Cessna 140 laat al 76 jaar lang zijn passagiers de wereld zien

Lelystad Airport, 27, 28 januari en 3 februari 2023 – Op vrijdagmiddag 27 januari arriveerde in de middag een oude Cessna 140 op Lelystad Airport. Het bleek te gaan om een Deens exemplaar uit 1946! Dit toestel, met registratie OY-EFB, was gestart in Roskilde (EKRK). Een vlucht van ruim drie uur en 300 NM. Dat is best pittig voor zo’n oude dame!

Toen we op Lelystad Airport aankwamen was de OY-EFB nergens te bekennen. Even dachten we dat het toestel wellicht alweer vertrokken was. Zou het een afleveringsvlucht zijn op weg naar een nieuwe eigenaar? Enig speurwerk bracht de oplossing, de Cessna 140 was gestald in de hangaar bij Zelf Vliegen. Daar troffen we de piloot Thomas Bjørn die enthousiast zijn verhaal deed.

Hij was deze dag begonnen aan een bijzondere trip met zijn toestel. Thomas Bjørn is van plan om gedurende twee maanden richting Noord-Afrika te vliegen en terug. Daarbij hoopt hij via Marokko uiteindelijk op Las Palmas op Gran Canaria aan te komen. Ruwe planning van de reis: afstand 5.000 NM, brandstof: 300 Us Gal (1.135 l), geplande vluchten: 25, duur 6-7 weken.

Zeven uur

Voor deze reis heeft hij speciaal een ferrytank op de rechter stoel laten inbouwen. Hiermee kan de OY-EFB in totaal zo’n zeven uur! aan één stuk vliegen. Niet dat hij dat van plan is, maar wellicht zijn er plekken tijdens zijn reis waar AvGas niet voorhanden is en dan kan hij met de extra tank toch nog verder vliegen naar een plek waar de brandstof wel voor handen is.

De brandstoftank op de passagiersstoel weegt (gevuld en wel) zestig kilo. Dit is een “Big Buddy” bladdertank van Turtle-Pac uit Australië en kan 68 liter brandstof bevatten.

Copilot

Hoewel de Deense piloot in principe alleen vliegt is er toch altijd een andere passagier aan boord. Dit is zijn kleine “Bear Pilot” die trouw op het dashboard van de Cessna 140 zit. Om goed op de reisavonturen voorbereid te zijn heeft deze beer een warme sjaal tot zijn beschikking. Wetende dat beren niet kleinzerig zijn moet deze uitrusting ruim voldoende zijn.

Parttime

De piloot van de Cessna 140 werkt als zelfstandige en kan gedurende zijn twee maanden durende reis gewoon door werken. Dat kan met een laptop en een dataverbinding. Zijn kantoor zit in zijn tas. Net als kleding voor vier dagen. Daarna moet een teiltje met een sopje opgezocht worden. De ruimte aan bagage in een Cessna 140 is nu eenmaal beperkt.

Naast een rugtas van 6,2 kg is er nog voor 4 kg aan gereedschap aan boord en zes liter motorolie voor het geval dit nodig is of als onderweg een vijftig-uurs inspectie moet plaatsvinden.

Vroege Vogels en Aviodrome

Op mijn vraag waarom Lelystad Airport als eerste stop gekozen was antwoordde Thomas Bjørn: “Vanwege het museum Aviodrome. Dat moet ik gewoon zien!” Uiteraard een goede keuze! Maar we vroegen daarop wel of hij dan ook van plan was om de interessante collectie van de Stichting Vroege Vogels op Lelystad Airport te gaan bezoeken. Na zijn antwoord dat hij deze collectie niet kende hebben we aangeboden om hem de volgende dag (zaterdag) te begeleiden naar deze fraaie collectie vliegtuigen. Zo gezegd, zo gedaan. En uiteindelijk zijn we ook meegegaan naar het luchtvaartmuseum Aviodrome. Na een halve dag werd de Deense avonturier weer bij zijn hotel afgezet met zijn mededeling dat hij wellicht het mooiste van zijn reis nu al meegemaakt had! 🙂

De week hierna werd doorgebracht met werkaangelegenheden in Amsterdam. Het vertrek voor de tweede vlucht op deze reis stond voor 3 februari gepland. Deze zou hem naar Frankrijk voeren. Op weg naar Marokko en de Canarische Eilanden zijn stops in Frankrijk, Duitsland en Spanje voorzien. Onder andere bij eigenaren van Cessna 120/140’s waar hij goede contacten mee onderhoud. De exacte planning van de route zal afhangen van het weer en kan daardoor van dag tot dag aangepast worden.

Cessna 120/140-Famillie

Na de tweede wereldoorlog beschikte Cessna over een grote productiecapaciteit. Gedurende de Tweede Wereldoorlog had men bijvoorbeeld alleen al zo’n 5.400 Cessna T-50 Bobcats gemaakt. Halverwege de jaren veertig werd deze capaciteit ingezet voor Cessna’s eerste naoorlogse ontwerp, de Cessna 140.

De Cessna 140 is in productie geweest van 1946 tot en met 1951. Als eerste werd de “gewone” Cessna 140 geproduceerd. Het prototype NX41682 (c/n 8000) vloog voor het eerst op 25 juni 1945. Op 21 maart 1946 werd het typecertificaat behaald en hierna kon de productie beginnen. De Cessna 140 werd standaard uitgerust met een Continental C-85-12 motor van 85 pk (63 kW). Maar ook een C-90-14F van 90 pk (67 kW) was mogelijk, net als een 108 pk (81 kW) sterke Continental O-235-C1. Van de Cessna 140 werden in totaal 4.907 exemplaren gebouwd.

Daarnaast werd een eenvoudiger model op de markt gebracht, de Cessna 120. Motorisch gelijk aan de Cessna 140, maar zonder flaps en ook ontbrak het “D” raampje achter het deurtje in de romp. Al kon dit raampje als optie alsnog geleverd worden. Van deze “goedkope” versie werden 2.172 toestellen gebouwd.

In 1950 kwam een gemoderniseerde Cessna 140 op de markt als Cessna 140A. Dit toestel had metalen vleugels, in plaats van de met linnen beklede vleugels bij de Cessna 140. Verder heeft dit model maar één vleugelsteun per vleugel in plaats van twee bij zijn oudere broer. Deze versie werd met de Continental C-90-12F motor afgeleverd, goed voor 90 pk (67 kW). Van deze versie werden tot 1951 het aantal van 525 toestellen gebouwd.

De serienummers van deze Cessna-tweezitter lopen als volgt: Cessna 120/140 c/n 8000 t/m 15075. Cessna 140A c/n 15200 t/m 15724. In totaal zijn er 7.604 van deze staartwielkisten geproduceerd. Vanuit de Cessna 140 ontwikkelde Cessna in 1948 nog een vierzitter, dat was eigenlijk een verlengde Cessna 140 en dit model kreeg de naam Cessna 170 mee. Nadat de productie van de Cessna 120/140 was gestopt zou het nog tot 1959 duren voordat Cessna met een tweezits-opvolger op de markt zou komen, de Cessna 150. Grappig detail bij de OY-EFB is overigens dat het toestel is uitgerust met twee stuurtjes van de Cessna 150. De originele “krakeling” stuurtjes zijn in de loop der tijd vervangen.

Nederlandse Cessna 120/140(A)’s

De Cessna 120/140(A) is in Nederland nooit populair geweest. Pas op 2 april 1984 werd de eerste Cessna 140 ingeschreven. Dat was de PH-COA. Deze Cessna 140 (c/n 14737) had hiervoor gevlogen in Zwitserland als HB-COA en daar nog voor als N2469V. In januari 2014 werd het toestel uitgeschreven om in juli van dat jaar weer ingeschreven te worden. Uiteindelijk vertrok het toestel per 24 mei 2018 naar Frankrijk als F-AYAN. De PH-COA hoorde indertijd thuis op Texel.

Een tweede Nederlandse Cessna 140 werd nog maar kortgelden ingeschreven, dat is de PH-GAL. Dit toestel met c/n 8936 werd op 21 september 2022 ingeschreven en was hiervoor D-EVKO, G-BPKO en, N89891. De PH-GAL hort thuis op Breda/Seppe.

Naast de twee PH-geregistreerde exemplaren weten we dat de N3651V Cessna 140 (c/n 14922) in Nederland thuishoort. Deze gepolijste Cessna 140 staat voornamelijk op Ameland.

Een vierde en laatste Cessna 140 in Nederland was de Cessna 140A met de registratie N5306C (c/n 15426). Dit toestel stond in de begin jaren zeventig enige tijd op Schiphol en Rotterdam. Later werd het toestel in België verkocht en zou daar als OO-BNV ingeschreven worden, maar ging uiteindelijk naar Denemarken als OY-BYW.

Geschiedenis OY-EFB

De Deense Cessna 140 die op bezoek was op Lelystad Airport is gebouwd in 1946 in de Cessna-fabriek in Wichita, Kansas. Op het typeplaatje is de datum van 22 juli 1946 gegraveerd. Het constructienummer is 9203. De motor die het kistje meekreeg was een Continental C85-12F. De eerste registratie in de Verenigde Staten was NC90142 en het eerste Bewijs van Luchtwaardigheid (BvL) dateert van 3 oktober 1946.

Na elf jaar werd Cessna via New-York Idlewild (tegenwoordig John F. Kennedy) naar Duitsland verkocht voor DM 13.275,00 (€ 6.787,00). Op 11 mei 1957 kwam de Cessna aan bij de Duitse Cessna dealer Aircraft G. Krautheim op Nürnberg. Daar werd het toestel ingeschreven als D-EGAN. Het kistje had toen 350 vlieguren op de teller staan.

Per 7 juni 1957 kwam de D-EGAN op naam te staan van Interessengemeinschaft Flug Augsburg van Willy Lehmann. De standplaats werd Augsburg.
Gelijk in 1957 werd de D-EGAN ingezet als deelnemer “K3” in de Deutschlandflug. Het toestel vloog daarbij voor Augsburger Verein für Luftfahrt eV. Het jaar daarop (1958) werd als “J3” meegevlogen.
In 1957 en 1958 werd niet alleen in Duitsland gevlogen, maar ook België, Luxemburg, Zwitserland, Oostenrijk, Italië en Frankrijk (met onder andere Corsica) werden aangedaan. Er werd ook doorgevlogen naar Griekenland en zelfs tot aan Istanbul in Turkije.

Het meevliegen met rally’s zat er goed in. In 1959 nam de Cessna deel aan de Baden-Baden rally met Willy Lehmann als piloot. Gedurende deze rally werden 58 landingen gemaakt. In totaal werden hierbij ook nog eens zeven landen aangedaan, waaronder Groot-Brittannië en Ierland. Bijzonder daarbij was ook dat de D-EGAN via Spanje naar Marokko is gevlogen tot aan Zagora in het zuidoosten van Marokko op de rand van de Sahara woestijn en Agadir aan de kust.
In 1960 heeft de D-EGAN zijn meest spectaculaire trip gemaakt! Toen is het toestel in Augsburg gestart en via Italië en Malta naar Tunesië gevlogen. Vanaf daar is naar het oosten gevlogen via Libië en Egypte naar Wadi Halfa in Sudan gegaan. Daarna werd doorgevlogen naar Jordanië, Israël en Libanon. Via Cyprus en het Griekse eiland Rhodos werd weer naar Europa teruggevlogen. Met nog een stop in Athene en diverse in Italië werd uiteindelijk Augsburg weer bereikt.

In juli 1960 kwam de D-EGAN weer terug bij de Cessna dealer Aircraft G. Krautheim. Met 1.665 uren op de teller werd het toestel opnieuw verkocht, nu voor de prijs van DM 19.000,00 (€ 9.714,00). Nieuwe eigenaar werd Rudolf Schmidt uit Düren. De Cessna 140 kwam op Achen te staan. Niet lang overigens want per november 1961 werden Hans-Eugen Will en Heinz Freiherr von Massenbach uit Letmathe de eigenaar.
De datum 8 april 1962 was geen goede dag voor de D-EGAN. Toen raakte het toestel beschadigd toen het te ver op de baan van Altena-Hegenscheid (EDKD) was geland en aan het einde onvrijwillig in aanraking kwam met het hek. De onfortuinlijke Cessna kwam daarbij op zijn neus te staan. Bijna vijf maanden later was de D-EGAN gelukkig weer gerepareerd want op 30 augustus 1962 ontvingen de eigenaren opnieuw het BvL voor hun kist.

De jaren hierna heeft de D-EGAN in Duitsland nog een waslijst aan eigenaren gehad. We noemen: Fa. Auto-Willui uit Iserlohn (december 1963), Dortmunder Luftfahergesellschaft Hengsbach & Co KG uit Dortmund (25 juni 1965), Hans-Günter Vohrmann uit Oeckinghausen (augustus 1965), de Kundenkreditbank uit Essen (december 1965), Dr.Heinz Liesenfeld en Dr.Heinrich Jung uit Dortmund (juli 1967), Hans-Jürgen Kebrig uit Dortmund (september 1971), Heinrich Strömann uit Dortmund (april 1972).
Hierna werd de Cessna 140 in mei 1979 weer te koop aangeboden voor DM 14.000,00 (€ 7.158,00). We kunnen concluderen dat de Cessna tussen mei 1957 en mei 1979 zijn waarde meer dan behouden heeft! Wat ook bleek is dat er inmiddels een iets sterkere Continental C90-14F motor gemonteerd was op het toestel. Wanneer exact is ons niet bekend. Wel weten we dat deze motor er nu nog opzit.

Deens avontuur

Op 21 september 1979 werd een nieuwe eigenaar voor de Cessna 140 gevonden, de Deen Bonnie Höjland uit Viborg. Hierdoor kreeg het toestel een nieuwe registratie; OY-EFB.

Ook in Denemarken ging de Cessna gedurende de jaren over naar verschillende eigenaren. Dit waren achtereenvolgens: Keld Møller uit Svendborg (3 juni 1986), Finn Pedersen uit Nykøbing Falster (3 januari 2003), Knud Jørgen Kristensen uit Nørre Asmindrup (12 juni 2007) en Allan Jensen uit Skjern (8 oktober 2012).
De huidige eigenaar is Thomas Bjørn. Hij kreeg de OY-EFB per 5 mei 2020 op zijn naam geschreven. Door hem is in 2020 de motor geheel gereviseerd. Na de revisie van de motor is er al zo’n 300 uur mee gevlogen. In totaal heeft de OY-EFB op dit moment 3.79,5 ervaringsuren. Daar komen de komende weken hopelijk nog weer wat uurtjes bij!

De OY-EFB verblijft afwisselend op Roskilde en Malmö Sturup (ESMS). De eigenaar verblijft om en om in Denemarken en Zweden.
Zoals aan het begin van het artikel te lezen is heeft hij de draad met bijzondere en verre reizen met het toestel weer opgepakt. Naast zijn huidige reis was hij in 2021 met zijn zoontje al tot voorbij de Poolcirkel gevlogen en is hij met de OY-EFB in Kiruna geweest.

Wie laat wie nu uit?

Gaat de piloot op pad met deze Cessna 140 of neemt de Cessna 140 zijn piloot mee op pad… Je zou kunnen zeggen dat deze dappere Cessna 140 opnieuw zijn inzittende naar de uithoeken van de aarde brengt. Een eigenschap welke al meer dan 76 jaar in het DNA van dit toestel opgeslagen zit. En dat is best uniek!

Vervolg van de reis

Op 3 februari 2023 werd de avontuurlijke reis vanaf Lelystad Airport vervolgd. De bedoeling was om naar Aéroport de Caen Carpiquet (LFRK) in Frankrijk te vliegen. Vanwege het matige weer werd dat reisdoel niet gehaald. In de buurt van Le Havre waren de condities IFR. Daarop werd uitgeweken naar Aéroport de Lille-Lesquin (LFQQ).

Volgen

Voor wie de OY-EFB en zijn eigenaar wil volgen kan terecht op Facebook bij de account genaamd thebear.pilot. Ook is er een speciale internetpagina over de OY-EFB: www.Cessna140.dk.

Met dank aan Thomas Bjørn, Peter-Michael Gerhardt, Arie Bogaerds jr., Henk Wadman en Zelf Vliegen voor hun bijdrage aan dit artikel.

Gevlogen route