Lelystad Airport, 12/13 september 2023 – Aan het begin van de avond van 12 september 2023 arriveerde op Lelystad Airport een niet alledaagse helikopter. Het ging om de LN-OBX, dit is een Aérospatiale AS 332 C1 Super Puma uit Noorwegen. Dit toestel is best al een oudje, het frame is in 1979 gebouwd. Het is zelf de eerste – en daarmee de oudste – productie Super Puma (c/n 2001) die in Frankrijk, na twee prototypes, van de band rolde. Het toestel wordt gevlogen door Airlift AS uit Noorwegen.
Thuishaven van de LN-OBX is Førde Lufthamn (ENBL). Daar kwam het toestel dan ook eerder die dag vandaan, met een tussenstop om te tanken op Stauning Vestjylland Airport (EKVJ) in Denemarken. Het toestel zou voor de nacht blijven om de volgende dag door te vliegen naar Aéroport de Beauvais-Tillé (LFOB).
In Frankrijk zal de heli de komende tijd stand by staan voor de bestrijding van natuurbranden. Onder de heli kan een bucket met 3.500 liter water meegenomen worden.
Van oorsprong militair
Het eerste productie exemplaar was oorspronkelijk gebouwd als AS 332 F. De letter “F” (Frigate) is de aanduiding van de militaire anti-onderzeeboot versie. De eerste registratie was F-WZJK. Dit werd naderhand gewijzigd in F-ZVLQ en met die registratie heeft het toestel in de jaren tachtig demonstraties gegeven, onder andere voor de Zweedse marine die naderhand twaalf Super Puma’s (in de lange versie) kochten.
Hierna werd de Super Puma omgebouwd tot een AS 332 C. Dit is de aanduiding voor een civiele versie van de AS 332. Vervolgens vertrok de heli 29 juli 1991 naar Canada op naam van Ontario Hydro als C-GOOH.
Per 7 mei 1998 werd de Super Puma in Canada uitgeschreven en kreeg de registratie tijdelijk Franse testregistraties F-WQDA en F-WQEG mee. In deze periode is het toestel omgebouwd tot een AS 332 C1. De C1 uitvoering is een geüpgradede en multi-inzetbare versie met Turbomeca Makila 1A1 Turbines (t.o.v van de MAKILA 1A) en een groter capaciteit voor passagiers (21 in plaats van 17). Daaropvolgend werd op 6 juli 1999 de AS 332 C1 in Italië als I-EMEB ingeschreven voor Alieurope.
Noorwegen en de rest van Europa
De huidige registratie LN-OBX kreeg de Super Puma op 11 december 2003 met als eigenaar Airlift AS. Deze onderneming heeft naast deze Super Puma nog twintig AS 350 B3 Ecureuils, twee EC 120B Colibri’s, een Bell 205 en drie AgustaWestalnd AW169’s in de vloot.
Van 2006 tot en met 2009 werd de LN-OBX uitgeleend aan de Coast Guard van IJsland. Na het IJslandavontuur wordt de helikopter ingezet in Scandinavië, maar ook duikt het toestel op in veel andere (met name Europese) landen zoals Engeland, Duitsland, Spanje, Griekenland, Qatar, Saudi Arabië, Nigeria, Frankrijk, België, Portugal en Marokko.
Sinds 2015 vliegt de LN-OBX in zijn huidige kleurenschema. Die kleuren krijgen het overigens wel flink te verduren door de uitlaatgassen van de turbinemotoren. Het staartstuk is dan ook snel aan een sopje toe.
Speciale stang
Deze helikopter is één van de weinige Super Puma’s in de verkorte versie (lengte 15,53 m). De uitvoering met een langere cabine (AS 332 L met 16,29 m) is veel meer geproduceerd. De LN-OBX moet het dan ook niet hebben van zijn interne capaciteit, maar is speciaal bedoeld om zware lasten onder het toestel te tillen. Deze helikopter wordt gezien als de sterkste civiele heli van Scandinavië.
De haak onder de romp staat met een speciale stang in verbinding met de gearbox van de rotor. Hierdoor kan het toestel meer dan 4.500 kg tillen. Een echte krachtpatser dus! Het maximale startgewicht is 8.600 kg. Die verbinding tussen de haak en de rotor gearbox was goed te zien tijdens het prepareren van de helikopter voor vertrek op 13 september 2023. Dit waren we nog niet eerder tegengekomen!
Om de zware last onder het toestel tijdens het vliegen goed in de gaten te kunnen houden heeft de piloot die rechts zit de beschikking over een vrijwel geheel doorzichtige deur. Deze is ook nog eens als een grote bubbel uitgevoerd, zodat zicht naar beneden mogelijk is.
Obélix
De LN-OBX heeft als naam “Obélix”. Een mooie afgeleide van de registratie en ook toepasselijk gezien de taak van het toestel, het tillen van zware last. Dat is iets waar de Obelix uit de stripverhalen Asterix en Obelix goed in is. Deze goedaardige Galliër is als kind in een ketel toverdrank gevallen en is daardoor enorm sterk geworden. Zo sterk dat hij met Menhirs (grote staande stenen) heen en weer loopt.
Van de AS 332 Super Puma varianten zijn meer dan 1.100 toestellen gebouwd. Deze helikopters zijn in gebruik bij zo’n honderd klanten in negenenvijftig landen. De Super Puma wordt gebruikt voor militaire- en politietaken, SAR vluchten en offshore vluchten. De Super Puma is nog altijd in productie. Sinds 1990 worden de militaire varianten aangeduid als Eurocopter AS 532 Cougar of, sinds 2016, als Airbus Helicopters H215M. Dit is een helikopter die ook bij de Koninklijke Luchtmacht in gebruik is.
De civiele versie heet sinds 2004 de Eurocopter EC 225 en sinds 2016 Airbus Helicopters H225. Een doorontwikkelde militaire variant is weer de Eurocopter EC725 Caracal, nu genaamd Airbus Helicopters H225M. De Koninklijke Luchtmacht kondigde eerder dit jaar van deze versie veertien toestellen aan te gaan schaffen. Deze worden vanaf 2028 geleverd.
Naar Frankrijk
Voor vertrek na de overnachting werd de LN-OBX door de driekoppige crew in gereedheid gebracht. Er werd bijgetankt. In de cabine bevinden zich extra brandstoftanks. Hiermee kan het vliegbereik van deze Super Puma flink vergroot worden.
De motoren en rotorkop werden geïnspecteerd. De kappen hieromheen konden makkelijk opengeklapt en weggeschoven worden. Zo ontstond een platform boven op de heli waar de technicus zijn rondgang kon maken.
Hierna konden de twee Turbomeca Makila 1A1 turbines opgestart worden. Vanaf het Delta platform was het vervolgens maar een klein stukje taxiën naar entrypoint Sierra2 voor baan 05. Via een Bravo-departure werd koers naar het zuiden gezet, om na een uur en veertig minuten te landen op Beauvais in Frankrijk. Later in de middag werd in twee uur en veertien minuten doorgevlogen naar Jonzac Neulle (LFCJ), even ten noorden van Bordeaux.
Benieuwd of de “Obélix” eerdaags op zijn weg terug naar Noorwegen weer voor een tankstop/overnachting mogen verwelkomen. Hei Obélix, du er velkommen tilbake til Lelystad lufthavn neste gang!
Een gedachte over “Krachtpatser overnacht op Lelystad Airport”
Heel interressant!