EAA AirVenture, Oshkosh, juli 2015 – De Lockheed Model 33 Little Dipper is een ontwerp van John W. Thorp. Deze vliegtuigontwerper werkte voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog bij Lockheed en was onder andere verantwoordelijk voor het ontwerp van de Lockheed P2V Neptune. De naam ‘Little Dipper’ komt af van de Engels naam voor het sterrenbeeld ‘kleine beer’ (lijkend op een steelpan), maar is ook in het Nederlands een waterspreeuw.
Air Trooper
In augustus 1944 ontwierp Thorp dit kleine eenpersoonsvliegtuigje en Lockheed bood het aan als “vliegende motorfiets” voor de United States Army. Onder de naam ‘Air Trooper’ zou dit mogelijk een idee zijn voor een soort vliegende cavalerie. Het kistje werd de NX18935 (c/n 1) en was uitgerust met een Franklin 2A4-49 motor van 50 pk (37 kW). Het toestel kon binnen een paar meter starten en landen. De Lockheed Model 33 was zo licht mogelijk uitgevoerd en daarom uit dun aluminium (0,20 mm) vervaardigd.
Een soldaat zonder enige vliegervaring kreeg een uurtje uitleg en wist met de Lockheed Model 33 veilig weg te vliegen en te landen. Lockheed hoopte met dit toestelletje een soort wegwerpvliegtuig te ontwikkelen die de troepen in staat moest stellen om achter de vijandelijke linies te landen in weilandjes en landweggetjes om de tegenstander te overrompelen. Dit als alternatief voor het droppen van parachutisten.
De US Army gaf opdracht om twee exemplaren als proef te bouwen. Hoewel het eerste kistje wist te landen en te starten in de tuin van het Pentagon kwam er toch geen order voor de ‘Air Trooper’. Dat kwam omdat de Tweede Wereldoorlog op zijn eind liep en men hier geen grote investeringen meer voor wilde doen. Het tweede toestelletje werd nimmer afgebouwd en in 1947 is ook het enige vliegende exemplaar gesloopt vanwege een belastingmaatregel.
Geen toekomst
Ook op civiel terrein bleek er na de Tweede Wereldoorlog geen markt te zijn voor de ‘Little Dipper’. De ontwikkeling van het model kwam daarmee tot een einde. John Thorp ontwikkelde uit de ‘Little Dipper’ zijn latere Thorp T-211. Dat werd een redelijk succesvol zelfbouwtoestel.
Big Dipper
Als zijstap probeerde Thorp nog de Lockheed 34 Big Dipper te ontwikkelen. In 1945 vloog hiervan één prototype. Deze tweezitsversie van de Big Dipper crashte tijdens een testvlucht en daarbij is ook de ontwikkeling van dit toestel blijven steken.
Little Dipper replica
Hoewel de oorspronkelijk Model 33 Little Dipper gesloopt werd zagen we tijdens de EAA AirVenture van Oshkosh toch een Lockheed Model 33 Little Dipper staan! Dit toestel is in 2014 gebouwd door Alan Eke uit Lino Lakes in Minnesota. Toen hij in de jaren zestig een artikel in ‘Air Progress’ over de Lockheed Model 33 Little Dipper las raakte hij geïnteresseerd en wilde er ook een bouwen. Eke was vooral geïnteresseerd omdat het toestelletje zo langzaam kon vliegen en hele korte bochten kon draaien. Daarop besloot hij de toenmalige ontwerper Thorp de benaderen met zijn idee om het toestel opnieuw te bouwen.
Dat bouwen bleek uiteindelijk niet gemakkelijk omdat er geen tekeningen meer voorhanden waren. Het enige wat hij had was een set foto’s uit het Smithsonian Museum in Washington D.C. en een Lockheed specification manual. Daaruit kon hij de afmetingen en gewichten van het toestel halen. De uiteindelijke bouw zou maar liefst zeven jaar duren.
Alan Eke verzamelde een groep enthousiastelingen om zich heen en samen met hen wist hij een replica van de Lockheed Model 33 Little Dipper te realiseren. Voor de replica werd iets dikker aluminium gebruikt, 2,5 in plaats van 2,0 mm. Alle klinknagels werden verzonken voor een gladder uiterlijk (en daardoor meer snelheid) en zijn allemaal met de hand gezet.
Het meest lastige was het maken van de canopy. Die moest vier keer overnieuw voordat het voldeed.
De motor voor deze replica is een Lycoming O-145-B2 die 65 pk (48 kW) levert. Op 21 april 2014 vloog de nagebouwde Little Dipper voor het eerst.
Voor de EAA AirVenture van 2015 had het toestel – met de registratie N189SE (c/n 002) – net zijn vereiste veertig vlieguren gemaakt om deel te mogen nemen aan het evenement op Oshkosh dat jaar. De eerste cijfers van de registratie zijn gelijk aan de originele Little Dipper. Dat was de NX18935. De Letters ‘SE’ in de huidige registratie staan voor de bouwers Smith and Eke. Tegenwoordig staat de N189SE op naam van Gerald Nestel uit Sartell in Minnesota.
