G-AXDN Concorde 101 in het Imperial War Museum Duxford

G-AXDN Sud Aviation/BAC Concorde 101

Duxford, 2003, 2015 en 2018 – De Concorde is en blijft een magisch passagiersvliegtuig. Helaas is het alweer een aantal jaren geleden (23 november 2003) dat de laatste vlucht met dit supersonische vliegtuig is uitgevoerd. Van de twintig gebouwde toestellen zijn er nog achttien bewaard gebleven, veelal in musea. Er is één toestel (F-BTSC) jammerlijk verongelukt bij Parijs in juli 2000 en één toestel (F-BVFD) is al in 1994 gesloopt voor onderdelen.
In dit artikel kijken we naar het eerste pre-productietoestel van de Concorde, de G-AXDN Sud Aviation/BAC Concorde 101. De toestellen kregen naast hun constructienummer ook een Manufacturer Serial Number (MSN) toegewezen. Vandaar de toevoeging ‘101’ achter ‘Concorde’.

G-AXDN Sud Aviation/BAC Concorde 101

Twintig

Nadat de Fransen en de Britten samen bij Sud Aviation (later Aérospatiale) en bij de British Aircraft Corporation (BAC) een tweetal prototypes hadden gebouwd (MSN 001 en 002) volgden in Engeland en Frankrijk een tweetal pre-productietoestellen (MSN 101 en 102). Na deze vier Concordes zouden zestien productietoestellen vervaardigd worden, acht Franse (MSN 201, 103/203, 205, 207, 209, 211, 213 en 215) en acht Britste machines (MSN 202, 204, 206, 208, 210, 212, 214 en 216). Daarvan hebben er uiteindelijk zeven bij Air France en zeven bij British Airways dienst gedaan.

G-AXDN Sud Aviation/BAC Concorde 101

Pre-productie

Terug naar het Britse pre-productietoestel. Deze kist landde op zijn laatste vlucht bij het Imperial War Museum op Duxford. Dat was op 20 augustus 1977. Sinds maart 1978 is het toestel opengesteld voor publiek. Het zou nog tot november 1986 duren voordat de Britse luchtvaartautoriteit CAA de G-AXDN uit het luchtvaartregister verwijderde.

G-AXDN Sud Aviation/BAC Concorde 101

De eerste vlucht maakte deze Concorde 101 op 17 december 1971. Het toestel is gebouwd bij de productiefaciliteit van BAC in Filton, bij Bristol en heeft officieel als bouwjaar 1968 meegekregen en naast het MSN 101 het constructienummer 13522.

Testvliegtuig

De G-AXDN was bedoeld als testvliegtuig. Binnenin was er dan ook allerhande apparatuur ingebouwd die bij de diverse testvluchten nodig waren. Zo waren er al computers aan boord, in die tijd een noviteit.

De G-AXDN Sud Aviation/BAC Concorde 101 had grote kasten met computers aan boord
Zuurstoftanks voor tijdens de vluchten

In de romp waren een aantal waarnemingsposten gemaakt. Hier konden technici tijdens de vlucht hun metingen verrichten. Zo was er een aparte opstelling met drie beeldschermen waarmee ijsvorming aan de buitenkant in de gaten gehouden kon worden.

Waarnemingspost voor de technici tijdens de vluchten
De monitoren om ijsvorming in de gaten te houden

Ook bijzonder was een meetopstelling om radioactieve straling waar te kunnen nemen. Indertijd vloog men met passagiers op grote hoogtes (boven 60.000 ft). Wat de gevolgen voor mensen was wist men toen nog niet. Het idee was dat in de ijle lucht er wellicht meer radioactieve straling was vanuit de ruimte die weer schadelijk voor de mens zou kunnen zijn. Er is overigens nimmer een schadelijke meting gedaan, ook niet bij latere metingen in andere passagiersvliegtuigen.

Hier staat de meetapparatuur voor radioactieve straling opgesteld

Ontsnappingsluiken

Iets wat dit testvliegtuig ook onderscheid van de gewone passagiersversie van de Concorde is de aanwezigheid van een tweetal ontsnappingsluiken. In geval van nood konden hiermee de bemanningsleden zich in veiligheid brengen.

Het ontsnappingsluik halverwege in de romp van de G-AXDN Sud Aviation/BAC Concorde 101

Als het luik geopend werd, zou een ijzeren schot mee naar buiten glijden, zodat de bemanning bij het verlaten uit de luchtstroom van het toestel zou blijven. Met de wetenschap dat dit ontsnappingsluik ook bij snelheden van boven MACH 2 gebruikt kon worden is het maar goed dat het nimmer gebruikt hoefde te worden. Dat zou ongetwijfeld een riskante onderneming geweest zijn!

Het ontsnappingsluik vooraan achter de cockpit

Via een smalle corridor, met aan weerszijden ook weer apparatuur, kom je in de cockpit. Deze biedt plaats aan twee piloten en een boordwerktuigkundige.

De smalle doorgang naar de cockpit

Zoals te zien is was in het tijdperk van de Concorde nog alles analoog. Niets van beeldschermen of digitale metertjes, lekker veel ouderwetse klokken met wijzertjes. Omdat het toestel vier motoren had zijn sommige groepen metertjes in viervoud uitgevoerd.

De analoge cockpit van de G-AXDN Sud Aviation/BAC Concorde 101 in 2003

Stoelen

In deze Concorde stonden een aantal passagiersstoelen. Dat was eigenlijk alleen om te zien hoe deze in het toestel pasten, niet om passagiers mee te vervoeren. Toen we de G-AXDN voor het eerst in 2003 bezochten waren dat er aardig wat. Deze lederen stoelen zijn later vervangen door een meer authentiek interieur met eenvoudigere stoelen.

In 2003 stonden deze lederen stoelen nog in het toestel
Tegenwoordig staan deze eenvoudige vliegtuigstoelen achterin de Concorde 101

De cijfers

In totaal heeft de G-AXDN 574:49 vlieguren gemaakt. Dat zijn in totaal 273 vluchten met evenzovele landingen. Je kunt daardoor de conclusie trekken dat nimmer een doorstart met deze machine is gemaakt. Tijdens die vluchten heeft de G-AXDN 387 uur supersonisch gevlogen. Daarvan waren 217 uur met een snelheid tussen MACH 1 en MACH 2 en 170 uur boven MACH 2

G-AXDN Sud Aviation/BAC Concorde 101 in de oude museumhal (2003)

Snelste Concorde

Deze pre-productie Concorde is een vliegtuig met een aantal records op haar naam. Zo heeft geen enkele Concorde sneller gevlogen dan de G-AXDN. Op 26 maart 1974 vloog dit toestel op een hoogte van 63.700 ft met een snelheid van Mach 2.23. Dat is 2.333 km/u of 1.260 kts.

Fairford – Bangor

Ook heeft de G-AXDN op 7 november 1974 een toenmalig snelheidsrecord gevestigd door in 2 uur en 56 minuten over de Oceaan van Fairford naar Bangor te vliegen. Nimmer was daarvoor een commercieel passagiersvliegtuig sneller geweest bij een trans-Atlantische oversteek. Het toestel was op dat moment onderweg naar Moses Lake in de staat Washington om proeven met het de-icingsysteem uit te voeren. Toen de Concorde op 13 december 1974 dezelfde route terugvloog werd in omgekeerde richting de route Bangor – Fairford in exact dezelfde tijd afgelegd, 2:56 uur. Van deze recordvlucht staan nog altijd stickers op de romp van het toestel.

De titels van de recordvlucht Fairford – Bangor in 1974

Einde carrière

Op 15 mei 1975 zaten de testvluchten met de G-AXDN erop. De kist werd in opslag gezet op Fairford. Toen in 1977 het Royal Air Force Test Centre op Fairford ging sluiten moest de G-AXDN vertrekken. De kist werd daarom op 21 januari 1977 teruggevlogen naar de fabriek in Filton.

De vleugelrand met cijfers voor testdoeleinden

Vanaf Filton werd de Concorde 101 gereed gemaakt om haar laatste vlucht naar het museum in Duxford te maken. Voor dat doel moest een ruilmotor gemonteerd worden om het toestel luchtwaardig te krijgen. Uiteindelijk vertrok het toestel, zoals eerder gemeld, in augustus 1977 naar Duxford. Dit alles nadat men op Filton had uitgeprobeerd of de Concorde wel veilig tot stilstand kon komen op de 1.800 meter lange (korte) baan op Duxford.

De G-AXDN Sud Aviation/BAC Concorde 101 in de oude hangaar op Duxford (2003)

Tegenwoordig is de Concorde 101 eigendom van de Duxford Aviation Society (DAS) en is onderdeel van hun British Airliner Collection. De eerste twintig jaar heeft de G-AXDN in de buitenlucht gestaan. Daarna was er plek in de museum hangaar. In 2007 werd de nieuwe hangaar waar de Concorde 101 nu instaat geopend. In deze hangaar heeft men in 2013 en 2014 hard aan het toestel gewerkt om onder andere de neus en het vizier voor de cockpitruiten weer te laten bewegen. Ook het instrumentarium in de cockpit kan sindsdien weer “onder stroom gezet worden”. Hierdoor is het toestel erg attractief om te bezichtigen!

De cockpit van de G-AXDN Sud Aviation/BAC Concorde 101 zier er netjes uitgelicht uit tegenwoordig (2018)

Een gedachte over “G-AXDN Concorde 101 in het Imperial War Museum Duxford

Geef een reactie