Delft, 15 juni 2022 – In de wereld van elektrisch vliegen valt nog veel te ontdekken. Een mooi voorbeeld van zo’n ontdekkingsreis naar deze nieuwe vorm van vliegen vindt plaats in Delft, bij de Inholland University of Applied Sciences. Hier wordt door een team van studenten, begeleid door een aantal gepassioneerde projectleiders gewerkt aan de elektrificatie van een tweetal Viking Dragonfly Mk.II’s. Kartrekkers van dit project voor duurzame luchtvaart zijn Arnold Koetje en Mark Ommert.
API-gebouw
Deze futuristisch ogende zelfbouwtoestellen worden momenteel in een grote hal van de TU-Delft aan de Cornelis Drebbelweg voorzien van een elektromotor. Dit was voorheen het gebouw voor Apparatenbouw Procesindustrie (API) van de TU in delft, maar deze afdeling is in 2015 verhuisd. In deze TU locatie is nu Hogeschool Inholland gevestigd.
We hebben ons laten vertellen dat dit bijzonder gevormde gebouw, dat op een omgekeerde badkuip lijkt, zijn vorm heeft te danken aan de eis dat het gebouw explosie-proof moest zijn. Het gebouw uit 1977 is zo groot en hoog omdat de afdeling onderzoek verrichtte naar grote industriële processen zoals destillatiekolommen, vergassingsinstallaties, vriesprocessen en brandstofcellen. Dergelijk onderzoek bracht flink hoge opstellingen met zich mee, die grote hoeveelheden energie gebruikten en veel warmte produceerden.
Toeval
De keuze om juist een tweetal Viking Dragonfly Mk.II’s om te bouwen is min of meer toevallig. Dit type ligt niet erg voor de hand omdat er niet veel van vliegen, zeker niet in Europa. In het Aviodrome op Lelystad Airport bevond zich tot een paar jaar geleden de niet-afgebouwde Dragonfly van Thom Sijs. Voor dit toestel, met constructienummer 288, stonden destijds de registraties PH-APS en PH-SYS gereserveerd. Door omstandigheden was de bouwer eind jaren tachtig gestrand in de werkzaamheden en de onderdelen kwamen in opslag in het museum. Toen het Aviodrome in maart 2019 deze onderdelen wilde opruimen is via de toenmalige bouwer contact gelegd met de Hogeschool Inholland. Zij wilden het toestel graag overnemen voor hun studies op gebied van elektrisch vliegen.
Een tweede en nog mooiere kans om een Dragonfly te bemachtigen deed zich in augustus 2020 voor. De hangaar van het bedrijf Prekas op Lelystad Airport moest gesloopt worden. Bij het leeghalen van de hangaar kwam de PH-HBR tevoorschijn. Dit is een Viking Dragonfly Mk.II net c/n 124 die daadwerkelijk al gevlogen had en die tussen september 1999 en september 2006.
Omdat de PH-HBR al gevlogen heeft leek het de projectleden van Inholland beter om met dit toestel te beginnen en dan later de Dragonfly van Thom Sijs luchtwaardig te maken.
PH-HBR
De PH-HBR is gebouwd door Henk Brouwer (vandaar PH-HBR). Onder de naam Dragonfliers ging het toestel in september 1999 vliegen. In december 2004 werd het toestel verkocht aan G.N. Zandstra. Vervolgens is in september 2006 het bewijs van luchtwaardigheid verlopen. Het zou tot december 2013 duren voordat de registratie definitief doorgehaald werd in het Nederlandse luchtvaartregister.
Het kistje werd opgetakeld en hing werkeloos aan het plafond in de Prekas-hangaar, links naast de toren van Lelystad Airport. De PH-HBR was wit met een lichtblauwe onderkant. In de staart was een versiering in de “Mondriaan stijl” aangebracht. Op 28 augustus 2020 werd de PH-HBR gedemonteerd en over de weg naar Delft gebracht.
Tweede Dragonfly
Zo op het oog lijkt er niet veel gedaan te zijn met de voormalige Dragonfly van Thom Sijs. Toch zijn hier ook al de nodige uurtjes in Delft aan verspijkerd. Met name zijn er reparaties aan de romp en vleugels gedaan van beschadigingen die in de loop der jaren waren ontstaan.
Grappig detail bij deze Dragonfly is de brandstofdop. Achter een klepje zit een dop die officieel op een Gyroflug SC 01 Speed Canard thuishoort. Indertijd wist de bouwer hier de hand op te leggen en het onderdeel is nog altijd netjes op zijn plek aanwezig. Alleen, hoe goed bewaard ook, een tankdop zal dit toestel straks met zijn elektromotor niet meer nodig hebben.
150 studenten
De afgelopen tijd is er flink gewerkt aan beide toestellen. Sinds de start van dit project hebben inmiddels meer dan 150 studenten van Inholland aan de Dragonfly’s gewerkt. En dat is een respectabel aantal!
De meeste effort is in de PH-HBR gestoken. Dit toestel is opnieuw gespoten en ziet er mooi egaal wit uit. De cockpit is geheel vernieuwd. Hier zijn nog maar twee beeldschermpjes te vinden die alle functies in zich hebben. Bij het instrumentarium wordt samengewerkt met JP Avionics. Dit is een bedrijf uit Vlissingen dat eigen apparatuur levert maar ook van derden.
Motor
Voor op de neus is een elektromotor geplaatst. Dit is een Saluqi P100T4 en deze motor levert 136 pk (100 kW) aan piekvermogen en 109 pk (80 kW) continue. Dit blok weegt slechts 27 kg en de motor is voor 95% efficiënt. Dat wil zeggen dat de energie die erin gestopt wordt erin in de voortbeweging van de propeller uitkomt. Een gewone verbrandingsmotor heeft een rendement tussen de 30 en 40%. Veel energie gaat op aan wrijving en warmte.
Dit is een betrouwbare motor die als het ware uit vier separate aandrijf-eenheden is opgebouwd. Als daar één van uit mocht vallen, blijft de motor nog steeds vermogen leveren.
Het mooie aan de Saluqi motor is dat deze in Nederland geproduceerd wordt. Saluqi is gevestigd in Helmond. Saluqi heeft duidelijk aandacht voor toepassing van hun motoren in de luchtvaart.
Batterijen
De PH-HBR gaat een set van zes batterijen krijgen van ELEO Technologies. Deze fabrikant is gehuisvest op dezelfde automotive campus in Helmond als Saluqi. Ook de batterijen zijn dus een Nederlands fabrikaat.
Twee batterijpacks komen achter de motor, voor in de neus. De overige vier worden in een nieuw ontwikkeld compartiment onder de romp bevestigd. De plaatsing is zo berekend dat dit geen nadelige effecten heeft voor het zwaartepunt van het vliegtuig. Dit is belangrijk om er straks stabiel mee te kunnen vliegen. De zes pakketten samen zijn goed voor 19 kWh vermogen en hiermee zal ongeveer drie kwartier gevlogen kunnen worden.
Hierboven is al te lezen dat veel wordt samengewerkt met Nederlandse bedrijven. Zo zorgt Inholland voor de ontwikkeling van de luchtvaarttechnologie op gebied van elektrisch vliegen in Nederland. Naast de genoemde partijen participeren ook Fokker, FEMTO Engineering, IT’s Engineering, KVE Composites, SPECTO Aerospace, DutchVR, FlightTechniques, het Koninklijk Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum en de E-Flight Academy in dit project.
ILA 2022 Berlijn
Op zaterdag 21 mei 2022 werd de PH-HBR voor het eerst in de schijnwerpers gezet en gepresenteerd. Dat was in het API-gebouw tijdens de viering van het 85-jarig bestaan van de opleiding Luchtvaarttechnologie van Hogeschool Inholland en het 55-jarig bestaan van de vliegtuigbouwkundige studievereniging V.S.V. Sipke Wynia.
Een volgende mijlpaal was de deelname van het Project Dragonfly aan de Internationale Luft- und Raumfahrtausstellung (ILA) in Berlijn. Deze werd van 22 tot en met 26 juni gehouden in Berlijn. De PH-HBR stond in het Nederlandse paviljoenen werd met trots gepresenteerd.
Tijdens de reis bleven de vleugels in Delft achter. Deze zijn onhandig groot voor op een beursstand. In plaats daarvan is een speciaal blok gemaakt wat de plek van de vleugels opvult. Zo lijkt de PH-HBR toch compleet.
Thing to do
Voordat er daadwerkelijk gevlogen kan worden met de PH-HBR en met de tweede Dragonfly moet er nog veel werk verzet worden. De propeller wordt momenteel nog getest. Daarvoor is een speciale teststraat opgesteld met een Saluqi motor. Momenteel draait de oude propeller van de PH-HBR erop. Zo wordt het aandrijfsysteem in de praktijk uitgeprobeerd.
Dit najaar hoopt het projectteam met de PH-HBR af te kunnen reizen naar Teuge. Daar zullen dan de eerste taxiproeven gedaan worden. Daadwerkelijk vliegen staat nu (met potlood) ingepland voor de eerste helft van 2023, ook vanaf Teuge. Dit veld ontwikkeld zich in ons land meer en meer als “the place to be” als het gaat om elektrisch vliegen.
De opgedane kennis van de eerste Dragonfly wordt vervolgens weer toegepast in het afbouwen van het tweede toestel. Doelbewust en stapje voor stapje wordt het plan afgewikkeld naar het elektrisch vliegen met de Delftse Dragonfly’s. Een mooie ontwikkeling die we met belangstelling blijven volgen!
Hieronder een mooie video van Inholland van het proefdraaien met de PH-HBR op 19 augustus 2022.
Met dank aan Thom Sijs, Arnold Koetje en Mark Ommert voor hun bijdrage aan dit artikel.
5 gedachten over “De elektrische Viking Dragonfly Mk.II’s van Inholland University of Applied Sciences”
Belachelijk in een woord.
Mee eens totaal doorgeschoten.
Mooie projecten, grote stap naar de toekomst voor de burgerluchtvaart!
Geweldig om te lezen hoe enthousiast iedereen ermee bezig is.
Onzinnig deze ontwikkeling.