De Spartan 7W Executive van de Spartan Aircraft Company was een voor zijn tijd modern ogend vliegtuig. Het was geheel van metaal gebouwd, met een intrekbaar landingsgestel en het had een flinke luchtgekoelde Pratt & Whitney R-985-AN3 stermotor met 9 cilinders. Deze krachtbron was goed voor 450 pk (336 kW).
De 7W Executive was – de naam zegt het al – een vliegtuig voor de executives van die tijd. En die tijd is 1936 – 1940, want toen was het toestel in productie. Er werd overigens alleen op bestelling geproduceerd en alles werd met de hand vervaardigd aan dit toestel.
De Spartan 7W werd ontwikkeld midden in de crisesjaren-’30. De ontwerpers wilden een snel en uiterst comfortabel reisvliegtuig bouwen. Dat is goed gelukt, de 7W biedt vier tot vijf flinke ruime zitplaatsen. Daarnaast was de cabine voorzien van asbakken (dat mocht toen nog in het vliegtuig), armleuningen, sfeerverlichting, lekkere kussens op de stoelen, verwarming, ventilatie en geluidsisolatie. Daarnaast was er nog een bagageruimte goed om 45 kg extra spullen mee te nemen.
Eigenaren
Enkele beroemde eigenaren van de Spartan 7W Executive waren onder andere de luchtvaartpionier Howard Hughes, de steenrijke industrieel (tevens eigenaar van de Spartan Aircraft Company) J. Paul Getty en koning Ghazi van Irak. Dit Irakese toestel werd de “Eagle of Iraq” genoemd en was uitgerust met het koninklijke wapen in de zetel. Verder was het interieur van de 7W – met de registratie YI-SOF – extra luxe en op speciale wensen afgestemd.
In 1942 zijn 16 civiele Spartan 7W Executives ingelijfd in de United States Army Air Force (USAAF). Ze warden gebruikt om hooggeplaatste militairen te vervoeren. Later, na de oorlog, zijn deze toestellen (op twee verloren gegane exemplaren na) weer teruggegaan naar civiel gebruik.
De Canadese luchtmacht heeft kort met 3 toestellen (KD100/101/102) gevlogen. Deze kisten werden in Californië ingezet als trainingstoestel voor verkenningsvluchten. Ook deze exemplaren zijn na de oorlog weer verder civiel ingezet.
Productie
In totaal bleef de productie van de Spartan 7W Executive beperkt tot 2 prototypes en 34 productie-exemplaren. Later is er nog een poging gedaan om het toestel met een neuswiel aan de man te brengen. Van dit model, de 12W werd echter maar een exemplaar gebouwd.
Na de oorlog kwamen er grote aantallen vliegtuigen uit de militaire dienst. Hierdoor werd de markt voor nieuwe burgertoestellen weggedrukt. Dit heeft Spartan ook parten gespeeld bij hun 7W Executive.
Na de Tweede Wereldoorlog ging Spartan zich toeleggen op het vervaardigen van luxe caravans. Hiervan produceerden zij tot de uiteindelijke sluiting van de fabriek in 1961 zo’n 40.000 exemplaren.
Heden ten dage
De Spartan Executive was een bijzonder goed gebouwd vliegtuig. Getuige het feit dat van de 34 productie-exemplaren er nog altijd 20 (!) in het Amerikaanse luchtvaartregister zijn terug te vinden. De Spartan is een echte klassieker geworden en door zijn zeldzaamheid een bijzonder gewild object. Kostte het toestel in het begin USD 23.500,-, onlangs stond c/n 15 te koop voor USD 350.000,-. In 2001 ging c/n 10 voor USD 365.000,- van de hand. Een prima beleggingsobject lijkt me!
Vliegend
In Europa is de Spartan een absolute zeldzaamheid. Er zijn – zover bij mij bekend – twee exemplaren die in Groot Brittannië actief zijn/waren. Dit zijn de N17615 (c/n 14) en N17633 (c/n 21). En dan is de Spartan 7W N47W onlangs geassembleerd en gereviseerd bij Aero Restauration Service in Dijon-Darois. Dit toestel was tijdens de vliegshow met Pinksteren vliegend te zien op La Ferté Alais.
Aanvulling 22 juli 2020 – Van 19 tot en met 22 juli 2020 is de N17616 overgevlogen naar Europa. Via Reykjavik en Blackpool is de kist naar Riga in Estland gevlogen. Dit is de nieuwe thuisbasis van dit toestel geworden.
In de VS kun je ze nog geregeld tegen komen tijdens de jaarlijkse EAA AirVenture op het veld Oshkosh in Wisconsin. Een exemplaar (N13993 – c/n 2) is hier permanent te vinden. Dit toestel maakt deel uit van de museumcollectie van de EAA op dit veld.
Naast dit museumstuk ben ik in de afgelopen jaren nog 4 exemplaren op Oshkosh tegen gekomen. De afbeeldingen daar van zijn bij dit artikel te vinden.
Productieoverzicht
Vanuit diverse bronnen op internet hebben we een lijst kunnen samenstellen met een overzicht van alle Spartan 7W Executive toestellen.
| Productielijst Spartan 7W Executive | |||||
| Registratie | Aktief | Type | C/N | History | Remarks |
| X13984 | Spartan 7X Executive | 0 | X13984 NC13984 XB-? | Prototype | |
| X13986 | Spartan 7W-P Executive | P1 | NC13986 | To China 16.7.37 [E.2740] [‘1309’] | |
| NC13992 | Spartan 7W Executive | 1 | X13992 NC13992 XA-BES TP-001 | (also reported as EC-AGM -see NC13997) | |
| N13993 | * | Spartan 7W Executive | 2 | EAA Museum Oshkosh | |
| NC13994 | Spartan 7W Executive | 3 | NC13994 XA-BEW TP-002 30-74 L.6-74 | To Mexico for Spanish Republicans 1.37 | |
| NC13997 | Spartan 7W Executive | 4 | NC13997 XA-BEX EC-AGM | To Mexico for Spanish Republicans 1.37 | |
| NC13998 | Spartan 7W Executive | 5 | NC13998 XA-CFX | ||
| N17601 | * | Spartan 7W Executive | 6 | NC17601 N2LL | |
| N17602 | Spartan 7W Executive | 7 | Belly landed Tetlin River Alaska 2.6.44 to Alaska Aviation Heritage Museum | ||
| NC17603 | Spartan 7W Executive | 8 | NC17603 XB-ABX | (also reported as XA-BAX/XB-BAX), destroyed(?) Aug 1939 | |
| N17604 | Spartan 7W Executive / UC-71 | 9 | NC17604 KD100 N17604 | To RCAF 31.12.42, salvaged for parts Mar 1952 | |
| N17605 | * | Spartan 7W Executive / UC-71 | 10 | NC17605 42-68361 N17605 | To USAAF 9.7.42 restored 25.11.44, Bendix race 1938 |
| N20200 | * | Spartan 7W Executive | 11 | ||
| N17613 | * | Spartan 7W Executive / UC-71 | 12 | NC17613 42-38264 N17613 | To USAAF 14.3.42 restored 3.7.44 |
| N13PH | * | Spartan 7W Executive / UC-71 | 13 | NC17614 42-38269 N17614 N13PH | To USAAF 13.4.42 restored 18.10.44 |
| N17615 | * | Spartan 7W Executive / UC-71 | 14 | NX17615 NC17615 42-38368 N49075 N111PB N22PJ N17615 | To USAAF 11.4.42 restored 17.10.44 |
| N17616 | * | Spartan 7W Executive / UC-71 | 15 | NC17616 42-57515 NC236 N836 NC17616 | To USAAF 15.6.42 restored 21.08.42 |
| N17617 | * | Spartan 7W Executive / UC-71 | 16 | NC17617 KD101 N17617 | To RCAF 31.12.43 restored 29.9.45 |
| N17634 | * | Spartan 7W Executive / UC-71 | 17 | NC17630 KD102 N17630 N1MJ N17667 | To RCAF 31.12.43 restored 1.10.45 |
| N4444 | * | Spartan 7W Executive / UC-71 | 18 | NC17631 42-38267 N4444 N3LL N4444 | To USAAF 14.3.42 restored 12.12.44 |
| YI-SOF | Spartan 7W Executive | 19 | YI-SOF AX666 2526M | HM King Ghazi of Iraq | |
| NC17632 | Spartan 7W Executive / UC-71 | 20 | NC17632 42-57514 | To USAAF 22.6.42 Wrecked Mooresville SC 17.11.42 | |
| N17633 | * | Spartan 7W Executive / UC-71 | 21 | NC17633 42-38367 N17633 | To USAAF 15.3.42 restored 19.2.45 |
| N17659 | * | Spartan 7W Executive | 22 | NC17659 N17659 | Damaged by fire Hawthorne CA July 8, 1974, rebuilt c.1980 |
| NC17661 | Spartan 7W Executive / UC-71 | 23 | NC17661 42-78037 NC58300 | To USAAF 12.10.43 restored 15.5.45, crashed Oct 20, 1946 | |
| NC17655 | Spartan 7W Executive / UC-71 | 24 | NC17655 42-38268 | To USAAF 9.5.42 restored 24.5.44 Wrecked 11.4.52 | |
| N47W | * | Spartan 7W Executive / UC-71 | 25 | NC17656 42-38288 N17656 N47W | To USAAF 14.3.42 restored 12.7.45 |
| N5053 | * | Spartan 7W Executive / UC-71 | 26 | NC17657 42-38266 N46481 YV-T-VTC N5053 | To USAAF 16.3.42 restored 31.1.45 |
| N17658 | * | Spartan 7W Executive | 27 | NC17658 N17658 | |
| N17662 | * | Spartan 7W Executive | 28 | NC17662 N17662 | |
| NC17663 | Spartan 7W Executive | 29 | Flew into mountain nr Harrisburg PA 21.03.42 | ||
| N17664 | * | Spartan 7W Executive / UC-71 | 30 | NC17664 42-38369 N17664 N111PB N97DC NC17664 | To USAAF 31.3.42 restored 7.10.44 |
| N17665 | * | Spartan 7W Executive / UC-71 | 31 | NC17665 42-38287 N46426 N17665 | To USAAF 14.3.42 restored 13.1.45, crash-landed Sep 26, 1971, rebuilt |
| NC17666 | Spartan 7W Executive | 32 | NC17667 42-38286 | Dbf 4.49 | |
| NC17667 | Spartan 7W Executive / UC-71 | 33 | NC17667 42-38286 | To USAAF 14.3.42 Ground looped Hamilton Field 1.10.42 | |
| N34SE | * | Spartan 7W Executive | 34 | NC17668 N668MD N1667D N34SE | |
| NX21962 | Spartan 12W | 1 | Nosewheel, Tulsa Air & Space Museum | ||