Lelystad Airport, 22 augustus 2019 – Vandaag was er weer een echte, onvervalste Catalina te zien op Lelystad Airport. Dit vertrouwde gezicht hebben we helaas sinds eind mei van dit jaar moeten missen. Toen is de PH-PBY, die op Lelystad Airport gestationeerd stond, vertrokken voor een nieuw avontuur in de Verenigde Staten.
In Europa is het aantal luchtwaardige Catalina’s momenteel gereduceerd tot één, de G-PBYA van Catalina Ltd. op Duxford. Ongeveer gelijktijdig met de PH-PBY is ook de Catalina (N9767) die in Frankrijk stond naar Amerika verhuisd. De Griekse Catalina N315KM op Tatoi is volgens ons momenteel niet luchtwaardig.
Gelukkig wist die ene vliegende Europese Catalina Lelystad te vinden! Op het plan stond een tripje van vijf liefhebbers die het luchtvaartmuseum Aviodrome wilden komen bekijken. Samen met vier crewleden landde daarom de G-PBYA in de middag op Lelystad Airport.
Van dichtbij
Na aankomst werd de Catalina geparkeerd op het platform voor de T2-Hangar bij Aviodrome. Daar konden we het toestel even rustig bekijken.
De komst van deze Catalina was in de social media door de Stichting Exploitatie Catalina, die met de Nederlandse Cat vloog, wereldkundig gemaakt. Natuurlijk maakten ook een aantal vrijwilligers van die stichting van de gelegenheid gebruik om een ‘meet and greet’ te hebben met het toestel waar zij zo groot liefhebber van zijn.
We konden de amfibie ook van binnen bekijken. Deze Catalina heeft een comfortabele trap achterin de romp waardoor aan boord klimmen relatief makkelijk gaat. Een andere optie is om vooraan via een trappetje aan de linkerkant binnen te komen. De trap achter is comfortabeler.
De blisters achterop de romp van deze Catalina kunnen niet open. Ze zijn niet geheel origineel en zijn voorzien van een getinte coating wat het geheel een donker uiterlijk geeft.
Passagiers kunnen zowel voor als achter de vleugel zitten. Het toestel heeft een tiental stoelen, dat zijn er minder dan de zestien die de PH-PBY tot zijn beschikking had.
Via niet al te ruim bemeten doorgangen kun je door de verschillende compartimenten in dit toestel naar voren ‘lopen’ Eenmaal bij de cockpit aangekomen is te zien dat deze nog mooi authentiek is met analoge metertjes en veel knopjes.
Canso
Deze Catalina is in 1944 in Canada in licentie gebouwd door Canadian Vickers in Cartierville. Daar werd het een Canso genoemd. Deze Canso is vrijwel identiek aan de originele Catalina PBY-5A’s die bij Consolidated in de VS van de band rolden. Het constructienummer van deze kist is CV283 en heeft aanvankelijk gediend bij de Royal Canadian Air Force als 11005. Op 25 mei 1961 zwaaide het af van militaire dienst en begon aan een civiel leven. Het werd daarna de CF-NJF. Eind jaren zestig stond het op Marseille in Frankrijk als vliegende brandblusser. In zijn Franse tijd heeft het als F-ZBAY en daarna als F-ZBBD gevlogen.
In 1974 vertrok de Catalina weer naar Canada en werd het opnieuw de CF-NJF en later de C-FNJF. Tot ver in de jaren negentig werd er als blusvliegtuig mee gevlogen. Daarna was het plan om de kist om te bouwen als passagierskist om er in Zimbabwe toeristen me te vliegen. Dat plan is echter nooit doorgegaan.
In 2004 is het toestel overgenomen door Plane Sailing, de organisatie die het toestel in Engeland exploiteert. In november van dat jaar kreeg deze Catalina de registratie G-PBYA opgespeld.
Kleurenschema G-PBYA
De G-PBYA is voorzien van een Amerikaans kleurenschema. De kleuren zijn van de United States Army Air Force OA-10A Catalina met serial 44-33915. Dit toestel vloog bij het 5th ERS (Emergency Rescue Squadron), 8th Air Force uit Halesworth in Suffolk. Daar was het sinds begin 1945 gestationeerd. De originele 44-33915 was ook door Canadian Vickers gebouwd en had als constructienummer CV400.
Op 30 maart 1945 vloog de 44-33915 op een missie boven de Noordzee. Ze kregen de opdracht om een gestrande piloot van een P-51 Mustang ten noorden van Schiermonnikoog uit het water te halen. Dit mislukte evenwel. Toen de Catalina op het water geland was raakte de bemanning de piloot uit het oog en kreeg men te kampen met een olielekkage aan de rechtermotor. Daardoor was de Catalina vleugellam en kon ook niet meer uit het water opstijgen. Vervolgens taxiede men anderhalf uur over het water verder de zee op, weg van de Duitse stellingen bij de Wadden.
De volgende dag werden zij ontdekt door een tweetal Messerschmitt Me.262’s. Deze beschoten de Catalina waarop de zes bemanningsleden, die gelukkig niet geraakt werd, in drie reddingsbootjes het toestel moest verlaten. De Catalina is daarna gezonken. Na veel verwikkelingen werd de bemanning pas op 4 april gered door een schip. Op 5 april zetten zij, na een hachelijk avontuur, weer voet op vaste wal. Met het kleurenschema van dit toestel op de G-PBYA worden de heldendaden van de militairen uit de Tweede Wereldoorlog op een passende wijze herdacht en blijft hun verhaal doorverteld.
Terugvlucht
Tegen half vijf, een uurtje later dan gepland, vertrok de G-PBYA weer huiswaarts. De vijf passagiers hebben een paar uurtjes lekker door Aviodrome kunnen dwalen.
Met behulp van een paar vrijwilligers van de Stichting Exploitatie Catalina werd het toestel gedraaid zodat het naar de baan kon taxiën. Tanken hoefde niet. Een Catalina is een geweldig patrouillevliegtuig dat uren aaneengesloten kan vliegen. Een tripje Duxford – Lelystad vice versa is dan ook een peulenschilletje voor deze ‘Miss Pick Up’.
Na de gebruikelijk run-up reed het toestel naar het uiterste begin van baan 23. De kist was evenwel vlot los en had meer dan voldoende baan. Dat wisten we nog van de PH-PBY die ook altijd erg vlot van de baan loskwam.
Als eerste klapte het neuswiel in, waarna ook de hoofdwielen zich aan weerszijden van de romp meldden. Een volgorde die ook weer gelijk was aan de Nederlandse Catalina. Vervolgens klom de G-PBYA uit in westelijke richting, op naar Duxford.