Registratie: D-KHFR
Type: Franke Doppelraab 7M Hankur 1
Constructienummer: 001
Eigenaar: Das Service-Center-LTB GmbH
Locatie: Borkenberge (EDLB), 15 april 2018
Bijzonderheden: In een hangaar op het Duitse vliegveldje Borkenberge kwamen we onlangs een zeldzame motorzwever tegen, de D-KHFR. Een one-of-a-kind mogen we wel zeggen! Het gaat hier om een Raab Doppelraab Hankur 1. We proberen eens in de historie van deze motorzwever te duiken.
Zweefvliegtuigen
De Raab Doppelraab is een model zweefvliegtuig (zonder motor) dat ontworpen is begin jaren ’50 door Fritz Raab. De meeste Doppelraabs zijn indertijd bij zweefvliegclubs door geheel Duitsland gebouwd. Een aantal Doppelraab V kisten zijn door Wolf Hirth in Nabern gebouwd.
Het waren – oneerbiedig genoemd – 1,5-zitters. De instructeur had een klein plekje achter de voorste vlieger. Toch waren de kisten populair, stevig en betrouwbaar.
Er zijn in Europa nog maar een dikke 20 Doppelraab zwevers luchtwaardig. Dat maakt het inmiddels een zeldzaam luchtvaartuig.
Moraa / Motor-Raab
Halverwege jaren ’50 begon er interesse te komen voor het principe van een gemotoriseerd zweefvliegtuig. Door Alfonds Putzer werden een aantal Doppelraabs hiervoor omgebouwd. Deze modellen kregen de naam Moraa of Motor-Raab mee.
Er was daarbij nog maar plek voor een vlieger en de vrijgekomen ruimte kwam beschikbaar voor het toevoegen van een motor in de neus. Deze ombouw is niet erg populair geworden. Het bleef bij vier toestellen.
Productieoverzicht Motor-Raab
Registratie | Type | C/N |
D-EBAC |
Raab Motor-Raab V-1 |
– |
Bouwer | Alfonds Pützer/Martin Neulen | |
Motor | Volkswagen | |
Ex | ? | |
Bouwjaar | 9-5-1955 | |
Gecanceled | 14-4-1963 | |
Opmerking | cr. Heufeld, pilot killed | |
Registratie | Type | C/N |
D-EKAD |
Raab Motor-Raab V-2 |
001 |
Bouwer | Alfonds Pützer | |
Motor | Porsche 678/3 | |
Ex | ? | |
Bouwjaar | 7-5-1956 | |
Gecanceled | 26-6-1960 | |
Opmerking | cr. Munster-Telgte, pax killed, pilot injured | |
Registratie | Type | C/N |
D-EHOG |
Raab Motor-Raab V-3 |
03 |
Bouwer | Alfonds Pützer | |
Motor | ? | |
Ex | ? | |
Bouwjaar | 5-5-1957 | |
Gecanceled | 20-7-1977 | |
Opmerking | Disp. Deutches Mueseum | |
Registratie | Type | C/N |
D-ECIB |
Raab Motor-Raab V-4 |
BV1/57 |
Bouwer | Alfonds Pützer | |
Motor | Stamo 1400 | |
Ex | ? | |
Bouwjaar | 3-8-1957 | |
Gecanceled | 30-6-1968 | |
Opmerking | to D-KCIB, D-EOIB, cr. Wesel |
Amateur ombouw
Pas in de tweede helft van de 60er jaren kwam er hernieuwde belangstelling voor de motorzwever. Er werden toen een aantal Doppelraab IV en V van een motor voorzien. Dit waren allen amateurombouw-projecten.
Er zijn hieronder ook twee projecten die niet afgemaakt zijn. Deze toestellen zijn uiteindelijk motorloze zwevers gebleven.
Productieoverzicht amateurombouw
Registratie | Type | C/N |
D-KOBA |
Hirth Doppelraab KS125 |
516 |
Bouwer | Martin Neulen | |
Motor | – | |
Ex | D-1824 | |
Bouwjaar | 14-5-1968 | |
Gecanceled | ?-?-1968 | |
Opmerking | ntu, remained D-1824 | |
Registratie | Type | C/N |
D-EHRG |
Raab Doppelraab RE2 |
516 |
Bouwer | Rolf Ehmann | |
Motor | NSU Prinz | |
Ex | ? | |
Bouwjaar | 31-5-1979 | |
Gecanceled | 8-2-1990 | |
Opmerking | Disp. 09-2013 Stauferpark Center Göppingen | |
Registratie | Type | C/N |
D-KALP |
Hirth Doppelraab IV/V-M |
1021/542 |
Bouwer | Rolf Strasser | |
Motor | VW 1200GS | |
Ex | D-4688 | |
Bouwjaar | 29-12-1969 | |
Gecanceled | 10-8-2010 | |
Opmerking | wfu | |
Registratie | Type | C/N |
D-KEAB |
Dopperraab Exraab V |
523/57-2/53 |
Bouwer | Erwin Borgscholze | |
Motor | VW 1200BGM | |
Ex | D-4663 | |
Bouwjaar | 13-1-1971 | |
Gecanceled | 28-8-2002 | |
Opmerking | reservation as D-KEAI 19-06-2006 | |
Registratie | Type | C/N |
D-KFAL |
Doppelraab IV MSR |
EB2 |
Bouwer | Verein für Luftfahrt eV Mönchengladbach | |
Motor | VW1500MSR | |
Ex | D-6207 | |
Bouwjaar | 28-9-1971 | |
Gecanceled | 16-8-2002 | |
Opmerking | wfu | |
Registratie | Type | C/N |
D-KAEI |
(Schmidt) Doppelraab (VII) ACOG1 |
3 and 1 |
Bouwer | Heinrich Weinerth | |
Motor | VW1300HKW | |
Ex | D-1577 | |
Bouwjaar | 6-1-1972 | |
Gecanceled | 2-2-2010 | |
Opmerking | to D-KAMG ntu, turned over 21-05-2009, res. 17-11-2014 | |
(ACOG = Aero-Club Oppenheim-Guntersblum eV) | ||
Registratie | Type | C/N |
D-KDAP |
Raab Doppelraab IV/017 |
01 |
Bouwer | Erich Diehl/Heinrich Zettl | |
Motor | Hirth 017 | |
Ex | D-1642 | |
Bouwjaar | 12-10-1972 | |
Gecanceled | 4-3-2005 | |
Opmerking | wfu | |
Registratie | Type | C/N |
D-KAVI |
Raab Doppelraab V BÖMORA |
AB-03 |
Bouwer | Heinz Böcker | |
Motor | VW1200 | |
Ex | ? | |
Bouwjaar | 26-10-1972 | |
Gecanceled | 17-12-2015 | |
Opmerking | wfu (BÖMORA = Böcker-Motor-Raab) | |
AB-03 = Amateur-Built -03) | ||
Registratie | Type | C/N |
D-KEKO |
Raab Doppelraab IV MSR |
3 |
Bouwer | Rolf Ehmann | |
Motor | DAF car engine | |
Ex | D-9331 | |
Bouwjaar | 28-5-1973 | |
Gecanceled | 1-1-1975 | |
Opmerking | Never flown, dbf, hangar set on fire by unknown person | |
Registratie | Type | C/N |
D-EHGR |
Rohn Doppelraab IV |
EB1 |
Bouwer | Helmut Rohn | |
Motor | ? | |
Ex | D-5412 | |
Bouwjaar | 3-11-1987 | |
Gecanceled | ?-07-1996 | |
Opmerking | fate unknown (EB1 = Eigenbau 1) |
Hankur 1
Ook het model Doppelraab VI en Doppelraab 7 is geschikt bevonden om als amateurbouwproject omgebouwd te worden tot motorzwever. Daarvoor had Hans Franke een ombouwproject ontwikkeld. Daar is tevens een typecertificaat voor uitgereikt.
Er zijn maar twee Doppelraabs op deze manier omgebouwd naar motorwever. Deze kisten hebben werknummer 001 (D-KHFR) en 002 (D-KKKK / HA-1003). Als typeaanduiding hebben deze toestellen Doppelraab Hankur 1 meegekregen.
D-KHFR – werknummer 001
De D-KHFR heeft werknummer 001 en is de ombouw van een Doppelraab 7M. In 1962 was dit frame gebouwd als zweefvliegtuig met de registratie D-5626 door LSC Eifelflug op Dahlemer Binz.
De eerste Hankur 1 heeft op 18 september 1974 voor het eerst gevlogen. Als motor is een Limbach SL1700EAX gebruikt. Dit is een motor van 60 pk (44kW). Dergelijke motoren zijn meer in gebruik bij motorzwevers zoals de Fournier RF-5/RF-7 en de Scheibe Falke.
In de jaren ’90 heeft de toenmalige eigenaar van de D-KHFR – Rainer Redlger – er een ongelukkige landing mee gehad op Gelnhausen. Bij de landing is het neuswiel in een konijnenhol gekomen. Gevolg; prop kapot, motor kapot en neuswiel beschadigd.
In maart 1998 heeft hij het toestel verkocht aan Julia Helbling en is Daarna niet vaak meer gesignaleerd. Wel is het toestel in juni 1999 al op Borkenberge waargenomen en zelfs op 30 augustus 2000 in Tel Aviv (Israël)! Op 10 november 2017 is het toestel uitgeschreven als buiten gebruik gesteld.
In april 2018 kwamen we de D-KHFR tegen in een hangaar op Borkenberge. Het lijkt erop dat het toestel gerestaureerd wordt. Het heeft titels van Das Service-Center LTB GmbH op de romp, het bedrijf dat in de hangaar van de zwever gevestigd is.
De Hankur 1 stond flink ingebouwd tussen andere motorzwevers. We mochten er een plaatje van maken. Dat viel niet mee. Het was helaas onmogelijk de motorzwever in zijn geheel op de foto te krijgen.
D-KKKK / HA-1003 – Werknummer 002
De tweede omgebouwde Doppelraab is als Hongaars geregistreerd geëindigd. Oorspronkelijk is het in 1955 gebouwd als Doppelraab zweefvliegtuig. Als tweede project heeft ook deze Doppelraab 7 zwever een motor gekregen en is daarna D-KKKK geworden. Als constructienummer wordt 1051-02 gegeven. Ik vermoed dat 1051 het originele constructienummer is van het zweefvliegtuig en dat de toevoeging 02 is voor het werknummer 2.
Productieoverzicht Hankur 1
Registratie | Type | C/N |
D-KHFR |
Franke Doppelraab 7M Hankur 1 |
001 |
Bouwer | Hans Franke | |
Motor | Limbach SL1700EAX | |
Ex | D-5626 | |
Bouwjaar | ?-?-1973 | |
Gecanceled | 10-11-2017 | |
Opmerking | wfu, seen Borkenberge 15-04-2018 | |
Registratie | Type | C/N |
D-KBOP |
Doppelraab Hankur 1 |
1051 |
Bouwer | Erwin Borgscholze | |
Motor | – | |
Ex | D-6210 | |
Bouwjaar | 31-10-1978 | |
Gecanceled | 24-2-1982 | |
Opmerking | ntu, remained D-6210 | |
Registratie | Type | C/N |
D-KKKK |
Franke Doppelraab Hankur 1 |
01 |
Bouwer | Hans Franke | |
Motor | Limbach SL1700EA | |
Ex | ? | |
Bouwjaar | 16-6-1985 | |
Gecanceled | 22-11-2017 | |
Opmerking | 10-04-2003 to HA-1003 with c/n 1051/02, CofA expired |
Als we de lijstjes met omgebouwde Raab Doppelraab zwevers bekijken, dan moeten we concluderen dat er momenteel geen luchtwaardige exemplaren zijn. Toch zijn er een paar kisten die nog nog een registratie gereserveerd hebben staan. Dat geeft hoop voor de toekomst.
En als we de D-KHFR in de hangaar op Borkenberge aanschouwen, dan lijkt dit toestel zeker niet verloren voor een vliegende toekomst.
Dit artikel is mede tot stand gekomen door een bijdrage van Peter-Michael Gerhardt, Walter van Tilborg en Henk Wadman, waarvoor dank.