Britse Fokker S.11.1 Instructor verhuist terug naar Nederland

Lelystad Airport, 24 augustus 2023 – Er is weer een oude Fokker S.11.1 Instructor naar Nederland teruggekeerd. Het is de G-BIYU, die tot 12 september 1973 bij de Koninklijke Luchtmacht heeft gevlogen als E-15. Nadat in februari 2022 de OO-LMC (ex E-25) al naar Nederland kwam om als PH-SII gerestaureerd te worden, is het nu de beurt aan deze Britse Fokker S.11 om terug te keren op geboortegrond.

De G-BIYU is één van de drie S.11-jes die ooit in Engeland hebben gevlogen. Naast de G-BIYU waren dit de G-BEPV (c/n 6274, ex PH-ANK, E-31/174) en de G-BJDR (c/n 6202/E-11, ex E-11, to N911J). Het is de bedoeling dat dit toestel de PH-DRO gaat worden, dus dan blijft alleen de G-BEPV nog over aan de overkant van de Noordzee.

Negenendertig

Vanaf 1950 hebben de Luchtstrijdkrachten (LSK – later KLu) met negenendertig Fokker S.11.1 Instructors gevlogen. Deze kregen de registraties E-1 tot en met E-39 en vlogen ten behoeve van de elementaire vliegopleiding vanaf Woensdrecht en later Gilze Rijen. In 1970 zijn er negen (serials 174 t/m 179 en 197 t/m 199) overgedragen aan de Marineluchtvaartdienst (MLD).

Van E-1….

…tot en met E-39

E-15

De E-15 werd op 14 juli 1950 naar Schiphol gebracht nadat het toestel aan de Papaverweg in Amsterdam-Noord was gebouwd. Op 7 september 1950 werd de E-15 overgevlogen naar Woensdrecht. Daar werd de S.11 op 15 november 1950 in gebruik genomen. Slechts eenmaal belandde deze Fokker in de ziekenboeg, dat was op 21 maart 1952. Toen hield de E-15 aan een landingsincident een deuk in de vleugel over. Gelukkig was dit te repareren en kon dit exemplaar zijn volledige diensttijd bij de Koninklijke Luchtmacht uitdienen.

Uit dienst

In 1973 werd de laatste groep van drieëntwintig van de negenendertig geleverde Fokker S.11.1 Instructors uit dienst genomen. Deze uitgefaseerde toestellen werden opgeslagen in een hangaar van het Depot Vliegtuigmaterieel op Gilze Rijen. Dit waren negen S.11 toestellen van de Marineluchtvaartdienst (MLD) die al in augustus 1973 werden afgedankt en veertien Fokkers van de Koninklijke Luchtmacht.
Van deze groep werd de E-22 naar met militair museum gebracht. De E-24 werd in bruikleen gegeven aan het toenmalige Aviodome. Dit toestel is naderhand in opslag gekomen bij de KLu Historische Vlucht. De overige 21 werden met 26 reservemotoren en 26 propellers te koop aangeboden. De hele partij ging op 19 februari 1974 naar C. Honcoop uit Veen. Hij verkocht er een aantal in Nederland, België en Engeland.

De E-15 zat ook bij de partij van C. Honcoop en kwam vervolgens in handen van R. Janssen uit Zandvoort, die een aantal Fokker S.11.1’s had overgekocht. Voor de E-15 was de registratie PH-HOM gereserveerd. Die is echter nimmer gebruikt en het toestel werd uiteindelijk op 13 mei 1981 in Engeland ingeschreven als G-BIYU. Op dat moment had het toestel 3.537 vlieguren in de boeken staan.

De jaren daarna is de G-BIYU een aantal keer terug geweest in Nederland. Dat was op 17 april 1983 op Lelystad, 13 mei 1983 op Woensdrecht en op 22 augustus 1987 wederom op Lelystad.

Naar Lelystad Airport

Aan het begin van de avond landde de G-BIYU op zijn nieuwe thuisbasis Lelystad Airport. Het kistje had deze dag een behoorlijke reis achter de rug en was gestart op Breighton Airfield (EGBR) in Yorkshire. De bemanning had een tussenstop gemaakt op Earls Coln (EGSR) en Midden Zeeland (EHMZ) alvorens via een ‘straight in’ op baan 05 van Lelystad Airport te landen.

Door de laatste Britse eigenaar Andrew Eckersley werd de G-BIYU kort geleden te koop aangeboden voor 40.000 GBP. Inmiddels heeft de G-BIYU 4.329 vlieguren op de teller staan. Sinds 1973 is er klaarblijkelijk maar 792 uur mee gevlogen. Dat is niet veel in ruim vijftig jaar! Sinds 17 augustus 2023 staat de Fokker op naam van de Nederlandse Stichting Exploitatie Catalina. Nu is het toestel permanent teruggekomen naar Nederland.

Als deze Fokker S.11.1 Instructor straks als PH-DRO vliegt, is dat de tweede Fokker S.11 die de Stichting Exploitatie Catalina op haar nam heeft staan. Het andere toestel is de PH-ACG. Die Fokker maakte helaas op 16 juni 2023 een ongelukkige noodlanding bij Teuge. Gelukkig kwamen de piloten er zonder kleerscheuren van af, maar de PH-ACG moet stevig gerepareerd worden. Naar verluid zijn er bij de aanschaf van de G-BIYU ook diverse reserveonderdelen betrokken. Die kunnen hopelijk bijdragen om de PH-ACG weer in de lucht te helpen.

Uiterlijk

De Fokker S.11 die nu in Nederland is aangekomen ziet er niet uit zoals de meeste andere S.11-jes in ons land. Toen het toestel in 1981 als G-BIYU ging vliegen had het de gele kleur met oranje vlakken zoals we dat kennen bij bijvoorbeeld de toestellen van Fokker Four. Medio jaren tachtig is het toestel van andere kleuren voorzien.

De romp is iets feller geel en de vleugels zijn zilverkleurig. Of de gele tint correct is weten we niet exact, maar dit kleurenschema komt overeen met dat van de eerste afgeleverde Fokker S.11.1 Instructors aan de LSK begin jaren vijftig. De vleugels waren toen van gepolijst metaal en daar stond op beide vleugels, zowel boven als onderop, de Nederlandse roundel. Dat is bij de G-BIYU ook zo.

Spinner

Wat verder opvalt is dat deze Fokker S.11 een spinner op de propeller heeft. Dat hadden de Fokkers alleen aan het begin, toen de toestellen voorzien waren van een F.D.V. 2015 propeller van Avio-Diepen. Later is de spinner bij de luchtmacht komen te vervallen bij het gebruik van een ander type propeller (de automatisch verstelbare Koppers Aeromatic 220), waarbij dit niet bij mogelijk was. Omdat in deze propeller op termijn haarscheurtjes in optraden is men overgestapt naar een vaste Hoffmann propeller. Daar past wel weer een spinner op, maar die werd eigenlijk niet meer toegepast.

Nederlandse Fokker S.11-vloot

Er staan momenteel zeven Fokker S.11-jes in Nederland ingeschreven (PH-ACG, PH-AFS, PH-GRY, PH-HOG, PH-HOK, PH-HOL en PH-SLO). Daarvan zit helaas de PH-ACG momenteel in de lappenmand. Verder is de PH-SII op weg om gerestaureerd te worden en dan komt straks de PH-DRO daar nog bij. Dan hebben we hopelijk binnenkort negen Fokker S.11.1 Instructors met een PH-registratie in ons land vliegen! Hoe mooi is dat!?

PH-geregistreerde Fokker S.11.1 Instructors

PH-ACG / E-36 Fokker S.11.1 Instructor (Hilversum, 21 juni 2003)

PH-AFS Fokker S.11.1 Instructor (Hilversum, 1985)

G-BIYU (PH-DRO) / E-15 Fokker S.1.11 Instructor (Lelystad, 24 augustus 2023)

PH-GRY / 197 Fokker S-11.1 Instructor (Gilze Rijen, 20 juni 2014)

PH-HOG Fokker S-11.1 Instructor (Lelystad, 7 oktober 2018)

PH-HOK Fokker S.11.1 Instructor (Hilversum, 1985)

PH-HOL Fokker S-11 Instructor (Lelystad, 3 februari 1991)

De toekomstige PH-SII Fokker S.11.1 Instructor (Lelystad, 12 december 2022)

PH-SLO Fokker S.11.1 Instructor (Hilversum, 1988)

Bronvermelding: De geschiedenis van de Fokker S-11 Instructor – Fred Roos, www.fokker-history.com (Henk Amstelveen), Benno Goethals (via Facebook), Henk Wadman, Ale de Boer.