Teufen, 22 oktober 2021 – Het meest recent geopende luchtvaartmuseum in Zwitserland bevindt zich in Teufen, niet ver van Sankt Gallen. Daar werd op 2 en 3 juli 2021 het Bücker Museum van Albert en Elisabeth Zeller geopend. Rond de kerstdagen een “vierluik” over deze bijzondere collectie.
In een vierdelige serie laten we het museum zien. In deel 1 vertelden we iets over de oorsprong van het museum, hoe het is opgebouwd en ingericht. Daarna zijn in deel 2 de aanwezige Bücker Bü 131 Jungmann toestellen bekeken. Deel 3 ging over de Bücker Bü 133C Jungmeisters van het museum en tenslotte zullen we in deel 4 de overige toestellen in de collectie behandelen.
Hoewel de meeste toestellen in het museum van het type Bücker Jungmann of Jungmeister zijn, maken ook een aantal andere toestellen deel uit van de collectie.
288 (HB-RAE) Dewoitine D-26
In totaal heeft de Zwitserse luchtmacht met elf Dewoitine D-26’s gevlogen. Dit was een lichte versie van de bestelde Dewoitine D-27’s. De toestellen waren dan ook bedoeld als opleidingstoestel. De D-26 is van 1931 tot en met 1948 in gebruik geweest. Daarna zijn er een aantal in het civiele register terecht gekomen, zo ook de 288. Dit werd de HB-RAE en daar werden indertijd zweefvliegtuigen mee omhoog gebracht.
Als motor werd bij de D-26 een Hispano Suiza 9Qa gebruikt. Dit is een in licentie gebouwde Wright R-975A J-6 Whirlwind stermotor.
Nadat in november 1970 het toestel als HB-RAE werd uitgeschreven is het naar het museum gegaan. Eerst het Flieger Flab museum in Dübendorf en daarna naar Das Verkehrshaus der Schweiz in Luzern. De 288 hing voorheen als U-288 in Das Verkehrshaus.
De laatste jaren vond men daar het toestel niet meer in de collectie passen en verdween de kist van het toneel. Inmiddels heeft de 288 een plekje gevonden in het Bücker Museum Teufen.
Bij de Dewoitine staat een opstapje zodat bezoekers in de cockpit kunnen kijken of er zelfs even in kunnen zitten. De 288 is een imposante verschijning tussen de meer verfijnde Bücker tweedekkers van het museum.
In het verleden hebben we al eens aandacht aan de Zwitserse Dewoitine D-26’s besteed. Dat artikel is HIER terug te vinden.
HB-UBK Klemm KL-35D
Deze Klemm KL35D staat op de tussenvloer van het museum en wordt momenteel gerestaureerd. De HB-UBK stamt uit 1940 en heeft als constructienummer 1918. Dit toestel is in 1940 in dienst genomen bij de Zweedse luchtmacht als Fd 5029. De typeaanduiding bij de Zweden was FV Sk15A en het toestel heeft met verschillende codes gevlogen, te weten: F5-159, F6- en F8-. Op 17 maart 1948 werd dit toestel verkocht en kreeg het civiele registratie SE-BGB. Na diverse Zweedse eigenaren werd de SE-BGB verkocht naar Duitsland. Dat was op 15 juli 1955 en werd het toestel als D-EJUL ingeschreven. Uiteindelijk kreeg deze – inmiddels oldtimer geworden – kist vanaf 29 maart 1973 zijn huidige Zwitserse registratie; HB-UBK.
Het toestel is zwaar beschadigd geraakt tijdens een noodlanding. Op 6 juli 2016 vloog het toestel van Southend naar Old Warden. Bij Earls Lane hield de motor ermee op en werd in een veld geland. Dat verliep niet volgens plan en de Klemm raakte zwaar beschadigd. De vleugels lagen eraf en ook het onderstel had het begeven. Van de beide inzittenden was alleen de piloot gewond, maar hij kon op eigen kracht naar de ambulance lopen.
Dit leek het einde te zijn van de HB-UBK. Maar nee, Albert Zeller zag een kans van slagen in het restaureren van het toestel en daar is hij inmiddels al flink ver mee gevorderd.
Bij de restauratie krijgt Zeller hulp van Bitz Flugzeugbau uit het Duitse Augsburg. Dit bedrijf is gespecialiseerd in de restauratie van Bückers, maar ook voor het maken van een set vleugels voor een Klemm KL-35D draait men de hand niet om. De vleugels zijn inmiddels klaar en staan al op montage te wachten.
Ook de romp is inmiddels bespannen en de cockpit wordt weer opgebouwd. Bij restauratieprojecten als deze moet je niet om een datum voor realisatie vragen. Als een toestel voor 90% klaar is, kan het goed zijn dat er juist nog 90% van de tijd besteed moet worden om de laatste 10% van het werk gedaan te krijgen. Geduld is een schone zaak!
Wij waren op 28 mei 1990 en 1 juni 1996 de HB-UBK al eens vliegend tegengekomen. Dat was tijdens de fly-in die op dat moment op het Belgische vliegbeld Balen-Keiheuvel gehouden werd.
HB-USA Hägglund & Söner (Bücker) Bü 181 B-1 Bestmann
De HB-USA is een in Zweden in licentie gebouwde Bücker Bü 181 B-1 Bestmann. Het toestel is gebouwd bij Hägglund & Söner. Hier werden 125 toestellen van dit type gebouwd tussen 1943 en 1945. De aanduiding bij de Zweden was Sk.25.
Terug naar de HB-USA, dit toestel liep in Zweden in 1945 van de band met constructienummer 25039. Na zijn diensttijd kwam het kistje in 1955 Duitsland terecht als D-EKIN. In 1960 werd deze Bestmann ingeschreven als HB-USA. Het toestel heeft in de tussenliggende tijd diverse eigenaren gekend. In 1966 raakte de HB-USA beschadigd bij een landingsongeval. De toenmalige eigenaren startten in 1992 de restauratie van het toestel. In 2007 werd Albert Zeller eigenaar van de HB-USA.
De HB-USA is in 20210 op verzoek van Albert Zeller bij Bitz in Augsburg in restauratie gegeven en vloog opnieuw op 10 augustus 2016. Sinds 2017 stond het toestel op Sitterdorf en nu maakt de Bestmann deel uit van de museumcollectie in Teufen.
De HB-USA draagt de kleuren van de A-256 zoals die indertijd in Zwitserland vloog. Deze markeringen zijn niet authentiek, de echte A-256 is was al op 1 januari 1956 uit dienst genomen en verschroot.
De Zwitserse luchtmacht heeft nooit actief gekozen om met de Bü 181 Bestmann te gaan vliegen. Er was één exemplaar bij Doflug ingeschreven als HB-EBI. Dat was om de interesse te polsen voor productie in Zwitserland. De luchtmacht besloot echter om de productie van de Jungmann en Jungmeister voorrang te geven. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de HB-EBI evenwel ingelijfd in de luchtmacht als A-250.
Daarnaast waren nog zes toestellen (A-251 t/m A-256) die in de kleuren van de Zwitserse luchtmacht hebben gevlogen. Dit waren stuk voor stuk toestellen van Duitse piloten die gevlucht waren naar Zwitserland. Hun vliegtuigen werden destijds in beslag genomen en als opleidingstoestel tussen 1944 en 1956 gebruikt.
Er is geen een van de zeven oorspronkelijke Bü 181’s van de Zwitserse luchtmacht bewaard gebleven. Ook de A-251 in het Flieger Flab Museum in Dübendorf is niet origineel, dat is ook een ex Zweedse Sk.25 (c/n 25027).
HB-OGZ Piper L-4J Grasshopper
De HB-OGZ verblijft op het vliegveld van Sitterdorf. We hebben helaas geen foto van dit kistje in zijn huidige kleurenschema. Deze Piper L-4J is in 2013 gerestaureerd bij Raymond’s Aircraft Restoration op Antwerpen. Daarbij is het toestel in zijn oorspronkelijke Amerikaanse kleuren teruggebracht die het toestel had tijdens de bevrijding van Europa in 1944 en 1945.
Deze Grasshopper uit 1944 vloog bij de United States Army Air Force (USAAF) als 44-80532 en met c/n 12648. Na de Tweede Wereldoorlog is veel materiaal in Europa “blijven hangen”. Het was simpelweg te kostbaar en ingewikkeld om al het materieel dat bij de bevrijding was gebruikt terug te verschepen naar de Verenigde Staten. Zodoende werd de 44-80352 op 28 maart 1948 in Zwitserland ingeschreven als HB-OGZ. Daarbij werd ook de civiele aanduiding J3C-65 Cub gebruikt.
Coronaklusje
Tot slot nog even de aandacht voor een drietal miniatuurvliegtuigen. Tijdens de corona-lockdown in het voorjaar van 2021 kon Albert Zeller een tijdje niet naar de zaak of naar het museum. Maar stilzitten kon hij niet.
Gelukkig heeft hij bij zijn huis de mogelijkheid om hout te bewerken. In twee weken tijd heeft hij toen een drietal trap-Bückers gemaakt. Deze staan inmiddels keurig opgelijnd in het museum. Het eerste toestel is onmiskenbaar de HB-MKM ‘Antares’
Zelf naar dit museum?
Wie na het lezen van de vier artikelen over het Bücker Museum Teufen met eigen ogen de collectie wil bekijken kan terecht op de website van het museum: www.bucker-Museum.ch
Hier kan een afspraak gemaakt worden om het museum te bezoeken. We kunnen een bezoek van harte aanbevelen!
Overige delen
Bekijk hier de andere delen uit de serie over het Bücker Museum Teufen:
5 gedachten over “Bücker Museum Teufen, Deel 4: De overige toestellen”
Een mooie serie artikelen.
Dank voor het mooie compliment Johan!
Groet,
Berend Jan
Fraaie serie Berend Jan! Dank.
Ja, mooie serie; interessante info. Dank
Zeer interessant en prachtige foto’s, Berend-Jan! Ik verbaas me elke keer over de hoeveelheid informatie die je nog weet te achterhalen bij al die (soms stok)oude kisten.