Almere, 8 januari 2019 / Dekelia Tatoi, 6 november 2016 – Ken je dat gezicht? Dat gezicht van je partner als hem of haar een mooi ingepakt juweliersdoosje geeft. Het wordt zorgvuldig opengemaakt, het dekseltje gaat langzaam open. Op het gezicht verschijnt een verbaasde – maar oh zo blij verraste – blik. Onbetaalbaar! Nou ja, bijna onbetaalbaar… als je weet wat je bij de juwelier hebt moeten neerleggen… 😉
Diezelfde blik moet ik ook gehad hebben toen de hangaardeuren open gingen van hangaar van de Athenian Aviators collection. Daar waren onverwacht voor mij een aantal juweeltjes te zien. Vliegtuigen uiteraard!
We hebben het op over een grote hangaar op de Griekse luchtmachtbasis Dekeleia Tatoi, niet ver van Athene. Op dit veld is ook het museum van de Griekse luchtmacht gevestigd. Dit laatste museum is al een beetje lastig te bezoeken, je moet hier namelijk vooraf een afspraak voor maken om de basis op te komen. De hangaar van de Athenian Aviators Collection is al helemaal een no-go area als je dit niet van tevoren met de betrokkenen hebt afgestemd.
Gelukkig had reisorganisatie 4Aviation die afstemming prima gedaan. Op zondag 6 november 2016 was onze contactpersoon netjes op tijd en wij uiteraard ook. Via een speciale poort werden we toegelaten op het vliegveld aan de zijde waar de general aviation gehuisvest is. Voor die toegang moest je overigens wel eerst even je paspoort afgeven, die kreeg je pas na afloop weer retour.
Eenmaal bij de hangaar aangekomen gingen de deuren voor ons wijd open en konden we te toestellen naar hartenlust bekijken. We zullen deze pareltjes eens aaneenrijgen tot een mooie museale ketting, om in de beeldspraak van de juwelier te blijven.
Oorsprong
De collectie is begonnen met de aanschaf van een Catalina. Dit was in 1994 het begin van de Athenian Aviators Collection. Als tweede kist arriveerde in 1995 de Douglas A-26 Invader. Deze werd tijdens een zakenreis reis naar Florida gevonden en aangeschaft.
In 1996 werd in de VS een aantal vliegtuigen uit de privécollectie van Ray Strassel gekocht. Hieruit wisten de Athenian Aviators Collection maar liefst drie toestellen te bemachtigen. Het betrof hier een Fieseler Fi 156 Storch, een Bücker Bü-131 Jungmann en een Bücker Bü-133 Jungmeister.
Ook in Polen werd zakengedaan. In 1997 arriveerden vanuit dit land een Polikarpov PO-2 en een Antonov An-2
Uitgangspunt van dit museum is om de toestellen zo origineel mogelijk te houden of terug te brengen naar een zo origineel mogelijke staat. Dit om de historische waarde van de objecten te vergroten.
De grondlegger van deze collectie was de gefortuneerde scheepsmagnaat Minos Kyriakou. Door zijn chef-vlieger Stelios Loumakis raakte Kyriakou geïnteresseerd in antieke vliegtuigen. Samen hebben zij de Athenian Aviation Collection opgebouwd. Tevens was hij eigenaar van het de mediabedrijf ANT1 Group, was hij eigenaar van de basketbalclub Panellinios en vervulde hij het voorzitterschap van het Griekse Olympische Comité tussen 2004 en 2009. Op 2 juli 2017 overleed Kyriakou plotseling aan een hartaanval.
In de etalage
De vliegtuigen uit deze fraaie collectie hebben al geruime tijd niet meer gevlogen, al zijn ze allen in goede conditie. De Griekse overheid zorgt simpelweg niet voor een goed klimaat om in dat land met historische vliegtuigen te kunnen vliegen. Geen van de toestellen is bijvoorbeeld in het Griekse register ingeschreven.
Het plots overlijden van de grondlegger Kyriakou heeft de collectie ook vast en zeker geen goed gedaan. Gevolg is dan ook dat de gehele collectie nu te koop staat en het eerste toestel is inmiddels verkocht.
De Douglas A-26 Invader heeft begin dit jaar een nieuwe eigenaar gevonden in Duitsland. De N500MR is aangeschaft door Tina Fly GmbH uit Eschbach (Duitsland). Dit bedrijf is eigendom van Hans-Joachim Meier, tevens drijvende kracht achter het bekende Duitse restauratiebedrijf Meiers Motors op Bremgarten.
De eerste dagen van januari 2019 is de crew van Meiers Motors bezig om het toestel in gereedheid te brengen om het over te vliegen naar hun werkplaats in het Duitse Bremgarten. Hopelijk zal de N500MR in de toekomst vaker vliegen en op diverse air shows te zien zijn.
Collectie
We zullen de gehele collectie eens onder het vergrootglas leggen. Over de meeste toestellen is wel iets interessants te vertellen.
N315KM Consolidated PBY-5A Catalina
Deze prachtige Catalina heeft momenteel een Amerikaanse registratie; N315KM. Het toestel heeft eerst nog gevlogen met het kenmerk 5B-PBY en kwam in 1994 naar Griekenland. De Catalina is volledig opgeknapt en is momenteel aan het einde van de restauratieperiode. Het is gereed om weer te gaan vliegen. Er is al met de motoren proefgedraaid.
Deze Catalina is gebouwd in 1939 Canada bij Canadian Vickers en is daarmee eigenlijk een Canso. Zo heten de Canadees gebouwde exemplaren. In het Amerikaanse register staat het ingeschreven als een PBY-5A. Het constructienummer is CV333.
Verder heeft dit toestel het aanvullende typecertificaat TC-785. Dit betekent dat er een aantal structurele aanpassingen aan zijn gedaan. Een van de zichtbare is het nieuwe richtingsroer. Dat is een zogenaamde horn-balance rudder. Bovenop aan de voorkant zit een ronding. Dit onderdeel is in Duitsland gefabriceerd.
Men had indertijd bij de Athenian Aviators Collection goede banden met de Stichting Exploitatie Catalina in Nederland (van de PH-PBY). De verhoudingen waren zelfs zo goed dat, volgens zeggen, piloten van de Nederlandse Catalina de testvluchten na de restauratie zouden gaan doen.
Dit toestel heeft overigens nog een kleine schijnbeweging richting Nederland gemaakt. In november 2011 werd de registratie PH-PBZ voor gereserveerd door de Stichting Exploitatie Catalina. Dit is uiteindelijk niet doorgegaan en deze amfibie is in Griekse handen gebleven. Verder heeft dit toestel nog de volgende registraties gedragen: 5B-PBY, C-FPQF, CF-PQF, RCAF11042
N500MR Douglas A-26B Invader
We noemden deze Douglas A26B al eerder vanwege zijn vertrek naar Duitsland. Maar over het toestel valt nog meer te vertellen. Het is namelijk een van de weinige Invaders die omgebouwd zijn door het bedrijf On Mark Engineering op Van Nuys (CA). Deze onderneming voerde tussen 1954 en midden jaren ’70 onderhoud aan de Douglas A-26 uit voor zowel civiele als militaire gebruikers.
In die tijd ontwikkelden zij een ombouwconversie van het toestel tot luxe privévliegtuig. Daarbij werd de romp aangepast, zodanig dat er 6-8 riante zitplaatsen in ontstonden. Ook werd er een toilet en keukentje in aangebracht.
Voor het comfort van de passagiers werd de sta-hoogte vergroot en kwamen er ramen in de romp. De cockpit werd uitgebreid met een autopilot. De brandstoftanks in de vleugels werden vergroot en er kwamen tiptanks op de vleugels. Ook werd de neus verlengd zodat er meer ruimte voor bagage was of voor de installatie van een radar. De wielen en remmen werden ten slotte vervangen door exemplaren afkomstig van de Douglas DC-6.
Het toestel kreeg veel sterkere Pratt & Whitney motoren (R-2800-52W van 2.500 pk – 1.900 kW). Overigens heeft de N500MR volgens opgave Pratt & Whitney R-2800-73 motoren van 2.000 pk – 1.470 kW. Een ander uiterlijk verschil was dat de zes mitrailleurs in de vleugels verwijderd werden.
Van deze conversie werden twee varianten gemaakt. De On Mark Marketeer (zonder drukcabine) en de On Mark Marksman (met drukcabine). In 1961 ontving men voor deze ombouw het STC (Supplemental Type Certificate) en er werden in totaal 69 toestellen omgebouwd. De N500MR is een On Mark Marketeer conversie.
De N500MR is door de Athenian Aviation Collectors in 1995 aangeschaft. Het toestel uit 1942 had toen al een lange geschiedenis van eigenaren achter zich. Het is onder andere gebruikt als blusvliegtuig. Het complete curriculum vitae van deze kist ziet er als volgt uit: Douglas A-26B-66-DT met militair serial 44-34769 en c/n 28048. Omgebouwd tot On Mark Marketeer als N67162, daarna als N25S. Met #16 door Lloyd Hamilton geregistreerd als N500M in de jaren ‘70. Daarna is het omgeregistreed naar N29711 en het huidige kenmerk N500MR.
Op 8 juli 1965 raakte deze kist overigens zwaar beschadigd toen de wielen tijdens het taxiën naar de startbaan van San Antonio (TX) inklapten. De piloot en 6 passagiers raakten daarbij niet gewond. De kist is gelukkig weer gerepareerd.
Het toestel ziet er nu weer uit als een echte warbird. De mitrailleurs zijn weer teruggebracht in de vleugel en ook in de neus. Het kleurenschema is teruggebracht naar zijn oorsprong met registratie 434769/K en een nose-art schildering van de stripfiguur Taz, een Tazmanian Devil. Het toestel draagt geen naam meer, voorheen heette het ‘Gator Invader’.
Toen de kist overkwam uit de VS had het een olive-green kleurenschema. Nu zilvergrijs. De oorspronkelijk neus van het toestel (met de naam ‘Gator Invader’) lag tijdens ons bezoek nog in zijn voormalige kleur in de hangaar.
SP-MXK Antonov An-2TP
De Antonov An-2TP van de collectie is een van de meest recente aankopen. Alhoewel recent, de SP-MXK is ook alweer ruim 18 jaar geleden (in 2000) naar Griekenland gekomen. Het toestel is door PZL-Mielec in Polen in licentie gebouwd, zoals zoveel van deze dubbeldekkers.
De SP-MXK is op 11 oktober 1977 de fabriek uitgekomen en heeft als constructienummer 1G-177-37, toen als SP-TWC. Het heeft dienstgedaan bij de PZL Krosno fabriek om passagiers te vervoeren. Het toestel is in een lichtblauw-geel kleurenschema gespoten. Daarbij draagt het reclame van ANT1, het TV kanaal van de eigenaar Minos Kyriakou.
N111FS Morane Soulnier MS-502
De N111FS is gebouwd als Morane Saulnier MS-502 Criquet. Het toestel is in 1949 gebouwd met serienummer 204. De Franse – in licentie gebouwde – Fieseler Fi 156 Storch had oorspronkelijk een stermotor. Deze is vervangen door een Argus-lijnmotor, zodat het meer op de originele Fieseler Storch lijkt. Inmiddels heeft dit toestel zo’n 680 vlieguren gemaakt.
Als eerste registratie kreeg het toestel F-BASK mee. Daarna werd het verkocht naar Canada als C-FIWG. Tot slot heeft het in 1990 de huidige registratie N111FS opgespeld gekregen. Als militaire code heeft dit vliegtuig SU+LL op de romp staan.
Het Duitse hakenkruis in de staart is afgeplakt sinds het van de VS naar Europa is gekomen. Deze kleuren zijn zoals het toestel er uitzag waarmee de Duitse SS kapitein Otto Skorzeny de afgezette Italiaanse dictator Betino Mussolini op ongekend spectaculaire wijze bevrijdde uit zijn gevangenschap.
SP-YCN Polikarpov PO-2
De Polikarpov PO-2 is de meest gebouwde dubbeldekker ter wereld. Hoeveel precies is niet duidelijk, maar er zijn er tussen de 20.000 en 30.000 van gemaakt! Toch zijn ze in West-Europa zeldzaam. Het Griekse exemplaar is in 1946 gebouwd bij de PZL fabriek Okecie bij Warschau en in 1952 gerestaureerd bij de PZL Krosno fabriek in Polen. Inmiddels heeft deze dubbeldekker al ruim 4.3000 uren gevlogen.
De SP-YCN werd voornamelijk ingezet voor opleidingsdoeleinden, onder andere voor het opleiden van vliegers voor LOT Polish Airlines. Sinds 1997 is de SP-YCN in Griekenland en dit toestel heeft de kleuren gekregen van de Night Witches. Dit was een squadron uit de tweede Wereldoorlog en betond alleen uit Russische vrouwen. Zij vlogen bij nacht laagvlieg-missies om met hun Polikarpovs boven vijandelijk gebied dood en verderf te zaaien. Ze waren daar erg succesvol in en dus zeer gevreesd en geroemd.
Tijdens mijn bezoek was het richtnigsroer van de Polokarpov verwijderd. Daardoor was de registratie alleen nog aan de onderzijde van de vleugel te vinden.
N68407 Boeing Stearman A75N1
De Boeing Stearman dubbeldekker uit 1943 maakt nog maar relatief kort deel uit van de collectie op Tatoi. Het werd in 2014 toegevoegd. Bekend is dat het gebruikt is geweest als sproeivliegtuig. In die hoedanigheid raakte het beschadigd op 27 april 1972 in Princeton,CA (USA). De vlieger kwam daarbij helaas om het leven.
De N67407 startte zijn carriere vij de US Navy. Daar kreeg het als BuroNummer 07722 mee. Tegenwoordig draagt het ook weer een US-Navy kleurenschema en heeft het een fraaie nose-art afbeelding meegekregen met de naam Princess Belle.
N111A Bücker Bü-131 Jungmann / Aero C-104
Deze Bücker Jungmann is in 1947 in licentie in Tsjechoslowakije gebouwd. Daar werd dit model als Aero C-104 geproduceerd voor de luchtmacht en vliegclubs. Het serienummer is 214 en het had origineel een Duitse Hirth motor. Die laatste is helaas vervangen door een moderne Lycoming O-360-A4A motor. Daarbij is ook de motorbeplating aangepast.
Op de romp van dit toestel staat met grote letters D-LIND. Dit is echter niet de echte registratie, dat is N111A en is onder het staartvlak aangebracht. In het rode staartvlak stond voorheen een hakenkruis. Deze is – om niet te provoceren – afgeplakt. In het logboek staan 870 vlieguren vermeld, daarvan maar een beperkt aantal in Griekenland.
N133BJ Bücker Bu-133 Jungmeister
De Bücker Jungmeister in de collectie is van oorsprong een Zwitsers gebouwd toestel. Het is op 19 juli 1937 gebouwd wij Dornier Werke in Altenrhein en kreeg het serienummer 3 mee. Tot 1968 heeft dit vliegtuig gediend bij de Zwitserse luchtmacht als U-56. Het jaar daarop daarop werd het HB-MIN. Uiteindelijk verdween het in 1971 naar de VS als N133BJ. Dat feest duurde tot 1997 waarop deze Jungmeister naar Griekenland verhuisde. In totaal heeft dit toestel 2.197 uur in de lucht doorgebracht.
De N133BJ heeft nog steeds de kleuren waarmee het bij de Zwitserse luchtmacht vloog. Ook het oude serial U-56 staat nog op de romp.
Toekomst
Benieuwd wat er in de nabije toekomst met deze bijzondere collectie gaat gebeuren. Hopelijk komen ze terecht op plekken waar er, net als in Griekenland, goed voor gezorgd gaat worden en waar er vooral mee gevlogen wordt. Want daar is een vliegtuig nu eenmaal voor bedoeld! De tijd zal het leren…
Geïnteresseerd om een toestel te kopen? Kijk dan op https://athenianwarbirds.com/ of http://www.athenianaviatorscollection.com/