Hilversum, 20 april 2020 – Deze dagen besteden we aandacht aan een groep Nederlandse liefhebbers van een spectaculaire roofvogel, de valk. In Nederland zijn er ruim honderd valkeniers. Wij kijken speciaal naar zes bijzondere valkeniers die vanaf Vliegveld Hilversum opereren. Zij zijn gespecialiseerd in het verzorgen van een prachtige Italiaanse valkensoort, de F.8L Falco.
Overige Nederlandse F.8L Falco’s
Er zijn in Nederland nog een aantal Falco’s (geweest). Het gaat hier om nog twee klassieke Falco’s en een aantal zelfbouwkisten van de Sequoia F.8L Falco. Om aan het eind van de uitgebreide serie over de Hilversumse Falco’s compleet te zijn laten we de overige Nederlandse toestellen ook nog kort de revue passeren.
OO-TOS Aeromere F.8L Falco III
De OO-TOS was is een Aeromere F.8L Falco III uit 1959 met constructienummer 208. Dit toestel heeft eerst gevlogen als I-BLIZ en is op 10 augustus 1987 naar België verhuisd als OO-TOS. Het kwam toen op naam van J.M. Simons uit Roggel in Nederland te staan. De kist stond evenwel op naam van de Belg L. Pees. Indertijd moest een Belgisch geregistreerd toestel op naam van een Belg staan. De kist hoorde toen thuis op Leopoldsburg. De OO-TOS was de eerste Falco die Nederlandse eigenaar kreeg.
Op 11 januari 1995 werd de kist verkocht aan de oud luchtmacht vlieger Maarten van Eeghen. Ook hier stond het toestel ingeschreven op naam van een Belgisch ingezetene; Ingird Braem. De OO-TOS stond in die tijd op Rotterdam. Tegenwoordig vlieg de laatste Nederlandse eigenaar van deze Falco regelmatig met de zelfgebouwde Vans RV-7 PH-PLP vanaf Lelystad Airport.
De OO-TOS is naderhand overgenomen door de Brit Peter Douglas George Grist. Hij liet de kist op 6 januari 1998 met zijn initialen als kenmerk inschrijven. Het toestel werd daarom de G-PDGG.
Via nieuwe eigenaren (14 augustus 2013: Peter John Beeson en 14 juni 2017: Just Plane Trading LTD) kwam de kist op 20 oktober 2017 terecht bij Stephen Roger Stead.
Dit toestel raakte op 24 september 2018 beschadigd bij een landing op Meppershall Airfield in Bedfordshire. Tijdens de uitloop functioneerde een van de remmen niet goed en trok het toestel naar rechts richting een heg langs de baan. Doordat de vlieger hierdoor niet op tijd kon remmen schoot hij aan het eind van de baan af en kwam in een droge greppel terecht. De vlieger bleef ongedeerd, maar moest wel door hulpdiensten uit het toestel gehaald worden omdat door het voorval de cockpitkap niet meer wilde schuiven. De kist raakte in elk geval beschadigd aan onderstel, motor en propeller. Het ongevalsrapport van dit voorval is HIER in te zien (inclusief foto van de beschadigde Falco).
Gelukkig kwam er weer een teken van leven van de G-PDGG op 9 januari 2019. Toen wisselde het kistje namelijk van eigenaar en kwam in handen van Thomas William Gilbert. Een aanwijzing dat het toestel in elk geval niet afgeschreven is. De G-PDGG had ten tijde van het ongeval in 2018 in het logboek 1.430 vlieguren staan.
OY-BKC Laverda F.8L Falco IV
Een tweede fabrieksgebouwde Laverda F.8L Falco IV (c/n 414) die in Nederlandse handen is geweest was de OY-BKC. Deze kist stamt uit 1968 en het is bijna al die jaren eigendom geweest van Per Brüel. De kist heeft vervolgens nog korte tijd op naam gestaan van de Deen Hardy Vad alvorens naar Nederland te komen. De OY-BKC heeft niet erg lang in Nederland rondgevlogen. Het toestel was door Koen Stroes op 6 september 2009 aangeschaft en vond onderdak in één van de rood-witte hangarboxen op Vliegveld Hilversum.
Helaas lopen in het (privé)leven soms zaken niet zoals vooraf gepland of gehoopt. Gevolg daarvan was dat de OY-BKC in 2011 alweer vrij snel verkocht werd. Dit keer richting Italië. Als registratie kreeg de kist I-EDGY toegekend met Egidio Gavazzi als eigenaar.
En sinds 27 mei 2016 is de kist alweer van eigenaar gewisseld. De Falco werd voor €95.000,- te koop aangeboden met 1.195 uren op de teller. Er is nog geprobeerd om het toestel opnieuw naar Hilversum te halen, maar dat is niet gelukt. Nu verblijft de kist in Frankrijk als F-HRSN en staat het gebaseerd op Melun Villaroche en staat nu op naam van François Hersen.
PH-JFB Sequoia F.8L Falco
De PH-JFB is de eerste in Nederland gebouwde Sequoia F.8L Falco. Het constructienummer is 1228 en het toestel werd ingeschreven op 24 februari 1998. De PH-JFB is gebouwd door de voormalig luchtmachtvlieger Jacob Brouwer die indertijd in Borgerhout in België woonde.
Brouwer bouwde dit toestel niet van scratch af aan. Hij kocht een niet-afgebouwd exemplaar in Florida en ging hiermee verder. Het toestel is gebouwd in een hangar op Schiphol-Oost. De eerste vlucht van deze kist is dan ook vanaf Schiphol gemaakt. Best bijzonder voor een homebuilt!
De bouwer Brouwer kon aanvankelijk moeilijk kiezen welk kenmerk hij zijn Falco wilde geven. In het register wilde hij daarom op 28 januari 1997 een stapel mogelijke reserveringen vastleggen. Als mogelijke opties werd opgegeven PH-ALC, PH-JBF, PH-JFB, PH-JSF, PH-SFB en PH-SFJ. Alleen PH-JFB en PH-JSF waren op dat moment beschikbaar. De keuze is uiteindelijk op PH-JFB gevallen.
De PH-JFB is uitgerust met een platte ‘Nustrini’ cockpitkap. Om voldoende hoofdruimte voor de vlieger te behouden is de dikte van de stoelzitting gehalveerd.
De PH-JFB is maar weinig in Nederland gesignaleerd. De eigenaar had deze kist in Frankrijk gebaseerd staan op het Talmont Vendée Air Park tussen Nantes en Bordeaux. Inmiddels is het toestel verkocht naar een Italiaanse eigenaar. De Falco blijft wel Nederlands geregistreerd.
PH-IAO Sequoia F.8L Falco
De tweede voltooide Nederlandse Sequoia F.8L Falco is de PH-IAO. Wereldwijd was dit de 96e Sequoia Falco die gereedkwam. De bouw heeft aardig wat jaartjes geduurd. De kist is tussen 1989 en 2013 onder constructie geweest. De eerste vlucht van de PH-IAO dateert van 13 juni 2013 en vond plaats vanaf Rotterdam – The Hague.
Deze kist is door Marcel Morriën gebouwd onder de vleugels van de NVAV (Nederlandse Vereniging van Amateur Vliegtuigbouwers). Bij de NVAV hebben alle projecten een apart nummer. Voor de PH-IAO was dat No. 110. Ook vanuit de toenmalige RLD (Rijksluchtvaartdienst) werd een projectnummer toegekend; RLD No. A89-076. En alsof het nog niet genoeg is, uiteraard heeft dit toestel ook gewoon een constructienummer waaraan het te identificeren is. Dat is bij dit toestel 1052.
Ook deze vlieger is indertijd op Hilversum besmet geraakt met het goedaardige “Falco-virus”. Na een vlucht met de Laverda F.8L Falco IV (G-ORJW) van Jaap Havekotte was Morriën verkocht en ging zelf een Falco bouwen.
Deze zelfbouwkist is voorzien van een moderne ‘glazen’ cockpit. Als motor is gekozen voor een Lycoming O-360 variant van 180 pk. De PH-IAO is gestationeerd op Teuge. Vanaf daar is het regelmatig in de lucht te vinden.
(PH-BIR) Sequoia F.8L Falco
De registratie PH-BIR werd op 14 augustus 2007 gereserveerd door Simon Paul uit het Limburgse Beek. Hij had in de VS een Sequoia F.8L Falco weten te kopen met de registratie N660RH. Deze kist was tussen 1980 en 1988 in de VS gebouwd door Rex Hume. Het constructienummer van dit toestel was 660 en het was de 22ste Sequoia Falco die luchtwaardig werd opgeleverd door een homebuilder. Deze machine was voorzien van een 180 pk sterke Lycoming O-360 motor. De Nederlandse registratie verwees naar zijn echtgenote Birgit.
Het toestel stond op Grants Pass in Oregon, VS en toen Simon Paul het had gekocht wilde hij het overvliegen naar Maastricht-Aachen Airport. Voor dat doel was een speciale ferrytank in het toestel gemaakt zodat het langere afstanden kon overbruggen. Het toestel had een actieradius van meer dan 1.400 NM.
Helaas is Nederland nooit gehaald met deze kist. 10 mei 2008 werd het eerste deel van de ferryvlucht volbracht. Op het stuk Grants Pass-Medford-Winnipeg presteerde het toestel geweldig. Op 11 mei 2008 kreeg het toestel onderweg van Winnipeg naar Goose Bay op 11.000ft een motorstoring als gevolg van een afgebroken beugel in het motorcompartiment. Op deze beugel waren alle buitenmantels van de bedieningskabels gemonteerd. Gashendel, mixture en carburateurverwarming werkten niet meer. Simon Paul wist ondanks de lage bewolking, mist en regen een noodlanding te maken in een riviertje in een dichtbebost gebied in de buurt van Geraldton. De Falco zonk daarop half, maar het allerbelangrijkste: Simon Paul wist zonder kleerscheuren huiswaarts te keren.
De berging van het toestel heeft maanden geduurd en is in twee fases uitgevoerd. Eerst is maanden na de crash het toestel uit het water gehaald. In de daaropvolgende winter is over sneeuw en ijs de kist teruggehaald naar de “bewoonde wereld”.
In 2009 zijn de restanten van deze kist onderzocht in Toronto. Daar bleek dat veel van de gelijmde delen inmiddels door het water aangetast waren. De propeller en motor waren nog wel in een goede conditie. Ook kwam daar de breuk aan het licht in de bediening van de carburateurverwarming.
Uit de kist werd de nog bruikbare ferrytank gehaald. Deze is later gebruikt om de Falco N1443D op zijn afleveringsvlucht naar Brazilië te helpen.
Simon Paul heeft uiteindelijk in mei 2010 een nieuwe zelfbouwkist gekocht in de VS. Dat is de PH-SCP, Vans RV-9 (ex N9912X) en daar vliegt hij nu nog vrolijk mee in de rondte.
(PH-BVS) Sequoia F.8L Falco
Een andere Sequoia F.8L Falco die het Nederlandse register uiteindelijk niet gehaald heeft is de kit met het serienummer 668. Voor deze kist waren de bouwtekeningen aangekocht door Bert van Steijn uit Lelystad. Dit project kreeg bij de NVAV-nummer 62 mee en vanuit de RLD nummer A82-033.
Op 26 oktober 1982 werd voor dit project de registratie PH-BVS gereserveerd en op 25 september werd en zelfs een bewijs van luchtwaardigheid voor aangevraagd. Uiteindelijk heeft de RLD de reservering in juni 1992 weer geannuleerd. Het toestel is uiteindelijk niet afgebouwd maar werd in 2001 te koop aangeboden. De half afgebouwde Faclo is naar Jochem Dormann uit Inglostadt in Duitsland verkocht.
De registratie PH-BVS is later aan een Boeing 777 van de KLM toegekend.
Sequoia F.8L Falco op Hilversum (c/n ?)
In een van de gebouwen van het voormalige luchtvaartbedrijf ‘Skylight’ op Vliegveld Hilversum is al jarenlang Niels Kinneging bezig met het bouwen van een Sequoia Falco. Dit is echt een meerjarig project en de afgelopen twee jaar is er niet aan gewerkt omdat de restauratie aan een gekocht monumentaal woonhuis momenteel voorgaat.
Deze Falco is in de voorbereiding al een heel eind gereed. Bij de start van de bouw zijn eerst alle bouwtekeningen gedigitaliseerd. Daar is alleen al zo’n 600 uur werk in gaan zitten. Inmiddels zijn alle componenten van het bouwpakket klaar inclusief hoofdligger, driftligger, liggers voor hoogteroer en flaps en alle spanten. Er was al een eerste begin gemaakt met het monteren van de losse elementen. Eigenlijk alles voor deze kist is compleet op de motor en instrumenten na.
Sequoia F.8L Falco op Hoogeveen (c/n 697)
Deze Falco is eigendom van Hans van Egmond. Hij heeft deze in aanbouw zijnde kit overgenomen van Evert Jonker. Die had het op zijn beurt weer overgenomen van Dick van Doornik uit Achterveld. Op 21 juni 1981 kocht Van Doornik de licentie met constructienummer 697 en een set bouwtekeningen van de Sequoia Aircraft Company uit Richmond in Virginia (VS). Een set met tekeningen kostte indertijd $400.00. En voor $300.00 per keer mocht je dan van die set ook nog een volgend vliegtuig bouwen.
Hans van Egmond heeft de onderdelen die al gered zijn opgeslagen op vliegveld Hoogeveen in de hangar waar ook de Fokker D.XXI replica wordt gebouwd. Deze Falco heeft momenteel geen prioriteit. Hans van Egmond heeft namelijk een Fairchild 24R-46 Ranger (N81255) gekocht en gaat deze eerst restaureren.
Sequoia F.8L Falco op Hoogeveen (c/n ?)
Naast de Falco met c/n 697 had Evert Jonker nog een bouwpakket van een Falco onder zijn hoede. Dit was een pakket dat al voor een deel vervaardigd was in Engeland. Van deze kist is geen constructienummer bekend.
Inmiddels is dit toestel in aanbouw niet meer op Hoogeveen aanwezig, maar is het door de eigenaar meegenomen naar zijn woonplaats in Frankrijk. De huidige status van dit project is ons onbekend.
Nog meer?
Het kan goed dat er nog meer Sequoia F.8L Falco’s in Nederland in aanbouw zijn of zijn geweest. Aanvullende informatie is altijd hartelijk welkom!
De hele serie
De overige delen van deze serie over de Hilversum valkeniers gemist? Klik dan hier:
- De valkeniers van Hilversum – Deel 1: de proloog; de productie van de F.8L Falco
- De valkeniers van Hilversum – Deel 2: D-ERJW Laverda F.8L Falco IV
- De valkeniers van Hilversum – Deel 3: D-ESHP Aeromere F.8L Falco III
- De valkeniers van Hilversum – Deel 4: PH-HGL Sequioa F.8L Falco
- De valkeniers van Hilversum – Deel 5: PH-FCO Sequioa F.8L Falco
- De valkeniers van Hilversum – Deel 6: D-EMMR Laverda F.8L Falco IV
- De valkeniers van Hilversum – Deel 7: D-EKEZ Aeromere F.8L Falco III
- De valkeniers van Hilversum – Deel 8: de roofvogelshow met zes F.8L Falco’s
- De valkeniers van Hilversum – Deel 9: de toegift; de overige F.8L Falco’s in Nederland
Met dank aan (in willekeurige volgorde) Henk Wadman, Herman Dekker met zijn onvolprezen registerwebsite, Hans van Egmond, Henk Roelofs, Luc Witteman en Simon Paul.