N281PR Scaled Composites Proteus, een wel héél vreemde eend in de bijt

N281PR Scaled Composites Model 281 Proteus

Oshkosh EAA AirVenture, juli 2017 – De N281PR Scaled Composites Model 281 Proteus is in veel opzichten een bijzonder vliegtuig. Het ziet er zeker niet alledaags uit. Van de Proteus is maar één exemplaar gebouwd en dit toestel heeft dan ook constructienummer 001. Scaled Composites is onderdeel van Northrop-Grumman.

N281PR Scaled Composites Model 281 Proteus

Mythologie

Even een stukje mythologie. Proteus is een Griekse zeegod. Hij is de herder van de zeehonden van Poseidon en kan de toekomst voorspellen. Daarnaast beschikt hij over de gave om van gedaante te veranderen. Altijd handig zullen we maar zeggen! 😉

Burt Rutan

De Proteus is een ontwerp van Burt Rutan. Hij is verantwoordelijk voor een grote reeks onorthodoxe vliegtuigen. Bekendste voorbeelden van zijn hand zijn de Rutan VariEz en de LongEz. Een model dat gretig aftrek heeft gevonden in de wereld van de amateurvliegtuigbouwers.

HB-YBG Rutan VariEze, ook een ontwerp van Burt Rutan
Burt Rutan, de ontwerper van vele bijzondere vliegtuigen

De Proteus vloog voor het eerst op 26 juli 1998, inmiddels al weer ruim 20 jaar geleden. Dit tandem-wing high-altitude long endurance vliegtuig was bedoeld voor het testen van de mogelijkheid om een vliegtuig op grote hoogtes in te zetten als verbindingstoestel in de telecommunicatie.

N281PR Scaled Composites Model 281 Proteus

Het toestel biedt plaats aan twee vliegers maar dat is optioneel. Het is namelijk ook mogelijk om het toestel onbemand via satellietcommunicatie te besturen.

N281PR Scaled Composites Model 281 Proteus

Recordhouder

De prestaties van de vreemd ogende Proteus zijn indrukwekkend. Het toestel kan zeer efficiënt vliegen. Het is in staat om gedurende 18 uur op extreem grote hoogtes te vliegen. De Proteus is dan ook houder van het hoogterecord erkend door de FAI (Fédération Aéronautique Internationale) in de klasse C-1E, groep 3, turbojet. Dit record is behaald op 25 oktober 2000 met een hoogte van 63.245ft (19.277 meter).

N281PR Scaled Composites Model 281 Proteus

In juni 1999 bezocht Scaled Composites met dit toestel de luchtvaartsalon op Le Bourget. Daarvoor was het non-stop overgevlogen vanuit de VS naar Parijs. Ook een prestatie van formaat.
Het vliegen op grote hoogtes was voorheen alleen weggelegd voor militaire instanties. Met de komst van de Proteus is daar verandering in gekomen. Dit toestel vliegt een stuk goedkoper dan bijvoorbeeld de militaire evenknie; de Lockheed U-2.

N281PR Scaled Composites Model 281 Proteus

Te huur

Het oorspronkelijke doel was om met dit toestel (en een serie hier na te bouwen exemplaren) een High-Altitude, Long Operation (HALO) telecommunicatieplatform te bieden. Daarbij zou het toestel met een 4,3 meter lange antenne worden uitgerust. Dit project is evenwel niet doorgegaan en de serie toestellen is nimmer gebouwd. De komst van snelle glasvezelverbindingen heeft de vraag naar dergelijke technieken sterk laten krimpen. Het toestel is echter nog steeds operationeel en is in te huren voor diverse projecten waarbij onderzoek op grote hoogtes noodzakelijk is.

N281PR Scaled Composites Model 281 Proteus

Aanvankelijk was de N281PR gebouwd voor zo’n 100 vlieguren. Het toestel is inmiddels al zo vaak ingezet dat het ruim de 4.400 vlieguren gepasseerd is tijdens meer dan 1.000 missies! Het is daarbij een betrouwbaar werkpaard gebleken.

N281PR Scaled Composites Model 281 Proteus

Onder de enigszins gebogen romp is de mogelijkheid om apparatuur aan te brengen. Van deze mogelijkheid is al bij diverse projecten gebruik gemaakt. Het vliegtuig is daarbij regelmatig gemodificeerd om de gewenste testvluchten te realiseren.

N281PR Scaled Composites Model 281 Proteus

Motor en vleugel

De Proteus is uitgerust met twee bescheiden Williams FJ44-2E turbofans, goed voor 10,20 kN stuwkracht per stuk. Hiermee kan het een snelheid halen van 272 knopen (504 Km/u). Afgeleide versies van dit type motor worden onder andere ook toegepast bij de Cessna CitationJet en de Pilatus PC-24.

N281PR Scaled Composites Model 281 Proteus

De Proteus heeft overigens weer aan de wieg gestaan van een ander ontwerp van Burt Rutan, de Scaled Composites Model 318 White Knight. Dit is een straalvliegtuig waarin het vleugelontwerp van de Proteus is overgenomen. Dit toestel is het lanceerplatform van het experimentele ruimteschip SpaceShipOne, ook weer door Burt Rutan ontworpen.

Oshkosh

Tijdens de jaarlijkse EAA AirVenture op Oshkosh verscheen de N281PR in 2017. Daar werd het ook tijdens de vliegshow gedemonstreerd. Op de laatste dag waarop het werd voorgevlogen vertrok het aansluitend voor de terugvlucht naar de thuisbasis in Mojave (Californië).

N281PR Scaled Composites Model 281 Proteus klimt uit op weg naar Mojave

Het mag niet verwonderlijk zijn dat dit bijzondere vliegtuig door veel van de aanwezige toeschouwers met groot genoegen werd aanschouwd. Een echte “one-of-a-kind” en nu al legendarisch! Mocht dit vliegtuig ooit ophouden met vliegen, dan zal het ongetwijfeld in een van de toonaangevende luchtvaartmusea in de VS opgenomen worden.

Geef een reactie