Een kat heeft negen levens, zelfs een “Hellcat”

F-AZHD North American NA-68 replica (modified T-6) (La Ferté-Alais, 30 mei 1993)

La Ferté-Alais / Hilversum, 1978 – 1993 – Van een kat wordt weleens gezegd dat deze negen levens heeft. Van de North American T-6G Texan die we hier zien zouden we dat ook kunnen zeggen!

Leven 1

Deze Texan is als AT-6C gebouwd in 1942. Daarbij kreeg het toestel het militaire serial 42-84227 van de United States Army Air Force (USAAF).  Het consructienummer dat deze kist toen droeg was 88-16008.

Leven 2

In 1952 werd de Texan afgeleverd aan de (inmiddels opgerichte) United States Air Force (USAF) als T-6G. Bij de ombouw van AT-6C naar T-6G is niet alleen het militaire serial gewijzigd naar 51-14367, ook het constructienummer werd veranderd. Dat werd 182-54.

Leven 3

Halverwege de jaren vijftig kwam het toestel in opslag bij het 3040th Aircraft Storage Squadron op Davis-Monthan Air Force Base in Tucson (Arizona). Die opslag duurde tot 22 januari 1956. Toen werd de 51-14367 op een schip van de US Nay naar Bordeaux verscheept.
Bij SFERMA (Société Française d’Entretien et de Réparation de Matériel Aéronautique) op Bordeaux-Mérignac werd de T-6G gereed gemaakt om bij de Armée de l’Air in dienst te gaan. De kist werd aangepast voor ‘counter insurgency (COIN) in noord Afrika. Tussen december 1957 en juli 1965 was het toestel weer militair operationeel als 51-14367.

Leven 4

Tussen 1965 en 1978 bleef het even stil rond “ons katje”. Maar in het najaar van 1978 dook het toestel op in de groeiende collectie van de Amicale Jean-Baptist Salis op La Ferte-Alais, even ten zuiden van Parijs. Voor het toestel werd de registratie F-BVQD gereserveerd. Daarvan is terug te vinden dat dit kenmerk uiteindelijk niet is opgenomen. Maar… in de winter van 1978 verscheen de F-BVQD op Vliegveld Hilversum! De registratie was op een weinig subtiele wijze op het toestel aangebracht, gewoon uit de losse pols met een verfspuitbus!

Een zeldzame foto van de F-BVQD North American T-6G Texan in de winter van 1978 op Hilversum

Op het toestel was nog het squadronembleem te zien. De staart en het richtingsroer waren vernieuwd, daar was de Franse driekleur van verdwenen. De foto van het toestel op Hilversum is tot nu toe het enige bewijs dat de F-BVQD wel degelijk gevlogen heeft! De foto is gemaakt door Piet Hitzerd. Zijn fotocollectie hebben we onlangs over mogen nemen, waardoor we deze unieke foto kunnen tonen.

Leven 5

De Franse registratie F-BVQD komt uiteindelijk niet meer voor in de geschiedenis. Pas in 1982 wordt de Texan opnieuw in Frankrijk ingeschreven, nu als F-AZBK. De kist werd voorzien van een geel Frans militair kleurenschema. Daarbij droeg het toestel een Franse roundel, de lettercode “BK” en “14367” in de staart als afgeleide van het voormalige Franse militaire serial.

F-AZBK North American T-6G Texan (La Feré-Alais, mei 1986)
F-AZBK North American T-6G Texan (La Ferté-Alais, mei 1986)

Leven 6

In 1987 kwam de speelfilm “Empire of the Sun” van Steven Spielburg uit. Daarin had de F-AZBK een rol toebedeeld gekregen. Voor deze film werd de Texan omgebouwd zodat het toestel leek op een Japanse Mitsubishi A6M Zero. De cockpit en de staart wed aangepast en het toestel werd wit gespoten met de Japanse rijzende zon erop. Er werd zelfs een apart constructienummer toegekend; SAM2-367. Tijdelijk droeg het toestel de Franse testregistratie F-WZBK.

F-AZBK als Mitshubisi A6M Zero replica (La Ferté-Alais, 2 mei 1988, Foto: Fred Willemsen)

Leven 7

Na de testregistratie kreeg de Tean weer zijn “oude” registratie F-AZBK terug. Dat was volgens de overlevering in 1989, al bewijst de foto van Fred Willemsen van 2 mei 1988 dat er toen ook al weer F-AZBK op stond.

Leven 8 en 9

Op 2 december 1992 kreeg de F-AZBK een nieuwe Franse registratie, vanaf dan staat het toestel als F-AZHD te boek. Ook werd deze voormalige filmster opnieuw gescout voor een filmrol. Deze keer in Franse film Diên Biên Phu uit 1992. De film gaat over één van de beslissende veldslagen van de Koude Oorlog (1954). Ondanks uitgebreide Amerikaanse steun moesten de Fransen zich hierbij uit hun Vietnamese kolonie terugtrekken. Voor de film is de F-AZHD, samen met de F-AZHE naar Vietnam verscheept. De opnames waren ten noorden van Hanoi, bij Xuan Mai.

F-AZHD North American NA-68 replica (modified T-6)
F-AZHE was de tweede North American NA-68 replica (modified T-6) (Chambley, augustus 1995)

In de film moest de F-AZHD (en F-AZHE) doorgaan voor een Grumman F6F-5 Hellcat van de Aéronavale, de Franse marine. Opnieuw werd het toestel daarom aangepast door het team van Jean Salis. Nu is een Hellcat een flink grotere kist dan een Texan. Daarom werd geprobeerd om van het toestel een North American NA-68 (militaire aanduiding P-64) te maken. Grootste aanpassingen waren aan de cockpit en aan de staart. De cockpit is nu eenpersoons geworden en de staart loopt meer recht aan de achterkant dan bij een Texan. We kunnen hier dus eigenlijk stellen van een “dubbelleven”, 1) een conversie om het toestel als NA-68 om te bouwen en 2) om het uiterlijk van een Grumman Hellcat aan te nemen.

N9265A als voorbeeld van een originele Grumman F6F-5 Hellcat, die wel even forser dan een omgebouwde Texan (Oshkosh, juli 2022)

De North American NA-68 / P-64 wordt vaak gezien als een exportversie van de North American AT-6 Texan. Hoewel de twee vliegtuigen in grote lijnen vergelijkbaar zijn, zijn er toch een aantal belangrijke verschillen. De NA-68 / P-64 is een iets kleiner vliegtuig, ongeveer zestig centimeter korter in lengte, en heeft een spanwijdte die ongeveer anderhalve meter minder breed is dan zijn meer bekende Texan. Van de slechts dertien gebouwde North American NA-68’s is er nog maar één overgebleven. Dat is de N840, ex 41-19085 (c/n 68-3061) en die is te vinden in het EAA Museum op Oshkosh in de Verenigde Staten.

De N840 is de enige echte overgebleven North American NA-68A / P-64 (Oshkosh, juli 2013)

De “Hellcat / NA-68” vliegt met het Franse serial 79413 van 11 Flotille (11F) van de Aéronavale. Net als bij de metamorfose tot Zero-replica werd ook nu weer een apart constructienummer toegekend; SA-30. De F-AZHE kreeg c/n SA-31.

Op Hahnweide op 4 september 2011 had de F-AZHD een iets aangepast kleurenschema met gele accenten

De Franse Direction générale de l’Aviation civile, die verantwoordelijk is voor het luchtvaartuigregister van Frankrijk, is opmerkelijk genoeg helemaal met het verhaal van de laatste verbouwing meegegaan. Zij hebben de F-AZHD in het register opgenomen als North American NA-68 met constructienummer SA-30 en als bouwjaar 1992. Niks geen woorden over replica of de oorspronkelijke aard van het toestel, een T-6G Texan.

Negen levens

En zo zijn we dan bij het negende leven van deze kat, of “Hellcat” kunnen we inmiddels zeggen. Een kat heeft volgens de overlevering negen levens. Dit kent haar oorsprong uit de Egyptische oudheid waar katten als zeer veerkrachtig, sterk en heilig werden gezien. Dit overbekende huisdier was zelfs zo speciaal dat meerdere Egyptische goden uitgebeeld werden als katten. Er was zelfs een speciale kattengod Atum-Ra.

Laten we hopen dat voor de F-AZHD nog een lang negende leven in het verschiet ligt of dat er nog vrolijk doorgeteld kan worden als weer iets aan het toestel wijzigt.

Met dank aan Piet Hitzerd en Fred Willemsen voor hun bijdrage aan dit artikel.

2 gedachten over “Een kat heeft negen levens, zelfs een “Hellcat”

Geef een reactie