De historie van de Chipmunk bij de Belgische luchtmacht herleeft

Brasschaat, 23 september 2023 – Tijdens het Flying Festival georganiseerd door de Motorvliegclub Brasschaat was een De Havilland DHC-1 Chipmunk te zien in de kleuren van de Belgische luchtmacht. Hebben de Belgische strijdkrachten dit toestel dan in gebruik gehad? We moesten even de boeken erop naslaan, maar inderdaad! De Belgische luchtmacht heeft er wel degelijk twee gehad. Niet lang overigens…

Op proef

De Belgische militaire Chipmunks werden aangeschaft om te kijken of ze geschikt waren als opvolger van de De Havilland DH.82A Tiger Moth als opleidingsvliegtuig. Deze twee toestellen kwamen uit de Canadese fabriek van De Havilland. En dat is best bijzonder, omdat de meeste Canadees gebouwde exemplaren in Canada zelf zijn gebleven. Verreweg de meeste Chipmunks zijn in Engeland gebouwd (1.000 stuks) in Canada werden er maar 217 gebouwd. In Portugal zijn ook nog eens 66 exemplaren vervaardigd, in totaal 1.283 Chipmunks.

De Belgische kisten waren vroeg geproduceerde Chipmunks. Zij waren nog voorzien van de cockpitkap met spijlen. Later zijn de Canadese Chipmunks voorzien van een geheel plexiglazen kap.

Stampe-Vertongen won

Uiteindelijk koos de Belgische luchtmacht niet voor de Chipmunk. De voorkeur ging uit naar de Belgische Stampe-Vertongen SV.4B tweedekkers. Hiervan werden er in vier bestellingen tussen 1947 en 1954 in totaal vijfenzestig van besteld.

C1

Het eerste toestel was de C1. Dit was een De Havilland Canada DHC-1 Chipmunk T.10. Het constructienummer was CFF.19 en deze Chipmunk werd in mei 1948 afgeleverd.
De C1 werd op 6 maart 1956 overgeschreven naar het civiele register in België en kreeg de registratie OO-PHS. De Chipmunk kwam op naam van de Royal Antwerp Aviation Club. Het toestel kwam op Seppe in Nederland aan haar eind. Dat was op 19 september 1970. Toen crashte de Chipmunk terwijl op de kop gevlogen werd. Hier was de carburateur niet op toegerust en de motor stopte. De beide inzittenden raakten ernstig gewond. Op 20 januari 1972 werd de OO-PHS uit het register verwijderd.

C2

De tweede Chipmunk in dienst bij de Belgische luchtmacht was de C2. Ook dit was een De Havilland Canada DHC-1 Chipmunk T.10. En ook dit toestel kwam in mei 1948 in dienst. Het c/n was CFF. 20.

Net als de C1 ging de C2 op 6 maart 1956 over naar het civiele register. Het toestel kwam als OO-MER in dienst van eveneens de Royal Antwerp Aviation Club.
In januari 1965 kwam dit toestel aan zijn eind tijdens een crash bij Massenhoven, oost van Antwerpen. Als oorzaak wordt opgegeven dat de besturingsorganen blokkeerden (!).

Tweede C2

Maar als de C1 en C2 beiden als civiel toestel door een ongeluk afgeschreven zijn, welke Chipmunk hadden we dan voor de lens op Brasschaat? Deze DHC-1 stond in een prachtige staat als C2 tussen de aanwezige toestellen. Onder de staartvleugel konden we het huidige civiele kenmerk zien, het gaat hier om de SE-GRK.

De SE-GRK is een Brits gebouwde De Havilland DHC-1 Chipmunk 22. Het toestel stamt uit 1950 en draagt c/n C1/0104. De carrière van deze Chipmunk begon bij de Deense luchtmacht als 12-125 en later als P-125. Pas in 1977 zwaaide de kist af uit militaire dienst.

Naar Zweden

Hierna werd de Chipmunk op 31 maart 1977 in Zweden ingeschreven als SE-GRK, op naam van de Eskilstuna Motorflyglubb. Per 26 augustus 1987 werden B. Thulin, A. Nilsson, L. R. Frediksson uit Eskilstuna en T, Larsson uit Strängnäs de eigenaren van de SE-GRK. In deze periode werd het toestel ook als EAA Experimental geclassificeerd. Begin jaren 2000 is de SE-GRK grondig gerestaureerd. Vervolgens zijn er nog een paar eigenaren de revue gepasseerd tot op 26 juli 2017 de Twin Comanche Vintage Flying AB uit Västerås zich eigenaar mocht noemen.

Met 5.608 vlieguren op de teller werd de DHC-1 eerder dit jaar te koop aangeboden. Een groep Belgen was op zoek naar een Chipmunk om gezamenlijk aan te schaffen en zo kwam de SE-GRK op 1 augustus 2023 op naam te staan van Raymond Cuypers, Luc Coussement en Christian Gubel.

De SE-GRK, die op dat moment nog een gele band over de romp had lopen, werd op 19 en 20 augustus 2023 van Västerås naar Keiheuvel overgevlogen. Bij Raymond’s Aircraft Restoration (R.A.R.) op Antwerpen is de dagen hierna de gele band van de romp verwijderd en zijn de Belgische kenmerken van de militaire C2 aangebracht.
Tegen het eind van 2023 zal de SE-GRK overgeschreven worden naar het Belgische luchtvaartuigregister. Het kenmerk OO-RLC is hiervoor gereserveerd. De registratie bestaat uit de eerste letters van de voornamen van de drie eigenaren.

Naar evenementen

Iets meer dan een maand na aankomst in België nam de SE-GRK deel aan het Flying Festival op Brasschaat. Dat was zelfs al het tweede evenement voor deze nieuwe C2, ook op Goetsenhoven tijden de Open Deur op 2 en 3 september 2023 was dit toestel aanwezig. Mooi om te zien dat er door liefhebbers aandacht is besteed aan een minder bekend type binnen de Belgische luchtmacht. Inmiddels hebben de eigenaren een fraaie patch laten maken van de DHC-1 C2. Uiteraard konden we het niet laten om deze aan onze verzameling toe te voegen!

Bronvermelding: Belgian Civil Aircraft since 1920 – John Appleton, Armand Thys; BCARG Newsletter jaargang 39 nummer 1.