Lankawi, mei 2023 – Tijdens de luchtvaartbeurs Langkawi International Maritime and Aerospace ’23 (LIMA ’23) werd voornamelijk met militaire vliegtuigen voorgevlogen. Een uitzondering hierop vormde een klein zwart/oranje toestelletje. Als een soort “Calimero” nam deze dappere strijder het op tegen het straaljagergeweld. We hebben het dan over de 9M-GTR, een Game Composites GB1 GameBird. Tijd om eens even naar dit model en naar dit exemplaar in het bijzonder te kijken.
In 2013 richtte de Duitse ontwerper Philipp Steinbach met Steuart Walton het bedrijf Game Composites Ltd. in Londen op. De twee jaar hierop volgend werd in Groot Brittannië op Wickenby Airfield in een keet gewerkt aan de eerste twee GameBirds. Het eerste exemplaar werd voor sterkteproven gebruikt en het tweede toestel werd de eerste vliegende GameBird. Dat eerste toestel (G-IGBI) vloog voor het eerst op 15 juli 2015.
Philipp Steinbach
De ontwerper van de GameBrid is voormalig Duits nationaal freestyle aerobatic champion. Philipp Steinbach is zijn carrière begonnen bij de Duitse fabriek van aerobatic vliegtuigen, Extra. In 1997 richtte hij Impulse Aircraft op. Hier ontwierp hij de fraai gelijnde Impulse. Dit toestel kon als zelfbouwkit gekocht worden en komt met een neus- en staartwiel voor. Van de Impulse zijn 49 exemplaren gebouwd, inclusief één met een turbinemotor!
Vanaf 2005 is Steinbach gaan werken bij het Duitse bedrijf XtremeAir. Hier ontwierp hij de eenpersoons XtremeAir Sbach 300 (XA41) en tweezits XtremeAir Sbach 342 (XA42) aerobatic toestellen. Van beiden waren respectievelijk negen en iets meer dan zestig exemplaren gebouwd toen het bedrijf – dat inmiddels in Chinese handen was overgegaan – in 2021 ophield met bestaan.
Steuart Walton
De medeoprichter van Game Composites, Steuart Walton is bekend vanwege zijn opa. Dat was Sam Walton, de oprichter van de grote Amerikaanse supermarktketen Walmart. Ook is de gefortuneerde Steuart Walton in augustus 2022 in het nieuws gekomen toen hij de bijzondere vliegtuigcollectie van het Flying Heritage and Combat Armor Museum op Everett’s Paine Field overnam. Deze enorme collectie met zeer zeldzame en veelal luchtwaaridge vliegtuigen was bijeengebracht door de in 2018 overleden Microsoft medeoprichter Paul Allen. De erfgenamen van Paul Allen hebben de gehele collectie in één keer aan Walton verkocht.
De productie van de GameBird vindt plaats in de Verenigde Staten in Bentonville in de staat Arkansas. De opening van deze productiefaciliteit was in 2016 en sinds november 2018 rollen de serietoestellen de hal uit. Al in 2017 werd een Europese EASA typegoedkeuring behaald en sinds 2019 heeft de GameBrid een ook FAA typecertificaat.
Op dit moment zijn er rond de tachtig GameBirds geproduceerd. Daarmee light het toestel iets voor op zijn meest vergelijkbare concurrent, de Extra NG. Maar die laatste is korter in productie. In Europa zijn momenteel nog maar vier exemplaren te vinden, twee in de UK, één in Frankrijk en één in Polen. Verreweg de meeste GB1’s zijn in de Verenigde Staten te vinden. Zie voor meer detalis het productieoverzicht onderaan dit artikel.
Chili
Er zijn ook zeven militaire GB1 GameBirds geproduceerd. Die zijn voor het Chileense demonstratieteam Los Halcones. Zij hebben in december 2019 hun Extra 300L toestellen ingeruild voor de GameBird. Nog voor het eerste optreden ging het eerste toestel al verloren en in november 2022 crashte een tweede exemplaar. Momenteel heeft men dus nog maar vijf exemplaren over.
Rappe jongen
De GameBird beschikt over een Lycoming AEIO 580 B1A motor die 303 pk (225 kW) levert. Het toestel kan een belasting aan van +/- 10g. De kruissnelheid ligt rond de 200 kts (met een maneuvering speed van 175 kts en een topsnelheid van 235 kts). In de romp van het toestel is een brandstoftank van 95 liter te vinden. Die kan tijdens het aerobatic-vliegen gebruikt worden. In de vleugels kan nog eens 2 x 108 liter AvGas meegenmen worden. Met een totaal van 311 liter kun je dan ook een heel eind komen met de GB1 GameBird. “We can come an end with the GameBird” zou Louis van Gaal zeggen… 😉 De range is meer dan 1.200 nm en het toestel kan zo’n zeven uur onafgebroken vliegen op zijn brandstofvoorraad.
Rollebollen
De roll rate van de Gamebird is indrukwekkend. Daarmee wordt bedoeld hoe snel het toestel een roll kan maken. Een volledige roll is 360 graden. In één seconde kan de GameBird 450 graden rollen! Als je daar niet misselijk van wordt… Ter vergelijk, een Extra NG makt in één seconde een roll van “slechts” 400 graden. Moeten we ook niet aan denken…
Standaard is de GameBird een tweezitter. Er kan een extra eenpersoonskap besteld worden bij het toestel, dan wordt de voorste zitpositie afgedekt. Een optie die Extra bij hun NG tegenwoordig ook biedt. Bij Game Composites kost zo’n extra kap wel ruim $23.000,00. Dat komt dan boven op de $607.700,00 die het toestel “kaal” kost.
#0059
De Maleisische GameBird met c/n 0059 vloog voor het eerst op 9 november 2022 als N333GB in de Verenigde Staten. Het bouwjaar van dit toestel is dus 2022. Van 9 november 2022 tot 17 februari 2023 vloog de N333GB regelmatig vanaf zijn thuisbasis Bentonville, waar ook de fabriek van Game Composites LLC is gevestigd.
Op 9 mei 2023 werd dit kenmerk uitgeschreven met de opmerking dat het toestel naar Maleisië is geëxporteerd. Hierna werd dit kistje de 9M-GTR.
Layang Layang Flying Academy
De 9M-GTR is het eerste aerobatic toestel met een Maleisische registratie. Deze GameBird werd in een zeecontainer begin mei 2023 naar Maleisië vervoerd. Daar is het in gebruik genomen door de Layang Layang Flying Academy (LLFA). Dit is een grote vliegschool in Maleisië. LLFA verzorgt opleidingen vanaf Ipoh in de staat Perak en vanaf Kota Kinabalu op Sabah.
De vliegschool is de eerste in zuidoost Azië die een Advanced UPRT (Upset Prevention and Recovery Training) en een Aerobatic Training Academy verzorgt. Voor dat doel is de GameBird aangeschaft.
Go around
Het debuut van de 9M-GTR was tijdens LIMA ’23. Toen kon het grote publiek voor het eerst kennis maken met dit toestel. De entree op Lankawi zal overigens de bemanning van een AirAsia Airbus A320 nog heugen. Zij zaten op final na de aankomst van de 9M-GTR. Het kistje was echter niet snel genoeg van de baan af, waardoor de Airbus een go around moest maken. Dat heeft de maatschappij een paar ringgits extra gekost!
John Sham
De instructeur die bij LLFA de specialistische trainingen geeft is “Scratch” John Sham. Hij is een ervaren piloot die voorheem bij de TUDM (Tentera Udara Diraja Malaysia – Meileisische luchtmacht) vloog. Bij de TUDM was Sham indertijd instructeur op de imposante Sukhoi Su-30MKM. Bij de LLFA is John Sham Head of Training en Flight Instructor.
In december 2022 heeft Sham zijn type rating op de GameBird gehaald in de Verenigde Staten. Een specifieke instructeurscursus voor de UPRT en het aerobatic vliegen heeft hij bij de Britisch Aerobatic Academy in Engeland in maart 2023 ondergaan. John Sahm is de eerste Maleisische piloot met deze instructiebevoegdheid.
De Maleisische GameBird was een opvallende verschijning tijdens LIMA ’23. Een leuke afwisseling tussen alle militaire toestellen die gepresenteerd werden.
Productieoverzicht
| Registration | Type | C/N | Remarks |
|---|---|---|---|
| N171GB | Game Composites GB1 GameBird | 0001 | ex G-IGBI with c/n 001 |
| N69GB | Game Composites GB1 GameBird | 0002 | |
| F-HGBI | Game Composites GB1 GameBird | 0003 | ex N746GC |
| N71PD | Game Composites GB1 GameBird | 0004 | |
| 20 | Game Composites GB1 GameBird | 0005 | EAA Los Halcones - Chile AF, ex N259GC, cr 05/09/19 |
| ? | Game Composites GB1 GameBird | 0006 | EAA Los Halcones - Chile AF, ex N963GC |
| ? | Game Composites GB1 GameBird | 0007 | EAA Los Halcones - Chile AF, ex N898GC |
| N321AR | Game Composites GB1 GameBird | 0008 | |
| N881GB | Game Composites GB1 GameBird | 0009 | |
| ? | Game Composites GB1 GameBird | 0010 | EAA Los Halcones - Chile AF, ex N219GC |
| 4 | Game Composites GB1 GameBird | 0011 | EAA Los Halcones - Chile AF, ex N146GC, cr 13/01/22 |
| ? | Game Composites GB1 GameBird | 0012 | EAA Los Halcones - Chile AF, ex N228GC |
| ? | Game Composites GB1 GameBird | 0013 | EAA Los Halcones - Chile AF, ex N174GC |
| N69SD | Game Composites GB1 GameBird | 0014 | ex N299GC |
| N80GB | Game Composites GB1 GameBird | 0015 | |
| N782AZ | Game Composites GB1 GameBird | 0016 | |
| N781AZ | Game Composites GB1 GameBird | 0017 | |
| C-FJKX | Game Composites GB1 GameBird | 0018 | ex N799GC |
| N899GC | Game Composites GB1 GameBird | 0019 | |
| N501GC | Game Composites GB1 GameBird | 0020 | |
| N205R | Game Composites GB1 GameBird | 0021 | |
| N55DN | Game Composites GB1 GameBird | 0022 | |
| C-GBVV | Game Composites GB1 GameBird | 0023 | ex N959GC |
| N8500X | Game Composites GB1 GameBird | 0024 | |
| N485GC | Game Composites GB1 GameBird | 0025 | |
| N262GB | Game Composites GB1 GameBird | 0026 | ex N18J |
| N169GC | Game Composites GB1 GameBird | 0027 | |
| N28GC | Game Composites GB1 GameBird | 0028 | |
| G-GAMB | Game Composites GB1 GameBird | 0029 | ex N290GC |
| N786AE | Game Composites GB1 GameBird | 0030 | cr 04/07/24 Palisades Reservoir, Alpine |
| N131GB | Game Composites GB1 GameBird | 0031 | |
| N110JJ | Game Composites GB1 GameBird | 0032 | ex N713GC |
| N448KF | Game Composites GB1 GameBird | 0033 | ex N741GC |
| N90DT | Game Composites GB1 GameBird | 0034 | ex N871GC |
| N1BR | Game Composites GB1 GameBird | 0035 | |
| N336GB | Game Composites GB1 GameBird | 0036 | |
| N2918 | Game Composites GB1 GameBird | 0037 | |
| N321XT | Game Composites GB1 GameBird | 0038 | |
| N339GB | Game Composites GB1 GameBird | 0039 | |
| N399GB | Game Composites GB1 GameBird | 0040 | |
| N341GB | Game Composites GB1 GameBird | 0041 | |
| N109GC | Game Composites GB1 GameBird | 0042 | |
| N37XK | Game Composites GB1 GameBird | 0043 | ex N343GB |
| N44TY | Game Composites GB1 GameBird | 0044 | |
| N628JK | Game Composites GB1 GameBird | 0045 | |
| N29GB | Game Composites GB1 GameBird | 0046 | |
| SP-EED | Game Composites GB1 GameBird | 0047 | ex N347GB |
| N234GC | Game Composites GB1 GameBird | 0048 | |
| N69GZ | Game Composites GB1 GameBird | 0049 | |
| N338GB | Game Composites GB1 GameBird | 0050 | |
| N74HX | Game Composites GB1 GameBird | 0051 | |
| N244GC | Game Composites GB1 GameBird | 0052 | |
| N233GC | Game Composites GB1 GameBird | 0053 | |
| N79GB | Game Composites GB1 GameBird | 0054 | |
| N345GB | Game Composites GB1 GameBird | 0055 | |
| G-IIGB | Game Composites GB1 GameBird | 0056 | ex N146GB |
| N342GB | Game Composites GB1 GameBird | 0057 | |
| N222GC | Game Composites GB1 GameBird | 0058 | |
| 9M-GTR | Game Composites GB1 GameBird | 0059 | ex N333GB |
| N600GB | Game Composites GB1 GameBird | 0060 | |
| N161GC | Game Composites GB1 GameBird | 0061 | |
| N4GB | Game Composites GB1 GameBird | 0062 | ex N57GC |
| N48VG | Game Composites GB1 GameBird | 0063 | |
| N64GC | Game Composites GB1 GameBird | 0064 | ex N400R, N71JP |
| N156GB | Game Composites GB1 GameBird | 0065 | |
| N513MD | Game Composites GB1 GameBird | 0066 | |
| N176GC | Game Composites GB1 GameBird | 0067 | |
| N57HA | Game Composites GB1 GameBird | 0068 | |
| N70GC | Game Composites GB1 GameBird | 0069 | |
| N911GB | Game Composites GB1 GameBird | 0070 | |
| N170GB | Game Composites GB1 GameBird | 0071 | |
| N47GC | Game Composites GB1 GameBird | 0072 | |
| N73QT | Game Composites GB1 GameBird | 0073 | |
| N762GB | Game Composites GB1 GameBird | 0074 | |
| N73JP | Game Composites GB1 GameBird | 0075 | |
| N164PB | Game Composites GB1 GameBird | 0076 | |
| N277GB | Game Composites GB1 GameBird | 0077 | |
| N784JM | Game Composites GB1 GameBird | 0078 | |
| N199BW | Game Composites GB1 GameBird | 0079 | |
| N80GC | Game Composites GB1 GameBird | 0080 | |
| N810SC | Game Composites GB1 GameBird | 0081 | |
| N82GF | Game Composites GB1 GameBird | 0082 | |
| N43AZ | Game Composites GB1 GameBird | 0083 | |
| N528VT | Game Composites GB1 GameBird | 0084 | |
| N850GC | Game Composites GB1 GameBird | 0085 | |
| N4000R | Game Composites GB1 GameBird | 0086 | ex N486GB |
| N57GC | Game Composites GB1 GameBird | 0087 | |
| N262WJ | Game Composites GB1 GameBird | 0088 | |
| N891MA | Game Composites GB1 GameBird | 0089 | |
| N900GC | Game Composites GB1 GameBird | 0090 | |
| N406GB | Game Composites GB1 GameBird | 0091 | |
| N16J | Game Composites GB1 GameBird | 0092 | |
| N488GC | Game Composites GB1 GameBird | 0093 | |
| N477GC | Game Composites GB1 GameBird | 0094 | |
| N951DA | Game Composites GB1 GameBird | 0095 | |
| N969GB | Game Composites GB1 GameBird | 0096 | |
| N90AR | Game Composites GB1 GameBird | 0097 | |
| N222JJ | Game Composites GB1 GameBird | 0098 | |
| N19GC | Game Composites GB1 GameBird | 0099 | |
| N317CT | Game Composites GB1 GameBird | 0100 | |
| N751GF | Game Composites GB1 GameBird | 0101 | Emirates c/s |
| N809SC | Game Composites GB1 GameBird | 0102 |
Met dank aan Richard Poeser voor zijn bijdrage aan dit artikel.