Bouw replica De Havilland (Airco) DH-9B in het Aviodrome vordert gestaag

Lelystad Airport, 9 maart 2019 – In de T2-Hangaar van het Aviodrome vorderen de werkzaamheden aan het bouwen van een replica van een De Havilland (Airco) DH-9B gestaag. Dit vliegtuigtype was het eerste passagierstoestel van de KLM.

In 1919 werd de KLM opgericht. Pas in 1920 startte men met vliegen. Dat deed men met een Brits geregistreerde De Havilland DH-16 (een afgeleide versie van de DH-9A). Als eerste werden vluchten uitgevoerd tussen Amsterdam en Croydon in het zuiden van Londen. Omdat het dit jaar 100 geleden is dat de KLM werd opgericht en daarmee de passagiersluchtvaart in Nederland startte zag het Aviodrome een mooie aanleiding om juist een replica van de eerste Nederlands geregistreerde De Havilland DH-9B aan hun collectie te gaan toevoegen. Het zal overigens een niet-vliegende replica worden.

Delen van deze replica zijn gebouwd door het Cradle of Aviation Museum op Long Island in de VS. Dit onder de vlag van de Stichting Replicabouw DH-9 (met als initiatiefnemers Gerard Casius en Frank Venus). 

Op dit onderstel zijn twee originele DH-9 wielen en banden gemonteerd. Deze zijn door de initiatiefnemers in Zwitserland gevonden en bij dit toestel beland.

Het Cradle of Aviation Museum is in Nederland geen onbekende als het gaat om het op bestelling leveren van zo authentiek mogelijke replica’s. Eerder verzorgden zij de replica’s voor de Stichting Vrienden Militair Luchtvaart Museum van de Brewester Buffalo en de Curtis Hawk met als doel deze ten toon te stellen in het Militair Luchtvaart Museum en het latere Nationaal Militair Museum (NMM) in Soesterberg. Helaas zijn deze replica’s tegenwoordig naar de opslag van dat museum ‘gepromoveerd’.

Inmiddels was de Militair Luchtvaart Museum opgegaan in het NMM. De interesse in de replicabouw was bij het nieuwe museum niet aanwezig. Ook bleek het lastiger om de gehele replica in de VS te laten bouwen, simpelweg omdat de vaklieden die daar aan werkten (vrijwilligers) steeds ouder werden en ook overleden. Er werd daarom naar een nieuwe bestemming voor de DH-9B gezocht. Gelukkig werd die uiteindelijk in Nederland gevonden bij het Aviodrome.
Na aankomst uit de VS van de container met de tot dan toe gebouwde delen (vleugels, staartvlakken, vleugel-stijlen, landingsgestel en diverse losse onderdelen) is men eind 2016 onder de vlag van het Aviodrome met de afbouw begonnen. De Stichting Replicabouw DH-9 had inmiddels het project helemaal bij het Aviodrome ondergebracht. Aanvankelijk wilde de Stichting een militaire versie van de DH-9 bouwen voor het NMM. Dat is oor de overgang naar het Aviodrome gewijzigd in een civiel exemplaar. Aanvoerder van het Aviodromeproject werd Fokko van Elsland.

De afgelopen jaren heeft de romp meer en meer vorm gekregen. Inmiddels is één set vleugels van deze dubbeldekker bekleed. De overige twee vleugels zullen spoedig volgen.

De DH-9B in een passagiersuitvoering is een omgebouwde bommenwerper uit de Eerste Wereldoorlog. Toentertijd had men deze toestellen in flinke aantallen over en ze konden makkelijk ingezet worden voor vervoer van personen en/of post. De DH-9B bleek daarvoor een betrouwbaar toestel.

Achter de piloot is, op de plek waar vroeger de boordschutter zat, plek gemaakt voor twee passagiers in het toestel. Voor de zitplaatsen van de drie inzittenden zijn inmiddels op maat gemaakte rieten stoeltjes vervaardigd.

Een van die stoeltjes voor de passagiers staat al in positie. De andere moet daar tegenovergesteld bijkomen. Zo te zien wordt dat wel wat krapjes.

Op dit toestel komt een originele propeller uit die tijd. Dit exemplaar komt van een Bristol F.2 Fighter uit diezelfde tijd. De Bristol Fighter heeft onder ander met de Armstrong Siddeley Puma motor gevlogen die ook in de DH-9 werd toegepast.

Op deze fraaie propeller is de inscriptie ‘BRISTOL FIGHTER F.2’ te lezen en ‘SIDDELEY & PUMA ENG’. Het bewijs dat het hier om een authentiek exemplaar gaat.

Een originele Armstrong Siddeley Puma watergekoelde motor is zeer zeldzaam. Daarom is als motor een kunststof replica gemaakt. Die is onder andere door 3D-printtechnieken vervaardigd door Roel van Harn.

Op een afstand ziet het er erg realistisch uit. Het typeplaatje verraad dat het om een vers gemaakte replica gaat.

Welke registratie gaat het worden?

De eerste vlucht van de KLM is uitgevoerd op 17 mei 1920. Dat deed men met een toestel van Aircraft Transport & Travel. Dit was een maatschappij die gelieerd was aan de vliegtuigfabriek Airco (voorloper van De Havilland).

Gevlogen werd met de Brits geregistreerde G-EALU. Dit is niet een DH-9B zoals in het Aviodrome in aanbouw is, maar een DH-16. De DH-16 was een DH-9A (bommenwerper) met een verbrede romp. Hierdoor ontstond de mogelijkheid voor een gesloten passagierscabine. Hierin konden 4 passagiers plaatsnemen.

In 1921 heeft de KLM de beschikking gekregen over vier eigen DH-9B’s. Twee daarvan waren al eerder in gebruik geweest bij het Britse Aircraft Transport & Travel. Twee andere werden overgedragen door Handley Page, die de ombouw tot civiel vliegtuig had verzorgd.
We hebben de collectiebeheerder van het Aviodrome – Raymond Oostergo – gevraagd welk kenmerk de in aanbouw zijnde DH-9B gaat krijgen. Een keuze daarvoor is op dit moment nog niet gemaakt. Alle vier de kenmerken (H-NABE, H-NABF, H-NABO of H-NABP) zijn mogelijk. Dit zal in een later stadium dit jaar bepaald worden.

De Havilland (Airco) DH-9B van de KLM

Registratie	Type	Constructienummer	Ex.	Ingeschreven	Vorige eigenaar
H-NABE	De Havilland (Airco) DH-9B	P.33E	G-EAPL, H5890 (RAF)	juli 1921	Aircraft Transport & Travel Ltd.
H-NABF	De Havilland (Airco) DH-9B	P.32E	G-EAOZ, H5889 (RAF)	1921	Aircraft Transport & Travel Ltd.
H-NABO	De Havilland (Airco) DH-9B	55889 (H.9187 in UK)	(H-NABP), G-EAUO, H9187 (RAF)	mei 1921	Handley Page Ltd.
H-NABP	De Havilland (Airco) DH-9B	H.9196	G-EAUH, H9196 (RAF)	april 1921	Handley Page Ltd.

Bron registraties: Civil Aviation Authority en Luchtvaartarchief Herman Dekker.