Transavia vliegopleiding bij Zelf Vliegen startklaar met twee Blackshape BK160 Gabriél leskisten

PH-TRC en PH-TRZ Blackshape BK160 Gabriél

Lelystad, 7 mei 2020 – Bij de vliegschool van het bedrijf Zelf Vliegen op Lelystad Airport zijn twee Blackshape BK160 Gabriél lestoestellen in gebruik genomen. Het gaat om de PH-TRC en de PH-TRZ. Beide kisten worden exclusief ingezet ten behoeve van de opleiding van Transavia piloten. Hiervoor is Zelf Vliegen in november 2018 als geselecteerde opleider gekozen. En in de toekomst zullen nog eens twee toestellen volgen.

PH-TRC Blackshape BK160 Gabriél
PH-TRZ Blackshape BK160 Gabriél

De toestellen zien er in hun wit-appeltjesgroene kleuren fris uit. En inmiddels staan de beide kisten te trappelen om aan de slag te gaan.

Stuivertje wisselen

De Martinair Flight Academy is sinds eind vorige maand van Lelystad Airport vertrokken. Zij zijn samengegaan met de KLM Flight Academy op Groningen Eelde Airport. Het stokje wordt dan nu min of meer overgegeven aan Transavia. Hun vliegopleiding kan nu met eigen kisten van start gaan. Zo blijft er toch een vliegopleiding op Lelystad Airport bestaan die verbonden is aan een grote Nederlandse luchtvaartmaatschappij.

PH-TRZ Blackshape BK160 Gabriél

Tandem

De keuze voor juist de Blackshape BK160 Gabriél als een opleidingstoestel, waarbij leerling en instructeur achter elkaar zitten (tandem), wordt door sommigen opmerkelijk genoemd. Verreweg de meeste vliegscholen kiezen ervoor om naast de leerling te gaan zitten (side-by-side). Op die manier kan de instructeur makkelijker visueel waarnemen waar de leerlingvlieger bijsturing nodig heeft. Binnen de luchtmacht worden vliegers juist meer in tandem-zit opgeleid. Het is een kwestie van voorkeur.

De voorste cockpit

De Transavia piloten in spe worden opgeleid voor een Multi crew Pilot License (MPL) brevet. Daarmee kunnen zij later de vloot met Boeing 737 toestellen bemannen.
Voor de vliegopleiding kan met een sleuteltje achterin de Gabriél geselecteerd worden of de achterste positie voor training gebruikt wordt, als passagier (waarbij de besturingsorganen uitgeschakeld zijn) of de “off” positie (waarbij ook het instrumentenpaneel uit is).

Het instrumentarium bij de achterste postie
Het sleuteltje om de functie van de achterste positie in te stellen

Levertijd

De levering van de Gabriéls heeft even op zich laten wachten. Bij de eerste persberichten over deze vliegopleiding in begin december 2018 was de verwachting dat deze in april 2019 geleverd zouden worden. Het is een aantal maanden later geworden. Dat kwam onder andere doordat de EASA-typegoedkeuring pas in het najaar van 2019 voor dit vliegtuig is verleend.

Navigatielichtje van de PH-TRZ Blackshape BK160 Gabriél

Voorloper

Als voorloper hebben de instructeurs van Zelf Vliegen enige tijd aan de Blackshape BK160 Gabriél kunnen wennen. Voor dat doel was het eerste productietoestel van de Gabriél, de I-EASA (c/n BCV.21001), beschikbaar gesteld. Deze kist heeft van medio september 2019 tot aan de aflevering van de tweede Transavia Gabriél op Lelystad Airport gelogeerd. Er werden met name lokale vluchten mee gemaakt. Deze I-EASA was niet geschikt voor instructievluchten, simpelweg omdat er geen tweede instrumentarium in de achterste positie was gemonteerd.

De I-EASA Blackshape BK160 Gabriél is nu naar de VS als N323HG

De I-EASA is met de komst van het tweede Transavia-toestel weer vertrokken. Deze kist zal nu een rol gaan spelen voor Blackshape in de Verenigde Staten in het certificeringsproces aldaar. Met een Amerikaans FAA-typecertificaat hoopt men ook de BK160 Gabriél aan de overkant van de Oceaan te verkopen.
Per 9 januari 2020 is dit toestel overgeschreven naar het Amerikaanse register als N323HG. Het staat op naam van David L. Greenstein uit Stamford (Connecticut). Het toestel vliegt daar onder een Temparary Certificate nummer T200202. Het is het enige Blackshape vliegtuig in de VS momenteel.

Aflevering Transavia-kisten

Eind 2019 is al het eerste Transavia-toestel naar Lelystad Airport afgeleverd. Dat was de PH-TRC. In een geheel wit uiterlijk is de kist aangekomen en werd op 20 december 2019 al ingeschreven in het Nederlandse register.

PH-TRC Blackshape BK160 Gabriél is geheel wit afgeleverd

Op 19 februari 2020 is daar het tweede toestel bijgekomen. Deze kist, ook weer wit, is aangekomen met een Italiaanse tijdelijke registratie, I-PDVJ. Dit is inmiddels de PH-TRZ geworden.

De PH-TRZ had eerst nog een tijdelijke fabrieksregistratie I-PDVJ

Oude Transavia regi’s

De registraties in de reeks PH-TR.. verwijzen naar vroegere kenmerken van Transavia vliegtuigen. Gevoel voor historie kan daarbij niet ontzegt worden! Inmiddels waren die lettercombinaties alweer meer dan 30 jaar uitgeschreven en dan kan het kenmerk opnieuw gebruikt worden. Zo waren de PH-TRC en PH-TRZ eind jaren zestig beiden een Douglas DC-6B van Transavia waarmee passagiersvluchten werden uitgevoerd.

PH-TRC Blackshape BK160 Gabriél

Beide Nederlandse Blackshapes zijn geheel wit uit de Italiaanse fabriek gekomen. Vervolgens zijn ze de afgelopen tijd op Lelystad Airport van Transavia-groene bestickering voorzien, evenwel zonder verdere tekstuele verwijzingen naar de luchtvaartmaatschappij.

De PH-TRC en I-PDVJ Blackshape BK160 Gabriél beiden hier nog in het wit

Nu het uniform is aangemeten en als de coronamaatregelen versoepeld zijn, kan de arbeid beginnen. Hopelijk spoedig zullen de Gabriéls regelmatig in het circuit van Lelystad Airport vertoeven.

PH-TRC en PH-TRZ Blackshape BK160 Gabriél

De familie

Zelf Vliegen is naast opleider ook is importeur van Blackshape vliegtuigen. Deze Italiaanse producent heeft inmiddels drie types op de menukaart staan. Hoog tijd om de verschillen familieleden eens te duiden. We bekijken de Blackshape BS100 Prime, de Blackshape BS115 en de Blackshape BK160 Gabriél en zetten ze overzichtelijk op een rijtje.

Blackshape family
Onderdeel BS100 BS 115 BK160
Modelnaam Prime Gabrièl
Constructienr. BPU.001 en verder BCV.001 en verder BCV 21001 en verder
Motor Rotax 912ULS Lycoming IO-320-D1B Lycoming IO-320-D1B
Vermogen 100 pk (73,5 kW) 160 pk (118 kW) 160 pk (118 kW)
Propeller MTV-33-1-A 2-blad Hartzel Raptor 3-blad Hartzel Raptor 3-blad
Spanwijdte 7,940m 9,000m 9,000m
Lengte 7,178m 7,437m 7,437m
Hoogte 2,410m 2,455m 2,455m
Vleugeloppervlak 9,51m² 10,31m² 10,31m²
g-belasting +4,0 / -2,0 +5,0 / -2,5 +4,4 / -2,0
Brandstof 64 liter 128 liter 128 liter
V(ne) 165 KCAS 172 KCAS 172 KCAS
V(no) 148 KCAS 150 KCAS 148 KCAS
V(a) 86 KCAS 123 KCAS 122 KCAS
Max. Take-off 472,5 kg 750 kg 850 kg
Baggage NB 33 kg 33 kg
Night-VFR Nee Nee Ja
EASA Cert. Nee, Annex II Ja Ja

BS100 Prime

De Blackshape BS100 Prime is de ultralightversie van dit model. Omdat de Prime een ultralight is kent de EASA hier niet een apart typecertificaat voor. Een ultralight mag maximaal een startgewicht hebben van 450 kg. Als er een ballistische parachute inzit dan mag het startgewicht maximaal 472,5 kg zijn. Dit laatste is het geval bij de BS100 Prime.
Als motor heeft de BS100 Prime een Rotax 912ULS van 100 pk (74 kW). Daarmee haalt het een kruissnelheid van 148 knopen en geeft het menige eenmotorige Cessna of Piper het nakijken.
De serienummers van de BS100 Prime lopen vanaf BPU 001 en hoger. Dit serienummer is niet makkelijk af te lezen, het staat namelijk op een plaatje dat bevestigd is achter de achterste hoofdsteun in de cockpit.

Voorbeeld van het constructienummer achter de hoofdsteun bij een BS 100 Prime

Inmiddels heeft Zelf Vliegen al diverse BS100 Prime toestellen weten te verkopen. Een aantal hiervan worden ingezet bij Air Combat Europe (ACE). Een organisatie waarbij met de Blackshapes dogfights gevlogen kunnen worden onder begeleiding van ervaren voormalige F-16 vliegers.

PH-4N4 Blackshape BS100 Prime van Air Combat Europe

BS 115

De BS 115 heeft geen verdere modelnaam meegekregen van de fabrikant. De Blackshape BS 115 is een toestel dat valt in de categorie VLA (Very Light Aircraft). Sinds oktober 2019 is voor dit model een EASA-typecertificaat uitgegeven.
Het maximale startgewicht van deze kist is ten opzicht van de BS100 opgehoogd naar 750 kg. Als motor is een Lycoming IO-320-D1B gemonteerd. Deze krachtbron levert 160 pk (118 kW). De BS 115 kan krachten weerstaan van +5 g en -2,5g.
De spanwijdte van de BS 115 is 1,6 meter groter van de Prime. De neus is anders gevormd om de zwaardere motor te kunnen herbergen.
De constructienummers van de BS 115 lopen vanaf BCV.001 en hoger. In het EASA-certificaat wordt hier een punt tussen de letters en de cijfers opgegeven. Bij de BS100 Prime is daar juist een spatie voorzien. Het identificatieplaatje van de BS 115 is op een beter toegankelijke plek aangebracht, namelijk links op de romp onder de staartvleugel.

BK160 Gabriél

De BK160 Gabriél is in grote lijnen gelijk aan de BS 115. Deze kist heeft dezelfde Lycoming motor van 160 pk (118 kW). Aan de buitenkant kun je niet zomaar zien of je met een BS 115 of een BK160 Gabriél te maken hebt.
Toch zijn er een paar verschillen.  Zo is het maximum startgewicht van de BK160 Gabriél 100 kg hoger dan de BS 115. Deze is toegelaten tot 850 kg.
Grappig om te weten is dat IL en T bij de inschrijving zich door dit verschil even liet foppen door de PH-TRC met een MTOW van 750 kg in te schrijven. Men was nog niet op de hoogte van het feit dat er twee varianten van dit type vliegtuig zijn, de BS 115 met een MTOW van 750 kg en de BK160 Gabriél met een MTOW van 850 kg. Inmiddels is door IL en T hierover navraag gedaan bij de Project Manager General – Aviation van de EASA en is dit gecorrigeerd. Er staat nu 850 kg in de boeken.

PH-TRZ Blackshape BK160 Gabriél

Als gevolg van het hogere startgewicht is de belastbaarheid van het toestel in g-krachten iets lager dan bij de BS 115. De BK116 Gabriél mag tot +4,4g en -2,0 g belast worden.
Een belangrijk verschil ten opzichte van de BS 115 is verder dat de BK160 Gabriél geschikt is voor Night-VFR vluchten. En dat is iets wat natuurlijk bij een opleidingstoestel voor beroepsvliegers wel handig is. Er kan met deze kist dus ook in het donker gevlogen worden, mits de condities VFR zijn (vliegen op zicht).
Een laatste verschil is dat het interne deel van de uitlaat van de motor anders is. Wat het doel daarvan is weten we niet, maar het wordt in het EASA-typecertificaat specifiek vernoemd.

Engel Gabriël

Aartsengel Gabriël (Wikipedia)

De Backshape BK160 Gabriél is vernoemd naar de aartsengel Gabriël. Deze verschijning komt als man voor in het Jodendom en als engel in het Christendom. In de Bijbel is het Gabriël die zowel Zacharias meldt dat zijn zoon Johannes de Dooper geboren zal worden (Lucas 1:11-20), als ook Maria bericht over haar maagdelijke zwangerschap en de komst van haar kind Jezus (Lucas 1:26-38).
Engelen worden in de luchtvaart wel vaker aangehaald. Het meest bekend is het gezegde dat het vliegtuig “Climbs like a homesick angel”. Een vliegtuig dat er gewoonweg om vraagt om te vliegen en niet aan de grond wil staan. Tot zover het spirituele, terug naar de feitelijkheden. 😉

Het zit hem in de accenten!

De typeaanduiding van de Blackshape BS 115 en BK160 geeft nog wel wat reden voor verwarring in onze ogen. De Italiaanse fabrikant is hierin nog niet altijd even consequent. EASA geeft aan dat in de basis de typeaanduiding BS 115 is en dat BK160 Gabriél een variant is die alleen als commerciële naam wordt gebruikt en niet als formele typaanduiding. Verderop zullen we zien dat dit niet consequent gehanteerd wordt.

De fabriek schrijft “Gabriél”

Allereerst de naam van de BK160 Gabriél. Deze wordt door Blackshape zelf geschreven met een accent aigu (é – streepje mee). In het typecertificaat van EASA schrijft men de naam overal met een accent grave (è – streepje tegen). Het lijkt me dat de naamgever van dit toestel, in dit geval Blackshape, het bij het rechte eind heeft en dat de juiste schrijfwijze van de BK160 dus Gabriél is en niet Gabrièl.

PH-TRC Blackshape BK160 Gabriél

Nog een detailverschil bij de typenotatie is dat BS 115 wordt geschreven met een spatie tussen BS en 115. Bij de BK160 Gabriél staat dit aan elkaar geschreven.
Dan de typeplaatjes. Ook hier wordt het één en ander door elkaar gehaald. In het EASA-typecertificaat is te lezen dat een Blackshape BS 115 een constructienummer heeft beginnend vanaf BCV.001 en verder. De BK160 Gabriél heeft een constructienummer vanaf BCV.21001 en verder.
In het EASA-typecertificaat worden beide versies als varianten aangeduid met als hoofddtype de BS 115. Toch wordt op de typeplaatjes de aanduiding BS 115 en BK160 door elkaar heen gebruikt bij de Gabriéls die we bij Zelf Vliegen troffen. We kijken in detail even naar wat er op de drie Gabriéls staat.

Gegevens typeplaatjes Blackshape Gabriél
Item I-EASA PH-TRC I-PDVJ/PH-TRZ
Builder Blackshape SPA Blackshape Blackshape
Model BS 115 BS 115 BK160
Serial No. BCV.21001 BCV.21003 BCV21004
Prod. Cert. IT.21G.0051
Type Cert. EASA A.607 EASA A.607

Zoek de verschillen

I-EASA Blackshape BK160 Gabriél
PH-TRC Blackshape BK160 Gabiél
PH-TRZ Blackshape BK160 Gabriél

Als fabrikant wordt er bij de I-EASA Blackshape SPA aangegeven, bij de PH-TRC en TRZ alleen Blackshape. Geen onoverkomelijk probleem lijkt me.
Bij het type wordt bij de I-EASA en de PH-TRC aangegeven dat het een BS 115 is. Bij de PH-TRZ staat dat het een BK160 is. Dat laatste lijkt me het meest correct, de eerste twee zouden naar ons idee ook als BK160 vermeld moeten worden.
Aan het constructienummer is te zien dat het drie keer om een BK160 Gabriél gaat omdat deze alle drie beginnen met BCV.21…. Wel is bij de PH-TRZ het puntje tussen BVC en 21004 vergeten.
Bij Prod. Cert. wordt alleen bij de PH-TRC het EASA-nummer genoemd van Blackshape S.p.A. als toegelaten productiefaciliteit. Hun nummer is IT.21G.0051.
Zowel de BS 115 als de BK160 Gabriél vallen onder het EASA-certificaat A.607. Alleen bij de I-EASA en de PH-TRC staat dit vermeld. Bij de PH-TRZ is dit leeg gelaten.
Ach, al dit “geneuzel” over een metalen plaatje… De kisten zullen er vast niet minder om vliegen. En daar zijn ze nou net voor gebouwd! We hopen dan ook dat de Gabriéls vele nieuwe vliegers op mogen leveren.

PH-TRC en PH-TRZ Blackshape BK160 Gabriél zijn er klaar voor!

 

Geef een reactie