Joop Arens (90) herenigd met zijn grote passie; de Vultee BT-13A Valiant

Joop Arens in de N313BT Vultee BT-13A Valiant

Lelystad Airport, 12 juni 2020 – Joop Arens uit Rijswijk (ZH), op 11 juni 2020 is hij negentig jaar geworden! Dat moest gevierd worden. Wat kon er daarbij een mooier geschenk zijn dan de dag na zijn verjaring Joop te laten vliegen met zijn grote passie, de Vultee BT-13A Valiant?

Vliegclubs Aruba

Joop Arens is opgegroeid op Aruba. Zijn vader werkte daar ten behoeve van de olieraffinaderij in de scheepvaart als stuwadoor. Op zijn achttiende haalde Joop zijn vliegbrevet. Er waren voor het sportvliegen op Aruba twee vliegclubs, de Aruba Flying Club (AFC) – gerund door blanke Amerikanen – en de Caribbean Flying Association (CFA), een minder formele clustering van lokale sportvliegers. Joop liep al vanaf zijn zestiende de deur plat bij de CFA op vliegveld De Vuyst. Hij leerde daar vliegen op een Piper J3C-65 Cub (PJ-AFA) en op de Fairchild PT-26A (PJ-AAK).

Negen Vultees

Op Aruba vlogen sinds 1947 een zestal Vultee BT-13 Valiants bij de AFC. Deze waren door de leden van de AFC voor $250.00 overgenomen van de Amerikaanse overheid en waren per schip naar Aruba gekomen. Later zijn er nog drie Vultees overgevlogen naar Aruba die eigendom werden van particulieren. Dit waren de PH-AAS, PJ-AAT en PJ-AAU. Slechts van één van deze negen Vultees is de identiteit bekend. Van de overige hebben wij de constructienummers niet kunnen achterhalen.

PJ-AAU Vultee BT-13 Valiant (Foto collectie Joop Arens)
Vultee BT-13 Valiant op Aruba
Registratie Type c/n Ingeschreven Uitgeschreven reden Eigenaar / opmerking
PJ-AAD Vultee BT-13 Valiant Onbekend 00/05/1947 00/00/955 wfu Aruba Flying Club
PJ-AAE Vultee BT-13A Valiant Onbekend 00/05/1947 00/00/1953 cld Aruba Flying Club
PJ-AAF Vultee BT-13A Valiant 6189 00/05/1947 00/00/1953 to Venezuela Aruba Flying Club
PJ-AAG Vultee BT-13A Valiant Onbekend 00/05/1947 24/04/1950 w/o Aruba Flying Club
PJ-AAH Vultee BT-13A Valiant Onbekend 00/05/1947 00/00/1953 cld Aruba Flying Club
PJ-AAI Vultee BT-13A Valiant Onbekend 00/05/1947 0000/1956 cld Aruba Flying Club
PJ-AAS Vultee BT-13 Valiant Onbekend 00/03/1950 00/00/1955 cld Charles G. Dew, 00/12/1951 to W.L. Ervart & P. Gordyn
PJ-AAT Vultee BT-13A Valiant Onbekend 00/03/1950 00/00/1950 cld, “lost” 00/00/1950 w/o left bank of the Demerara river (British Guyana)
PJ-AAU Vultee BT-13 Valiant Onbekend 00/03/1950 00/00/1952 cld Joop Arens, w/o Aruba (in salt pan) after engine failure

Mede-eigenaar

Na het behalen van zijn brevet leek het Joop Arens erg stoer om zelf een vliegtuig te bezitten. Joop vertelt; ”Een vriend van mijn vader had één van de drie in de VS extra aangeschafte Vultee BT-13’s gekocht, de PJ-AAU. Die kist kostte toen Hfl 3.000,00. Al een stuk meer dan de $250.00 waar de eerste Vultees van de AFC voor gekocht werden! En ik mocht voor de helft eigenaar worden van deze Vultee als ik Hlf 1.500,00 zou betalen. In mijn broekzakken zat maar Hlf 600,00. Toen heb ik pa lief aangekeken. Hij vond het ook leuk als zijn eigen zoon een eigen vliegtuig had en hij lapte de overige Hfl 900,00. Ik kreeg de resterende centen onder de voorwaarde dat ik dit zou terugbetalen”. Joop moest bekennen dat tot op vandaag het terugbetalen er nog niet van was gekomen…

Joop Arens (l) voor zijn PJ-AAU Vultee BT-13 Valiant (Foto collectie Joop Arens)

Drie of vierpersoon?

Eenmaal in bezit maakte Joop vele uitstapjes met zijn Vultee. Hij vloog er geregeld in de weekenden mee naar Curaçao, Suriname, Venezuela en Trinidad. De Vultee van Joop Arens was uitgerust met een bankje op de achterste plek in de kist. Hierdoor konden er twee personen naast elkaar zitten. De PJ-AAU was dus een driepersoons vliegtuig!
Zijn passagiers liet Joop dan betalen voor de twee vaten van 55 gallon aan peut benodigd voor de vlucht. Ook mochten zij zijn hotel tijdens verblijf betalen.
Op één vlucht wilde een keer een dame extra mee terugvliegen naar Aruba. Joop diende een vluchtplan in met daarop vier PoB (People on Board). “Geen haan die daar naar kraaide in de toren” vertelt hij, “niemand ging kijken of dat aantal wel klopte met de zitplaatsen in de kist”. Twee passagiers zaten toen naast elkaar op het bankje, de derde op schoot. Er was maar één gordel en die ging over de heupen van alle drie tegelijk!

Uit met de pret

Op zondagmiddag 18 november 1951 kwam er abrupt een einde aan het vliegavontuur van Joop Arens. Kort na de start met zijn PJ-AAU vanaf Aruba voor een reguliere weekendvlucht haperde plots de motor. Een benauwd moment. Terugkeren naar de luchthaven was geen optie meer. Daarop besloot Joop om zijn Vultee in een zoutpan bij Savaneta neer te zetten. Een mooi egale vlakte die hem prima geschikt leek voor een noodlanding.

De PJ-AAU Vultee BT-13 Valiant na zijn noodlanding (Foto collectie Joop Arens en bewerkt door Gerard Casius)

“Het werd de meest zachte landing die ik ooit met de Vultee heb gemaakt” vertelt hij met een gemengd gevoel. De uitrol leek ook goed te verlopen. Echter, zakte de wielen weg in de zachte ondergrond waardoor uiteindelijk de kist een neusstand maakte. Na een paar seconden zakte de kist toch weer achterover, maar het kwaad was al geschied. De prop was krom en de motor had schade door de plotselinge stilstand gekregen.

De sporen in de zoutpan gemaakt door de PJ-AAU tijdens de noodlanding (Foto collectie Joop Arens)

Joop moest met de lokale dokter mee voor een bloedproef. De politie dacht dat er wellicht alcohol in het spel was. Dat was uiteraard niet zo. “Vliegers die moeten vliegen drinken niet!” stelt Joop Arens resoluut.

De PJ-AAU Vultee BT-13 Valiant na zijn noodlanding (Foto collectie Joop Arens)

In de lokale krant werd in een kort berichtje melding gemaakt van de noodlanding.  Dat was op maandag 19 november in de in de ‘Amigoe di Curaçao’, het weekblad voor de Curaçaose eilanden.

Het krantenartikel van de noodlanding op 18 november 1951 (Via Delpher.nl)

De PJ-AAU werd daarop geborgen en over de weg teruggereden naar het vliegveld. Daar werd door de lokale luchtvaartinspectie ontdekt dat er een geborgde plug uit de carburateur verdwenen wasDat was de oorzaak van de motorstoring. Ook de borgdraad leek doorgeknipt. Dit voorval is nooit verder opgehelderd. Wel kreeg Joop een verbod om verder met deze kist te vliegen. Dat maakte een einde aan zijn Arubaanse vliegaspiraties. In totaal heeft Joop Arens 150 vlieguren met zijn geliefde Vultee BT-13 Valiant gemaakt. En de PJ-AAU heeft nimmer meer gevlogen en is uiteindelijk gesloopt.

De PJ-AAU Vultee BT-13 Valiant in de zoutpan bij Savaneta (Foto collectie Joop Arens)

Nog altijd als Joop Arens Aruba bezoekt rijdt hij langs de locatie waar hij zijn noodlanding heeft gemaakt. Die plek blijft hem sinds zijn noodlanding trekken.

Naar Nederland

In 1956 verhuisde Joop Arens met zijn Arubaanse vrouw naar Nederland. In Nederland heeft hij gewerkt aan de bouw van Nederlands eerste computer, de Electrologica X1. Deze computer bestond uit transistoren. Vanwege zijn opleiding als radio elektronicamonteur was Joop hierbij betrokken. De X1 was in die tijd een computer met wereldprestaties die makkelijk met de toenmalige concurrent IBM kon wedijveren. Er werden tussen 1958 en 1964 zo’n veertig computers gebouwd voor universiteiten, onderzoeksinstellingen, verzekeringsbedrijven en industriële ondernemingen in Nederland en Duitsland.

Op vliegveld Zestienhoven heeft Joop nog wel een paar keer gevlogen in een Cessna 150 bij Vliegschool 16-Hoven van Henk van Overvest en zijn vrouw. Tot een vernieuwing van zijn brevet heeft het niet geleid.

Modelbouw

In Nederland bleef de Vultee BT-13 Valiant door het hoofd van Joop Arens spelen. Hij besloot om van zijn geliefde vliegtuig een vliegend schaalmodel te maken. Eigenhandig heeft hij een fors radiografisch bestuurbaar model gemaakt. Uiteraard moest die kist een registratie meekrijgen. Dat werd, u raadt het al, de PJ-AAU! Aan de andere kant van de romp zette hij PH-JJA, zijn initialen.

Het vliegende schaalmodel (PJ-AAU/PH-JJA) van de BT-13 van Joop Arens (Foto collectie Joop Arens)

“Ik durfde eerst niet me het toestel te vliegen” bekende Joop. “Ik had er zoveel werk aan gehad en stel je voor dat ik ermee zou crashen, al dat werk voor niets!”. Eerst taxiede hij er behoedzaam mee. Later iets sneller, zodat het staartwiel loskwam. En op een dag durfde hij het aan, gas erop en gaan met die banaan… eh… Vultee! Zijn tweede eigen Vultee vloog!

Joop Arens in actie met zijn Vultee PJ-AAU (Foto collectie Joop Arens)

Helaas is waar Joop voor vreesde een paar keer gebeurd. Tot twee keer aan toe heeft hij zijn kist aan splinters gevlogen. De eerste keer kwam hij doodongelukkig thuis en ging zonder zijn vrouw te groeten direct naar de zolder om met de herbouw te beginnen. “Binnen drie maanden vloog ik er weer mee!” verhaalt Joop vol trots.

Dakota

Inmiddels is Joop bezig met een nieuw schaalmodel, een drie (!) meter grote Douglas DC-3 Dakota. Ook de Dakota is een door hem zeer geliefd vliegtuig. “Op Aruba heb ik vaak meegevlogen met de daar gestationeerd Dakota’s”.

Het enorme schaalmodel van de DC-3 Dakota van Joop Arens (Foto collectie Joop Arens)

En wat nog mooier is, Joop heeft zo’n 3.000 vlieguren op de Dakota! De flightsimulator-versie dan wel te verstaan. Iedere zondag vliegt hij in internationaal groepsverband online met een aantal gelijkgestemden voor een virtuele DC-3 luchtvaartmaatschappij en daar beleeft hij veel plezier aan.

Inmiddels is de romp van deze model-Dakota al bekleed (Foto collectie Joop Arens)

Spaarnwoude

Joop Arens is nog bijna wekelijks te vinden in Spaarnwoude. Daar vliegt hij met zijn schaalmodel. Joop is een echte nestor in de modelvliegerij. Vaak is hij in staat om de “jonkies” te helpen met tips & tricks, advies of hulp bij het programmeren van hun zenders.

Joop Arens in zijn element op het modelvliegterrein (Foto collectie Joop Arens)

Herenigd

Op een gegeven moment kreeg Joop Arens via zijn leverancier voor modelbouwmateriaal uit Waalwijk te horen dat er in Nederland een vliegende Vultee BT-13A Valiant was aangekomen. Op Lelystad Airport bij de Stichting Vroege Vogels. Joop kon zijn oren niet geloven! Hij zei: “Daar moet ik naar toe! Die kist moet ik zien, koste wat het kost!”. Hij kwam in contact met Arie Bogaerds Sr., de voorzitter van de Vroege Vogels. Die moest bekennen: “Ik kreeg op een dag een man aan de lijn die zei dat hij een eigen Vultee had gehad en dat hij erop gevlogen had. Je krijgt wel eens vaker van die telefoontjes van mensen met de mooiste verhalen, maar dit bleek te kloppen! Die man moesten we ontmoeten! Ik heb hem dus snel uitgenodigd bij ons museum op Lelystad Airport”. En zo kwam Joop Arens, met zijn Vultee schaalmodel op 24 april 2019 naar Lelystad Airport. Hij vond het geweldig! Samen met zijn schaalmodel is hij op de foto gegaan met de “Nederlandse” Vultee.

Joop Arens had bij bezoek aan Vroege Vogels zijn zelfgebouwde Vultee BT-13 Valiant meegenomen (Foto Henk Bont)
Joop Arens in de echte Vultee BT-13A Valiant met zijn model op de vleugel (Foto Henk Bont)

Verjaarscadeau

Inmiddels is Joop Arens op 11 juni 2020 negentig jaar geworden. Dat was een uitgelezen moment om Joop te trakteren op een vlucht in de Vultee op Lelystad Airport. De dag na zijn verjaring was het zo ver. Piloot Arie Bogaerds Jr. had de N313BT eerder die dag al gepoetst en wel klaargezet voor de hangaar van de Vroege Vogels. En de “kersverse” negentigjarige had verse kersenvlaai meegenomen voor bij de koffie. Ingrediënten te over voor een memorabele middag!

Nieuwsgierig kijkt Joop Arens wat er voor hem klaar staat op het platform

Vlak voor het instappen kreeg Joop van de Vroege Vogels een gepersonaliseerd poloshirt met zijn naam erop, de Vultee BT-13 en het logo van de Vroege Vogels. Dit werd gelardeerd met een bijbehorende unieke “Vultee-pet”.

Uit handen van piloot Arie Bogaerds Jr. krijgt Joop Arens zijn exclusieve Vultee BT-13 polo uitgereikt
Joop Arens poseert in zijn nieuwe Vultee-tenue voor de kist

Na de briefing door Arie kon Joop Arens, geholpen door een keukentrapje, instappen in de backseat van de Vultee. Hier geen bankje, maar de originele kuipstoel. De Vultee BT-13A Valiant van de Stichting is namelijk geheel in originele staat zoals het als opleidingsvliegtuig in de VS werd gebruikt.

Joop Arens klimt via een trapje in de backseat van de N313BT

De te vliegen route werd doorgesproken. Er zou richting het noorden gevlogen worden en eenmaal buiten de CTR van Lelystad zou Joop de controle over het vliegtuig overgedragen krijgen van Arie.

Joop Arens wordt in de riemen geholpen
Joop Arens herkent duidelijk de indeling van de cockpit nog

Na de gebruikelijke run-up werd via baan 05 gestart. Al in de start stak Joop zijn duim op voor de foto. De brede grijns op zijn gezicht was daar iets moeilijker waar te nemen, maar die heeft van moment van instappen tot ver in de avond op zijn gezicht gezeten!

Joop Arens heeft het enorm naar zijn zin!
N313BT Vultee BT-13A Valiant met Joop Arens op weg naar de startbaan
N313BT Vultee BT-13A Valiant met een zwaaiende Joop Arens

Na ruim een half uur meldde de N313BT zich weer in het circuit. Van de toren kreeg de Vultee toestemming voor een low approach. En zo konden de aanwezigen het heerlijk snorrende toestel met de bijzondere passagier nog een keer voorbij zien komen.

N313BT Vultee BT-13A Valiant maakt een low pass alvorens te landen

Arie Bogaerds Jr. moest na de landing bekennen: “Toen Joop eenmaal vloog kon je merken dat hij ervaring had. Hij stuurde de kist behoedzaam door het luchtruim. Het is net als fietsen, vliegen verleer je niet. Dat heeft Joop Arens maar weer eens bewezen!”.

Joop Arens verteld over zijn Vultee ervaringen
Arie Bogaerds Jr. hangt aan de lippen van Joop Arens

Er viel na de landing natuurlijk nog veel na te praten. Laat dat nou net iets zijn waar Joop Arens erg goed in is! Het was inmiddels avond geworden toen vele verhalen opgediept waren. Voldaan keerde iedereen huiswaarts. Wat een unieke dag!

Joop Arens, a happy man!

Dit artikel is tot stand gekomen door raadpleging van het Historic Aircraft Register of the Dutch Antilles bijgehouden door Arno Landewers, informatie van Gerard Casius en fotomateriaal van Henk Bont, waarvoor dank. Speciale dank aan Joop Arens voor de aangeleverde foto’s en het buitengewoon geanimeerde interview.

5 gedachten over “Joop Arens (90) herenigd met zijn grote passie; de Vultee BT-13A Valiant

  1. I also fly with DC-3 Airways Virtual on line with Joop regularly. I have had the pleasure of doing this with him for almost 20 years now. A few years ago my Wife and I had the pleasure of meeting Joop in person during a trip to England and Europe. He invited us to his home for tea. While there I got a look at his many models and shop. Quite an Grand Fellow in my book. Congratulations on your 90th Birthday, my friend.
    Howard Walker
    DC-3 Airways Pilot # 240

  2. Joop Arens is mijn laatste neef van mijn vaders kant die nog leeft.
    Joop is altijd al met techniek bezig geweest.
    In 1960 /61 heeft hij al een simulator gemaakt voor het leren met een auto te rijden voor je rijbewijs.
    Ik was het proef konijn. Hij leeft hier voor! Ik hoop nog vele jaren
    Zijn neef Willem Arens

  3. Ik sluit me aan bij het boven staande, Joop gaat nog tekeer als een (wat oudere) jonge hond, een gezellige vent om mee te praten, en staat altijd klaar om iemand te helpen.Een leuk artikel, goed om eens de hele story te lezen. Ik voel me bevoorrecht Joop te kennen.

Geef een reactie