Aviation A-1B Husky | Glider tug | 2214 | |
HA-LIX | Lisunov LI-2 | Malev | 18433209 | |
* | HB-LSK | Republic UC-1 Twin Bee | 018 | |
* | HB-PMN | Piper PA-18-150 Super Cub | 18-09053 | |
* | HB-SEI | Republic RC-3 Seabee | 936 | |
HB-ZTM | Aerospatiale AS350B2 Ecureuil | 3816 | ||
* | I-GEGE | Piper PA-18-150 Super Cub | 18090227 | |
* | LN-NCC | De Havilland Canada DHC-2 Beaver Mk1 | 1167 | |
N11FX | Bell TAH-1F Cobra | Red Bull | 003 | |
* | N206MX | Cessna 206H Stationair | 20608149 | |
N25Y | Lockheed P38L Lightning | Red Bull | 8509 | |
N431HM | Douglas DC-3 Dakota | Swissair | 9995 | |
* | N5362X | Piper PA18A-150 Super Cub | 18-6685 | |
N540PB | Edge 540 | Red Bull / Hannes Arch | 0038A | |
N6123C | North American B-25J Mitchell | Red Bull | 44-86863A | |
* | N6209K | Republic RC-3 Seabee | 409 | |
N69KL | Sukhoi Su.29 | Red Bull | 90-04 | |
N991DM | Cessna 337D Super Skymaster | Red Bull | 33701177 | |
* | NC31068 | Piper J3C-65 Cub | 5291 | |
OE-0758 | Let L-13 Blanik | Red Bull | 173331 | |
OE-5733 | Let L-13 Blanik | Red Bull | 175230 | |
OE-9428 | Diamond HK-36TC Super Dimona | Overflying | 36731 | |
OE-AXX | Boeing B75N1 Stearman | Red Bull Wingwalker | 75-6711 | |
OE-BXZ | Eurocopter EC135 P2+ | Polizei | 0678 | |
OE-CRB | Extra EA300LP | Red Bull | 1281 | |
OE-CSR | Staudacher S-600 | Scalaria | 15 | |
OE-EAS | Vought F4U-4 Corsair | Red Bull | 9149 | |
* | OE-EDM | Cessna 208 Caravan I | Red Bull | 20800257 |
OE-EMD | Pilatus PC-6/B2-H4 Porter | Red Bull | 928 | |
OE-LDM | Douglas DC-6B | Red Bull | 45563 | |
OE-XBP | Robinson R22 Beta | Red Bull | 2834 | |
OE-XDM | Bell 47G-3B-1 (Soloy conv.) | Red Bull | 3575 | |
OE-XEM | Eurocopter EC135 T2 | Christophorus 6 | 0196 | |
OE-XKK | Agusta-Bell AB212 | 5553 | ||
OE-XWW | Bell 412 | 33082 | ||
* | SP-MKI | De Havilland Canada DHC-2 Beaver Mk1 | 1264 | |
YL-KSH | Aero L.39C Albatros | Baltic Bees 1 | 934632 | |
YL-KSL | Aero L.39C Albatros | Baltic Bees 5 | 934657 | |
YL-KSM | Aero L.39C Albatros | Baltic Bees 4 | 834472 | |
YL-KSS | Aero L.39C Albatros | Baltic Bees 3 | 934646 | |
YL-KST | Aero L.39C Albatros | Baltic Bees 2 | 834467 |