Focus@: HB-JBA / HB-JBB Bombardier CS100 van Swiss

Registratie: HB-JBA en HB-JBB
Type: Bombardier CSeries CS100
Constructienummer: 50010 en 50011
Eigenaar: Swiss International Air Lines
Locatie: Genève, 22 mei 2017
Bijzonderheden: Op 11 mei 2017 hadden we de Bombardier CS300 al in beeld genomen. Inmiddels is de kleinere broer, de CS100, ook voor onze lens verschenen.
De CS100 is 3,7 meter korter dan de CS300 en kan 110 passagiers meenemen ten opzicht van 135 in de CS300 variant. De motoren zijn iets lichter, maar de prestaties van beide machines liggen ongeveer op gelijk niveau.

De launching customer van dit type is Swiss International Air Lines of kortweg Swiss. Zij hebben een order geplaatst van in totaal 10 toestellen. Op moment van schrijven zijn er hier 8 van geleverd, te weten de HB-JBA/B/C/D/E/F/G en H. De HB-JBI en JBJ staan nog in order. Op dit moment is Swiss de enige maatschappij ter wereld die met dit type toestel vliegt.

Ontwikkeling

Het heeft al met al heel wat jaren geduurd voordat de Canadese fabriek Bombardier dit toestel operationeel kon aanbieden. De eerste plannen zijn al gemaakt in 2004. De ontwikkeling van het toestel heeft zelfs in 2006 een jaar stilgelegen vanwege gebrek aan orders. Pas vanaf 2008 kwamen de bestellingen op gang. In juni 2016 kon dan uiteindelijk het eerste toestel aan de klant – Swiss – afgeleverd worden. Niet dat het een kaskraker gaat worden, op dit moment zijn er 123 orders genoteerd voor de CS100 ten opzichte van 237 voor de grotere CS300.

Productieoverzicht

De eerste 5 toestellen (c/n 50001 t/m 50005) zijn gebruikt voor testdoeleinden. Een zesde exemplaar is voor statische testen in gebruik en heeft nimmer gevlogen.
Vervolgens zijn er 4 productietoestellen gemaakt (c/n 50006 t/m 50009). Deze zijn, naar ik kan zien, (nog) niet afgeleverd aan een klant en staan in opslag bij de Bombardierfabriek

De daaropvolgende 10 toestellen zijn allemaal voor Swiss (c/n 50010 t/m 50019). Dat Swiss een goede klant voor Bombardier is blijkt wel uit het feit dat men ook nog eens 7 CS300’s heeft gekocht. De eerste (HB-JCA) daarvan is in mei 2017 al afgeleverd.

Concurrentie

Een andere grote klant voor de CS100 gaat Delta Airlines worden. Deze Amerikaanse maatschappij heeft maar liefst 75 CS100 besteld met de optie op nog eens 50 exemplaren. Aan die deal zit nog wel een luchtje. Boeing heeft hier in april 2017 bij de Amerikaanse regering een klacht over ingediend wegens het dumpen van de dit toestel op de markt. Delta zou ongeveer USD 20 mln. per toestel betalen ten opzicht van de marktprijs van USD 33 mln. per stuk. Delta zou deze order ook om mogen zetten in de grotere CS300 en daar zit het probleem voor Boeing. In dat segment hebben zijn namelijk de Boeing 737-7MAX in de aanbieding. Boeing vindt dit een oneerlijke deal.

Fokker Elmo

Grappig detail aan de CS100/CS300 is dat er ook een belangrijke Nederlandse inbreng is bij de bouw van dit toestel. Fokker Elmo is namelijk verantwoordelijk voor het ontwerp en de productie de Electrical Wiring Interconnection Systems (EWIS). Dit betreft niet alleen de bedrading in het toestel, maar ook de wijze waarop deze met elkaar worden verbonden. Hierbij worden systemen bedacht zodat foutief aansluiten niet mogelijk zou moeten zijn. Met de toename van de digitale informatie een uiterst belangrijk onderdeel van een vliegtuig heden ten dage. Ook heeft Fokker Elmo voor de testfase voor de certificering van de toestellen alle bekabeling ontworpen en geproduceerd.

Operationeel

Terug naar de CS100 van Swiss. Op de luchthaven van Genève waren de eerste twee toestellen te zien ten tijde van de eerste dag van EBACE2107. Swiss vliegt met dit toestel ook al een enkele keer op Schiphol. Dan is Zurich het vertrekpunt.