
Lelystad Airport, 11 augustus 2023 – Vanuit Aeropuerto Málaga (LEMG), ♫ dat was aan de Costa del Sol – tingelingeling…♪, kwam de Hongaars geregistreerde HA-SCU een paar passagiers afzetten. Het toestel is een Cessna 650 Citation VI met c/n 650-0217 en bouwjaar 1991.

En net zoals over bijna ieder vliegtuig is ook over dit toestel wel weer wat interessants te vertellen. Zullen we dat doen? Nou vooruit… omdat jullie zo aandringen! 😉

Martinair
Dit toestel is voor Nederland geen onbekende. Nadat het toestel in 1991 bij Cessna gebouwd werd kwam het op 15 juli 1992 in dienst bij Martinair. Deze maatschappij was sinds de jaren tachtig al actief op de markt met Citation jets voor de verhuur. Eerst met een drietal Cessna 550 Citation II’s (PH-MBX, PH-MCX en PH-MDX).
In 1992 en 1994 werden de Citation II’s opgevolgd door een tweetal Cessna 650 Citation VI’en. Dit werden de PH-MEX en PH-MFX.


En de PH-MEX is via een flink aantal wisselingen van registraties, eigenaren en houders aanbeland in Hongarije als HA-SCU. De oude PH-MFX vliegt overigens óók in Hongarije, dat is nu de HA-JEX.

Datum | Registratie | Eigenaar | Houder |
1991 | N6828S | Cessna Aircraft Company | |
1991 | N207CM | ? | |
15-7-1992 | PH-MEX | Martinair Holland N.V., Schiphol | |
20-2-2001 | PH-MEX | Excellent Air GmbH, Stadtlohn | |
19-9-2002 | PH-MEX | Excellent Fleet B.V., Rijssen | Excellent Air GmbH, Stadtlohn |
17-12-2002 | PH-MEX | Excellent Fleet B.V., Rijssen | Excellent Air B.V. Rijssen |
15-12-2004 | PH-MEX | Fleet Lease B.V., Rijssen | JetNetherlands B.V., Schiphol |
13-1-2005 | PH-MEX | Fleet Lease B.V., Rijssen | Jet Management Europe B.V., Oude Meer |
18-1-2006 | PH-MEX | Fleet Lease B.V., Rijssen | Solid-aiR Holding B.V., Eindhoven |
1-11-2011 | PH-MEX | Fleet Lease B.V., Rijssen | |
9-3-2012 | PH-MEX | Fleet Lease B.V., Rijssen | ASL B.V., Eindhoven |
30-6-2015 | 5Y-YAH | Reliance Air Charters | |
apr-17 | 9H-PLM | Luxwing | |
22-2-2022 | HA-SCU | 1. Fly-Aviation KFT, 2. Jet Stream Invest KFT. 3. Jet Solution KFT, Budaperst + Kiskunlacháza | Jet-Stream Charter KFT, Kiskunlacháza |


De HA-SCU vliegt sinds de mooie datum 22-2-22 voor Jet-Stream Charter KFT. Het eigendom is in drie gelijke delen in handen van drie partijen; Fly-Aviation KFT, Jet Stream Invest KFT en Jet Solution KFT.

In Hongarije vliegen momenteel vierentwintig civiel geregistreerde privéjets. De grootste vloot in het land is die van Jet-Stream. Zij hebben niet minder dan acht Cessna 650 Citations in gebruik, naast nog een Cessna 560XL, Cessna 525, Hawker 400XP en een Phenom 100.

In 2022 is de HA-SCU van binnen en van buiten opgefrist. Een nieuw interieur en een nieuw kleurenschema werd aangemeten. De kist ziet er fraai uit in zijn huidige kleuren.

Links en rechts
Bij de deur zagen we links een amazone op een paard afgebeeld. We zijn aan het zoeken geweest of dit het logo van een bedrijf of manege is. We komen alleen niet verder dan dat dit een stock-afbeelding is die op internet te koop is. Deze afbeelding is op meer toestellen van deze Hongaarse chartermaatschappij te vinden.

Rechts van de deur ook nog iets opmerkelijks. Hier staat dat deze bizjet een Cessna 650 Citation VII zou zijn. Dat is iets te optimistisch, het is een Citation VI.

Citation III/VI/VII
Dit historie van dit model van Cessna begint in 1979 met de Cessna 650 Citation III. In 1991 werd dit model na 203 exemplaren opgevolgd door een goedkopere versie, de Cessna 650 Citation VI. Deze versie kostte indertijd $1,4 miljoen minder dan de $8,1 miljoen kostende Citation III. Er werd bijvoorbeeld een standaard pakket avionica geleverd en het cabine interieur was standaard uitgevoerd zonder veel opties. Om gewicht te besparen werd de digitale autopilot vervangen door een analoog exemplaar. Er zijn in totaal 38 toestellen van de “budget” VI-serie gebouwd.

Omdat de klanten van Cessna toch meer behoefte hadden aan maatwerk, werd de Citation VII op de markt gebracht. Dit was een verbeterde Citation III met krachtigere motoren en een op de wens van de klant gemaakt interieur. Prijskaartje van deze versie lag weer $1,65 miljoen hoger dan de oorspronkelijke Citation III. Ondanks die hogere prijs werd dit een meer populaire versie dan de Citation VI, met in totaal 119 gebouwde exemplaren tot in 2000 de productielijn sloot. Het totaal aantal Cessna 650 Citation III/VI/VII komt daarmee op 360. Aan de buitenkant zijn de verschillen eigenlijk niet te zien. De constructienummers geven uitsluitsel.
Type | Van | Tot en met | Aantal | Opmerking |
Cessna 650 Citation III | 650-0001 | 650-0206 | 203 | behalve 0200-0202 |
Cessna 650 Citation VI | 650-0207 | 650-0241 | 38 | inclusief 0200-0202 |
Cessna 650 Citation VII | 650-7001 | 650-7119 | 119 | |
Totaal | 360 |

In het Hongaarse luchtvaartuigregister staat de HA-SCU gewoon nog als Cessna 650 Citation VI ingeschreven. Op het toestel de aanduiding “Citation VII” te plakken voelt net als vroeger op je standaard VW Golf een typeplaatje van Halfords met “Turbo” of “GTI” te plakken… 🙂

Registerinfo PH-MEX: website van Herman Dekker (www.hdekker.info).