Lelystad Airport, 28 januari 2019 – De Stichting Vroege Vogels op Lelystad Airport heeft er sinds 17 januari 2019 een vliegtuig bij. En wat voor één! Uit twee grote zeecontainers werd die dag een zeldzame Vultee BT-13A Valiant geladen. Een prachtig toestel uit 1943. De registratie van deze kist is N313BT.
In de hangaar van Bogaerds Cord zal deze warbird de komende tijd in elkaar gezet worden. Er hoeft niets aan gerestaureerd te worden, dat is al zorgvuldig tussen 2010 en 2015 gedaan in de VS. Daarna zal deze nieuwste aanwinst onderdak vinden in de nieuwe hangaarbox van de Stichting Vroege Vogels, onder andere in het gezelschap van de Mustang “Trusty Rusty“.
Door Vroege Vogels en Bogaerds Cord zijn wij in staat gesteld om de eerste week van de montage van de Vultee BT-13A van dichtbij te mogen vastleggen. Dat levert alvast een aantal mooie beelden op van een echt vliegtuig!
Lesvliegtuig Jaap van Mesdag
De reden dat de Stichting Vroege Vogels dit type aan hun unieke collectie toevoegt is gelegen in het feit dat hun oprichter, de overleden Jaap van Mesdag (1922 – 2015), op dit type zijn eerste vluchten gemaakt heeft in Amerika. In het boek Doen over de geschiedenis van Jaap van Mesdag is hier over te lezen.
Na de Tweede Wereldoorlog kocht hij samen met een oud B-29 piloot voor $300,- een overtollig geworden Vultee BT-13. Dit toestel werd in de oorlog gebruikt voor opleidingen van gevechtspiloten.
In die tijd vloog men eerst op de Boeing Stearman als elementaire trainer om vervolgens op de Vultee over te stappen als basic trainer. Dat verklaart meteen BT in de typeaanduiding van dit toestel, dat staat voor Basic Trainer. Van Mesdag vond dat het starten van zijn vlieg-carrière ook wel op de Vultee kon en sloeg gemakshalve de elementaire trainer over. 🙂
Veel aan vliegen kwam echter hij niet toe op Vultee BT-13A Valiant. Zijn mede-eigenaar ging er vaker met het toestel vandoor. Zodoende verkocht hij de kist na 1 jaar weer voor $280,-. Een verlies van $20,- maar belangrijke vliegervaringen rijker.
Deze geschiedenis maakt het een logisch gevolg dat de stichting nu dit toestel heeft aangeschaft. Een mooi eerbetoon aan de oprichter van deze unieke museumcollectie op Lelystad Airport.
Drie in Europa
De Vultee BT-13 Valiant is voor Europa een zeldzaamheid. Wereldwijd vliegen er minder dan 50. In Europa, met de N313BT er bij, drie stuks. De overige twee staan in Duitsland en Frankrijk:
- N71502 Vultee BT-13B Valiant gebaseerd op Itzehoe Hungriger Wolf Flugplatz (D)
- N93 Vultee BT-13A Valiant van Pascal Kremer (Lux) gebaseerd op Chambley -Bussières (F)
Historie N313BT
Laten we nog even in de geschiedenis van de N313BT duiken. In 1943 werd het in gebruik genomen door de USAAF (United States Army Air Force). Daarbij kreeg het als serial 42-43210 mee. Het constructienummer van dit toestel is 10425. Het is daarmee een van de meer dan 11.500 gebouwde BT-13’s. Over het exacte aantal wordt verschillend gedacht.
Het prototype van de BT-13 gebouwd door Vultee Aircraft vloog op 24 maart 1939. Toen nog met een intrekbaar landingsgestel en een 600 pk sterke motor. Voor een Basic Trainer vond men de gekozen motor wat te veel van het goede, daarom is er in de productieversie een lichtere krachtbron gemonteerd van 450 pk (330 kW).
Ook het intrekbare landingsgestel vond men geen goede optie. Technische te ingewikkeld en te duur. Bovendien kon een leerling dan ook nooit vergeten zijn wielen uit te doen voor de landing.
De bijnaam van de BT-13 is Vibrator. Dat komt omdat het toestel flink gaat trillen als het tegen zijn stall-speed aankomt, het moment waarop de vleugels hun draagkracht kwijt dreigen te raken.
De N313BT is zo’n twee jaar voor opleidingen gebruikt vanaf Waco in Texas. Iedere leerling piloot in de VS maakte in die tijd zo’n 60 lesuren op dit type alvorens door te stromen.
Na de oorlog kwam de Vultee in handen van een landbouw-sproeibedrijf in Montana (Oklahoma). Daar werd het voor onderdelen gebruikt. Vooral de Pratt & Whitney R-985-AN-1 van 450 PK (330 kW) en de Hamilton Standard propeller met 6101A-12 full length blades waren in die tijd erg gewild. De rest van dit type toestel werd daarna regelmatig voor schroot achtergelaten.
Op 13 november 1983 werd de kist verkocht aan Grantham C. Roger uit Stevens Point in de staat Wisconsin. Hij had als doel om de kist te restaureren. Maar die plannen zijn nooit van de grond gekomen.
Vervolgens kwam op 17 mei 2006 het toestel in handen van het American Airpower Heritage Flying Museum in Midland, Texas. Het maakte daar deel uit van de inventaris van het Commemorative Air Force Airpower Museum, Odessa Regional/Midland International Airport, Midland, Texas. Veel tijd, kennis, interesse en vooral geld om dit toestel te restaureren was er niet.
Restauratie
Uiteindelijk kocht in 2010 Jason Reid het toestel. Hij trof de N313BT verspreid over drie hangaars in desolate toestand aan. Vervolgens bracht hij het naar zijn thuishaven Modesto Airport in Californië en startte de restauratie.
Reid had nog nooit een vliegtuig opgeknapt, maar hij had wel inmiddels zo’n 50 klassieke Jaguars en Rolls-Royces gerestaureerd. Misschien waren er wat andere regels om te volgen, maar verder dacht hij dat deze klus niet veel moeilijker zou worden dan een auto opknappen. Vele weekenden heeft hij er sindsdien aan gespendeerd.
Tijdens de restauratie had hij bedacht om zijn haar niet meer te knippen. Zijn kapper heeft daardoor tussen 2010 en 22 augustus 2015 niets aan hem verdiend. Toen hij zijn haar afknipte heeft hij dit gedoneerd aan Locks of Love, een liefdadigheidsinstelling die daar pruiken voor zieke kinderen van maakt.
De restauratie was grondig. De brandstoftanks werden vernieuwd en na afloop kon het doorgaan voor de beste Vultee BT-13 op aarde (daarbuiten zijn ze helemaal zeldzaam… 😉 ).
Zo maakte deze trainer na ongeveer 40 jaar zijn tweede “maiden-flight” in 2015. In totaal heeft deze Vultee 2.125 uren op de teller staan, waarvan 125 na de restauratie. Daarbij heeft het in 2016 de EAA Air Venture in Oshkosh (WI) bezocht.
Eenmaal in Lelystad aangekomen blijkt hoe fraai het toestel is gerestaureerd. Er zitten nergens “lastige plekjes”. Het toestel is goed in elkaar te zetten, alles past netjes.
Ook de motor ziet er onberispelijk uit. De weinige vlieguren na restauratie hebben bijna geen gebruikssporen achtergelaten. Alles ziet er schoon uit, strak in de lak of mooi gepolijst. Nergens is aanslag van olie of vet te vinden.
Te koop
In 2018 werd de Vultee door Reid te koop aangeboden via de exclusieve site Platinum Fighter Sales. Hij zag zelf geen kans om zelf met het vliegtuig te blijven vliegen. Een bevriende kenner van de Vroege Vogels werd gevraagd de kist in de VS te keuren. Die kwam met groen licht; geweldige kist!
Vervolgens mocht de N313BT naar Lelystad Airport in een zeecontainer. En bij de Vultee kwamen ook nog eens dozen en een krat vol met onderdelen mee. Daarbij een extra set vleugels en diversen plaatwerkdelen. Dat kan altijd van pas komen!
Zo is er een mooi nieuw tehuis voor deze prachtige warbird gevonden. Hopelijk kunnen we deze kist snel in de lucht aanschouwen en nog mooier, zien op diverse luchtvaartevenementen!
Dank aan de Stichting Vroege Vogels en Bogaerds Cord voor de exclusieve fotogelegenheid.
2 gedachten over “Stichting Vroege Vogels ontvangt nieuw juweel, N313BT Vultee BT-13A Valiant”
Prachtige serie foto’s van een schitterend mooie kist. Ik keek al eerder vreemd op van de naam Vaillant en heb het nagezocht in “American aircraft of world war II” van K.G. Munson, in 1961 uitgegeven door Ian Allen in de abc-reeks. Munson noemt het toestel ‘Valiant’, net als de latere V-bommenwerper Vickers Valiant. Let hier even op bij de volgende fotoserie.
Groet,
Frans.
Ha Frans.
Dank. De naam is reeds gewijzigd.
Groet,
Berend Jan Floor