Formatievliegen XXL

De ZS-RSG Lockheed L100-30 Hercules met de ZS-SJO Boeing 737-8BG(WL) als aan een touwtje

Waterkloof Air Force Base, 24 september 2022 – Bij een vliegshow zijn dikwijls vliegtuigen te zien die met elkaar in strakke formaties vliegen. Soms zijn dat geoefende teams met toestellen allemaal in dezelfde kleur gespoten, maar soms ook gelegenheidsformaties. Eén ding hebben die formaties meestal gemeen, de toestellen zijn niet al te groot. Dat maakt ze makkelijk wendbaar als er kleine stuurcorrecties uitgevoerd moeten worden om in de afgesproken formatie te blijven.
Anders wordt het als grote verkeersvliegtuigen met elkaar in formatie gaan vliegen. Je ziet dit niet vaak en dat is ook wel logisch. Een verkeersvliegtuig is om geld mee te verdienen door er passagiers of vracht mee te vervoeren. Tijd in het vliegschema om aan vliegshows mee te doen is er niet. Meestal is een luchtvaartmaatschappij er al blij mee als het onderhoud aan de kist binnen de planning blijft, zodat niet extra geschoven hoeft te worden in het vliegschema van de toestellen.
Een ander punt is dat je doorgaans voor het formatievliegen moet oefenen. De toestellen bewegen zich veel gemoedelijker door de lucht waardoor snelle stuurcorrecties niet makkelijk uitvoerbaar zijn. Piloten moeten goed gebrieft worden over hoe er gevlogen gaat worden. Een oefensessie kost de nodige extra liters aan kerosine, en dat is tegenwoordig ook een kostbaar goed.
Kortom, een formatie met verkeervliegtuigen is duur en een hoop geregel. Toch namen de piloten van Safair en FlySafair de handschoen op om tijdens de vliegshow van de Africa Aerospace and Defence (AAD) beurs een demonstratie met hun toestellen te geven.
Van stal werden gehaald de ZS-RSG Lockheed L100-30 Hercules en de ZS-SJO Boeing 737-8BG(WL) Een gelegenheidsformatie met een Hercules en een Boeing 737 is nou niet bepaald iets wat je verwacht. Toch was het boven Waterkloof Air Force Base bij Pretoria te zien.

De ZS-RSG Lockheed L100-30 Hercules in formatie met de ZS-SJO Boeing 737-8BG(WL) – Safair / FlySafair

Voorafgaand maakten de twee toestellen, de gestart waren vanaf O.R. Tambo International Airport, in de nabijheid van het vliegveld al een paar oefenrondjes. Daarbij werden ze geflankeerd door de Vans RV-8 ZU-NDH. Deze kist was met een goede Zuid-Afrikaanse air-to-air fotograaf vanaf Waterkloof vertrokken. De foto’s die dit heeft opgeleverd zullen ongetwijfeld ergens in een Zuid-Afrikaans luchtvaartblad verschijnen. Na afloop vertelde de fotograaf dat het een lastige klus was vanwege de turbulentie. Een hobbelig ritje!

De ZU-NDH Vans RV-8 kort voor vertrek voor de air-to-air fotoshoot
In de verte was de formatie te zien met de Vans RV-8 als fotokist ernaast

De Hercules en de Boeing maakten een paar gezamenlijk passes waarbij de Boeing niet iets lager achter de Hercules aanvloog. Dit leverde een paar spectaculaire en unieke beelden op.

De ZS-RSG Lockheed L100-30 Hercules met kort daar achter de ZS-SJO Boeing 737-8BG(WL) – Safair / FlySafair

ZS-RSG

Hierna mocht de ZS-RSG een paar keer alleen voorbij vliegen. Daarbij viel op dat de onderkant van de Hercules er niet helemaal spic-en-span meer uitziet. Het lijkt wel of er iets aan de linkerkant in de brand heeft gestaan. Een poetsbeurtje en een likje verf zou het toestel goed doen.

De onderkant van de ZS-RSG Lockheed L100-30 Hercules ziet er niet erg fraai uit…

Deze Lockheed L100-30 Hercules is civiele variant van dit overbekende militaire werkpaard. Dit toestel is in 1974 gebouwd (c/n 382-4565) en ging gelijk als ZS-RSG vliegen voor Safair Freighters. In 1983 vertrok het toestel naar de Verenigde Staten om daar als N250SF, N515SJ en N902SJ te gaan vliegen voor Southern Air Transport en Globe Air.

ZS-RSG Lockheed L100-30 Hercules – Safair

Als N920SJ kwam de Hercules in september 1993 in opslag op Tucson, AZ. Vier jaar later, september 1997, werd de registratie N920SJ weer ingeschreven. Diezelfde maand nog ging Transafrik International ermee vliegen als S9-CAJ. De cirkel werd weer rond toen deze kist in december 2004 weer ZS-RSG werd bij Safair.

ZS-RSG Lockheed L100-30 Hercules – Safair

Het voorvliegen van de ZS-RSG in september 2022 was het laatste publieke optreden van dit vliegtuig in Zuid-Afrika. Op 8 november 2022 werd de ZS-RSG overgeschreven naar het Amerikaanse luchtvaartuigregister als N424LC. De – in Anchorage, Alaska gestationeerde – vrachtmaatschappij Lynden Air Cargo heeft het toestel overgenomen. In de historie van ADSB-Exchange is nog niet te zien dat het toestel naar de Verenigde Staten is vertrokken. Maar dat kan goed “onder de radar “ zijn gebeurd.

ZS-SJO

Nadat de Hercules het circuit had vrijgemaakt kon de Boeing 737 van FlySafair langskomen. Safair werd in 1965 als vrachtmaatschappij opgericht. In 2013 werd daar een passagierstak aan toegevoegd; FlySafair. Deze maatschappij vliegt als low-cost carrier met een vijfentwintigtal Boeing 737’s, voornamelijk op binnenlandse routes.

ZS-SJO Boeing 737-8BG(WL) – FlySafair

FlySafair is ook sponsor en de officiële vervoerder van het fameuze Zuid-Afrikaanse rugbyteam “Springboks”. Speciaal voor die klus is de ZS-SJO voorzien van een apart kleurenschema. Om voor goede publiciteit te zorgen werd dan ook juist met de ZS-SJO de formatievlucht tijdens de vliegshow uitgevoerd.

De ZS-SJO heeft een speciaal “Springboks” kleurenschema gekregen
Onder de romp staat te lezen “GO BOKKE”, als aanmoediging voor de Springboks

Deze Boeing 737 is in augustus 2001 gaan vliegen met de testregistratie N1787B en c/n 32357. Vervolgens werd het de ZS-SJO voor South African Airwas. In 2003 en 2004 hielp dit toestel Transavia uit de brand en vloog in die jaren steeds een paar maanden als PH-HZS. In 2012 ging het toestel over naar Mango. Zij zetten het toestel in 2021 aan de kant. In juni 2022 ging FlySafair er weer mee vliegen, in het speciale kleurenschema.

ZS-SJO Boeing 737-8BG(WL) van FlySafair in formatie met 5 Pilatus PC-7 Mk.II’s van de SAAF Silver Falcons

De ZS-SJO werd bij zijn solo-optreden korte tijd geflankeerd door de vijf Pilatus PC-7 Mk.II’s van het demonstratieteam Silver Falcons van de Zuid-Afrikaanse luchtmacht. Heel close werd de formatie niet gevlogen, daarvoor was denk ik niet genoeg geoefend. Maar de intentie was meer dan goed.

Het leverde een bijzondere formatie op, wel wat wijd gevlogen helaas

Vervolgens maakte de “Sprinkbok-Boeing” een aantal aantrekkelijke passages. Daarbij werd het nodige bochtenwerk niet geschuwd. We schatten in dat dit voor de piloten een feestje moet zijn geweest. Nu hoefden ze eens niet te denken aan de koffie die over de kleding van de passagiers zou kunnen lopen bij dergelijke manoeuvres met een gevuld toestel.

ZS-SJO Boeing 737-8BG(WL) – FlySafair
ZS-SJO Boeing 737-8BG(WL) met wielen uit scherp door de bocht

Uiteindelijk was het ook voor de ZS-SJO tijd om weer huiswaarts te keren. Daarmee kwam een – in onze ogen – spectaculair onderdeel van de vliegshow ten einde.

ZS-SJO Boeing 737-8BG(WL) van FlySafair klimt uit op weg naar zijn thuisbasis

Geef een reactie