Lelystad Airport, 26 februari 2021 – Op 14 december 2020 arriveerde bij AIS op Lelystad Airport een Jetstream. “What’s new?” zal je denken, “die komen toch wel vaker op Lelystad!”. Klopt! Maar deze was hier nog niet eerder geweest en hij kwam ook niet vliegend aan, maar in onderdelen verdeeld over twee diepladers.
AIS Development
Dit toestel is bedoeld voor AIS Development. Dit is een bedrijf wat hoort bij een groep ondernemingen zoals de AIS Flight Academy en AIS Airlines. AIS Development wil met dit toestel de ontwikkeling in gang zetten naar een elektrische versie van de Jetstream. Op welke manier AIS dit ambitieuze plan gaat realiseren is nog niet bekend gemaakt. Daarover hopen we later meer informatie te kunnen geven.
Elektrisch vliegen in Nederland
Op dit moment worden in de eerste stappen gezet naar elektrisch vliegen in de kleine luchtvaart. De eerste vlucht met een elektrisch aangedreven vliegtuig boven ons land vond plaats op 13 oktober 2017.
In Nederland zijn sindsdien al twee Elektrische Pipistrel Velis toestellen ingeschreven (PH-NLX en PH-VEL) en er volgen binnenkort nog twee exemplaren die als lestoestel ingezet gaan worden. En er zijn diverse andere projecten in ons land die elektrische sportvliegtuigen ontwikkelen.
De ontwikkelstap na elektrificatie van de kleine luchtvaart is de transitie van fossiel naar elektrisch aangedreven vliegtuigen in de regionale passagiersluchtvaart. En in die ontwikkeling wil AIS met deze Jetstream een rol in gaan spelen.
Welk paspoort?
Hoe duiden we de identiteit van deze onlangs aangekomen Jetstream eigenlijk? Dat is voer voor “puristen” onder ons. We duiken daar de geschiedenis van het toestel even in. Over één aspect is geen twijfel, het constructienummer. Dat is 855. En ook de geboortedag is bekend, deze Jetstream vloog voor het eerst op 8 juni 1989. Toen met de tijdelijke fabrieksregistratie G-13-855.
Jetstream versies
Als typeaanduiding bij British Aerospace Jetstream geldt dat daarin verwerkt is door welke certificerende luchtvaartinstantie het betreffende toestel is toegelaten. Het model is een Jestream 3200. De subversies zijn als volgt te duiden:
| Model | Autoriteit |
| 3201 | FAA (USA) |
| 3202 | CAA (UK) |
| 3206 | DGAC (Frankrijk) |
| 3207 | ACAA (Australië) |
| 3212 | TCAG (Canada) |
| 3216 | FOCA (Zwitserland) |
| 3217 | JCAB (Japan) |
Hieruit kunnen we concluderen dat dit een Jetstream 3201 is, aangezien het toestel geëxporteerd werd naar de Verenigde Staten. Het toestel vertrok na zijn testvluchten op 21 november 1989 naar de Verenigde Staten als N855AE. Daar ging het toestel aan de slag bij Nashville Eagle. Die onderneming ging per 1 juni 1991 op in Flagship Airlines en op 15 maart 1995 kwam het toestel weer terug bij de fabrikant British Aerospace, vanaf december 1995 als N885JX.
Naar Zweden en Estland
Op 27 januari 1998 vertrok de Jetstream naar Zweden. Als SE-LHF ging het toestel op leasebasis vliegen voor Highland Air. Per 7 januari 2002 werd die onderneming omgedoopt tot Direktflyg.
In januari 2014 vertrok de SE-LHF naar Estland. Daar werd het kenmerk ES-PJH toegekend en het toestel ging aan het werk voor Avies. Het kleurenschema van Direktflyg bleef gehandhaafd en de Zweedse registratie in de blauwe staart werd met blauwe tape afgeplakt. ES-PJH kwam op de romp te staan.
Opnieuw kreeg de kist zijn oude Zweedse registratie SE-LHF terug toen het per 20 oktober 2015 op naam van Largus Aviation (verwant met Directflyg) kwam te staan. AIS Airlines komt in beeld als Direktflyg zijn lijndiensten vervolgens staakt en deze overdraagt aan AIS. Er wordt gemeld dat per 24 februari 2016 het toestel – in basic Direktflyg kleurenschema – geëxporteerd wordt naar Nederland.
Als PH-ICI voor AIS Airlines
In Nederland wordt dan de registratie PH-ICI toegekend en als zodanig wordt de Jetstream per 11 mei 2016 ook daadwerkelijk ingeschreven. Het blijft evenwel bij een Bewijs van Inschrijving (BvI). Een Bewijs van Luchtwaardigheid (BvL) wordt niet verkregen. Het toestel komt niet naar Nederland en wordt niet ingezet op lijndiensten van AIS Airlines. Wel vindt er nog per 4 april 2018 een ons onbekende wijziging van eigenaar plaats. En omdat het toestel niet tijdig een BvL heeft gekregen werd de PH-ICI weer uitgeschreven op 10 januari 2020 met als reden dat het toestel al meer dan een jaar geen BvL heeft.
We duiden deze Jetstream (tot we met valide tegenargumenten zijn overtuigd 😉 ) aan als PH-ICI. Dit omdat het toestel als laatste met dat kenmerk daadwerkelijk in een luchtvaartregister ingeschreven stond. Het toestel heeft evenwel nog nooit als PH-ICI gevlogen, sterker nog, de Nederlandse registratie heeft er nog niet opgestaan.
Op het toestel
Als we op de staart van het toestel kijken dan zien we daar (incompleet omdat het richtingsroer ontbreekt) het voormalige kenmerk SE-LHF staan. Alleen twijfelen we of deze kist, toen de overschrijving van ES-PJH terug naar SE-LHF ging, wel als Zweed gevlogen heeft.
We twijfelen daaraan omdat het brandvrije identificatieplaatje achter op de romp nog de Estse registratie ES-PJH aangeeft. Was het een Zweed geworden, dan had dat gewisseld moeten zijn voor een metalen plaatje met het Zweedse kenmerk.
Dat er nu nog SE-LHF op de staart staat is op zich niet onlogisch, want dat was alleen indertijd met tape afgeplakt. De voormalige registratie ES-PJH is ook nog vaag op de romp terug te lezen.
Identiteitscrises
Samenvattend, je zou de kist kunnen duiden als SE-LHF omdat dat in de staart staat, als ES-PJH omdat dit op het identificatieplaatje staat of als PH-ICI omdat het toestel daarmee als laatste in een luchtvaartregister stond ingeschreven. Wij houden het op het historisch meest recente, dus PH-ICI. Daarmee hakken we een knoopje door in de identiteitscrisis van dit toestel.
Met belangstelling blijven we de ontwikkelingen rondom dit toestel volgen. Als we daar meer over kunnen melden zullen we dat zeker doen. De transitie van fossiele brandstof naar alternatieven is een belangrijke ontwikkeling die zeker onze interesse heeft.
Met dank aan Arend van der Meer voor de fotogelegenheid.