Tucson, 11 maart 2018 – In het Pima Air & Space Museum bij Tucson dachten we een Britse Harrier te treffen. Mis! Het is geen Harrier maar een Hawker Siddeley XV-6A Kestrel. Dat is een veel zeldzamere voorloper van de latere Hawker Siddeley Harrier steilstarter. We lopen eens door de ontwikkeling van dit opmerkelijke toestel.
P.1127
Het begon allemaal op 19 november 1960. Toen vloog voor het eerst de Hawker Siddeley P.1127. Dit ontwerp was een zogenaamd S/VTOL-vliegtuig, geschikt voor Short of Vertical Take-Off and Landing. Er werden vier prototypes gebouwd door Hawker Siddeley.
FGA.1 Kestrel
Het daaropvolgende model dat Hawker Siddeley bouwde werd FGA.1 Kestrel genoemd. Dit was een verbeterde versie van de P.1127. De staart was vergroot en het buikje van de kist was verruimd zodat de nieuwe versie 5 van de Pegasus motor erin zou passen.
Inmiddels hadden ook de US Air Force en de Duitse Luftwaffe zich gemeld als geïnteresseerden in de ontwikkeling van dit vliegtuig. Daarom werd besloten om gezamenlijk verder te gaan in het testen. Hiervoor werd het Tri-partite Evaluation Squadron (TES) opgericht met, naast Britse, ook Duitse en Amerikaanse inbreng.
Besloten werd om negen FGA.1 Kestrels te gaan bouwen, drie voor ieder land. Deze werden gevlogen door zeer ervaren vliegers uit de betrokken landen. Van de negen ging er overigens al vroeg een Brits exemplaar verloren (XS696).
US Armed Forces
Na de gezamenlijke tests, waarbij veel ervaring werd opgedaan, vertrokken zes Kestrels naar de VS voor verdere evaluatie. De drie Amerikaanse en drie Duitse kisten werden allen overgebracht naar de VS. Daar werden ze aan de tand gevoeld door de US Army, US Air Force en US Navy.
De zes Kestrels werden in Amerika ‘XV-6A’ genoemd. Ook kregen alle toestellen een USAF serial. Van de in totaal negen gebouwde Kestrels zijn er drie die, weliswaar op papier een USAF serial toegekend kregen, maar waarbij dat niet werd gebruikt omdat er twee in de UK bleven bij de RAF (XS693 en XS695) en de XS696 al was afgeschreven door een ongeluk. Omdat deze laatste drie nooit naar de VS zijn geweest hebben zo ook niet de typeaanduiding ‘XV-6A’ gekend.
NASA
Na de evaluatieperiode werden de kisten overgedragen aan de US Air Force en werden ze vanaf de testbasis Edwards in Californië gevlogen. Met twee van de zes mocht de NASA ervaring opdoen. Dat werden de NASA 520 en de NASA 521. De eerste NASA 520 ging overigens verloren (dat was de voormalige XS694). Daarvoor in de plaats kwam een tweede NASA 520 (de voormalige XS692).
Goed bewaard
Van de vier P.1127’s en de negen Kestels zijn relatief veel toestellen bewaard gebleven. In musea in de VS en in Engeland zijn ze terug te vinden. Hieronder een overzicht waarbij opvalt dat er eigenlijk nergens constructienummer van de toestellen terug te vinden zijn.
Productieoverzicht Hawker Siddeley P.1127 en FGA.1 / XV-6A Kestrel |
|||||
Registratie | |||||
RAF | USAF | NASA | Type | C/N | Opmerkingen |
XP831 | Hawker Siddeley P.1127 | ? | f/f 191160, The Science Museum, London | ||
XP836 | Hawker Siddeley P.1127 | ? | f/f 070761, w/o 141261 | ||
XP890 | Hawker Siddeley P.1127 | ? | Fleet Air Arm Museum, Yeovilton | ||
XP984 | Hawker Siddeley P.1127 | ? | 1st swept wing, Brooklands Museum, Surrey | ||
XS688 | 64-18262 | Hawker Siddeley FGA.1 / XV-6A Kestrel | ? | f/f 060364, National Museum of the USAF, Dayton, Ohio | |
XS689 | 64-18263 | NASA 521 | Hawker Siddeley FGA.1 / XV-6A Kestrel | ? | Virginia Air and Space Center, Hampton, Virginia |
XS690 | 64-18264 | Hawker Siddeley FGA.1 / XV-6A Kestrel | ? | Pima Air & Space Museum in Tucson, Arizona | |
XS691 | 64-18265 | Hawker Siddeley FGA.1 / XV-6A Kestrel | ? | f/f 050964, scrapped at Edwards AFB | |
XS692 | 64-18266 | NASA 520(2) | Hawker Siddeley FGA.1 / XV-6A Kestrel | ? | Air Power Park, Hampton, Virginia |
XS693 | 64-18267 (ntu) | Hawker Siddeley FGA.1 Kestrel | ? | f/f 251164, w/o 210967 | |
XS694 | 64-18268 | NASA 520(1) | Hawker Siddeley FGA.1 / XV-6A Kestrel | ? | cr 27/08/67, Wings Museum, Dunsfold, West Sussex, arr in UK 22/04/20 |
XS695 | 64-18269 (ntu) | Hawker Siddeley FGA.1 Kestrel | ? | Royal Air Force Museum Cosford | |
XS696 | 64-18270 (ntu) | Hawker Siddeley FGA.1 Kestrel | ? | w/o 010465 |
Musea
Het toestel in het Pima Air & Space Museum is voorzien van zijn oorspronkelijke RAF serial XS690. Ook staat op de vleugel de gemeenschappelijke roundel van het Brits-Duits-Amerikaanse samenwerkingsverband. De gecombineerde vlaggen van de drie landen in de staart is eveneens een verwijzing daarnaar.
In het museum in Tucson staat de XV-9A Kestrel opgesteld tussen een mooi rijtje Harriers. De collectie bevat ook een AV-8C en een zeldzame TAV-8A, beiden van de US Marines. Van deze tweezitsversie TAV-8A zijn er maar tien gebouwd. Het rijtje word gecompleteerd door een Harrier GR.3 van de Britten.
Een tweede XV-9A Kestrel troffen we in het USAF Museum in Dayton. Dit toestel draagt nog de oude kleuren en kenmerken van de testperiode bij de USAF.