#MustangMonday #1 N51NA North American XP-51 Mustang, de oudste overgebleven Mustang ter wereld

N51NA / 41-038 North American XP-51 Mustang

#MustangMonday

In 2024 roepen we de maandag uit tot MustangMonday. We gaan iedere maandag een North American Mustang in de schijnwerpers plaatsen. De Mustang is één van de meest legendarische vliegtuigen ter wereld. Er vliegt nog een redelijk aantal van en in luchtvaartmusea is dit toestel ook regelmatig aan te treffen. Kortom alle reden om een jaar lang iedere week aandacht aan een andere Mustang te besteden. Of we daarvoor genoeg materiaal hebben in dit lange schrikkeljaar? We gaan het zien! We trappen in elk geval het jaar af met de oudste, nog bestaande Mustang, het vierde prototype.

Registratie: N51NA
Type: North American XP-51 Mustang
Constructienummer: 73-3101
Bouwjaar: 1941
Eigenaar: EAA Aviation Museum
Locatie: Wittman Regional Airport, Oshkosh, 7 augustus 2022
Bijzonderheden: Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog waren de Britten naarstig op zoek naar gevechtsvliegtuigen. Hun eigen binnenlandse productie draaide al op volle toeren. Spitfires en Hurricanes liepen volop van de band. In de Verenigde Staten vond men op dat moment eigenlijk alleen de Curtiss P-40 Warhawk geschikt genoeg om in te zetten tegen snelle Duitse jagers als de Messerschmitt Bf 109.
De vliegtuigfabrikant North American had de Britten aangeboden om de B-25 Mitchel voor hen te bouwen. De Britten vroegen of men wellicht ook de P-40 in licentie kon gaan produceren. De toenmalige directeur van North American, James Kindleberger, had een beter idee: “we ontwerpen wel even een nieuw vliegtuig voor jullie”. Het idee was om een toestel te bouwen, gebaseerd op de P-40 met gebruikmaking van dezelfde Allison V-1710 motor. De Britten vonden het prima en wilden wel betalen voor een prototype als het maar niet meer dan $40.000,00 ging kosten.

Bij North American ging men aan de slag en in een recordtijd van 117 dagen was het ontwerp klaar. Dit ontwerp werd aangeduid als NA-73. De Britten noemden het de Mustang Mk.I. Op 26 oktober 1940, dat was 178 dagen na de start van het ontwerp, vloog het eerste prototype.
Er zouden in totaal vier prototypes voor de Britten gebouwd worden. Het vierde en laatste exemplaar is het toestel dat we in dit artikel uitlichten. Dit is de oudste nog bewaard gebleven Mustang, een XP-51 Mustang.
Dit toestel vloog voor het eerst op 20 mei 1941 en had als c/n 73-3101. Het toestel werd direct eigendom van de Britten en was voorbestemd om als militair serial AG348 te krijgen.

Uiteindelijk is het toestel niet aan de Britten afgeleverd. De Verenigde Staten werden op 7 december 1941 door de Japanse aanval op Pearl Harbour volledig in de Tweede Wereldoorlog getrokken. Daarop werd deze XP-51 per 28 december 1941 overgedragen aan het NACA Langley Memorial Aeronautical Laboratory in Virginia. De United States Army Air Force (USAAF) had nu ook zelf grote behoefte aan goede gevechtstoestellen en daarom werd deze XP-51, nu met Amerikaans serial 41-038, uitvoerig getest. Dit resulteerde in de P-51B Mustang, de eerste operationele versie van de USAAF van dit model.
De XP-51 wijkt in een aantal zaken af van de latere productieversies. Als eerste de lichtere Allison V-1710. Deze werd uiteindelijk vervangen door de Rolls Royce Merlin V12. De luchtinlaat bovenop de neus van de XP-51 is typerend voor de Alison motor en bij de productietoestellen niet aanwezig.

De luchtinlaat op de neus is bij de productieversies verdwenen

Als bewapening heeft de XP-51 een viertal Browning AN-M2 .50-caliber machinegeweren. Twee in de vleugels en twee in de neus. Deze laatste schoten gesynchroniseerd tussen de propellerbladen door. In de vleugels waren ook nog vier Browning .303 Mk.II machinegeweren te vinden. De Brownings in de neus zijn bij de P-51B vervallen.

De Brownings in de neus zijn niet op de latere P-51B gebruikt

De XP-51 had een “razorback canopy”. Dit is ook terug te vinden in de Latere P-51B/C modellen. De “bubblecanopy” is pas vanaf het P-51D model toegepast.

De N51NA / 41-038 North American XP-51 Mustang heeft een “razorback canopy”

Na de Tweede Wereldoorlog werd de 41-038 overgedragen naar het Smithsonian museum in Washington om bewaard te worden. In het museum bleef de XP-51 zesentwintig jaar opgeslagen. De Experimantal Aircraft Association (EAA) kreeg het toestel in 1975 gedoneerd en zij maakten het toestel weer luchtwaardig. In deze fase kreeg het toestel ook de civiele registratie N51NA toebedeeld. De grondlegger van de EAA, Paul Poberezny, vloog er tot 1982 mee. Daarna is het toestel definitief aan de grond gehouden. Deze Mustang is namelijk te zeldzaam om er enig risico mee te lopen dat het tijdens het vliegen beschadigd zou raken.
Sindsdien wordt de XP-51 in het EAA Museum op Oshkosh tentoongesteld. De afgelopen jaren lagen er bij het toestel ook een paar ski’s. Er zijn met dit toestel indertijd testen gedaan met de ski’s aan de wielen zodat het toestel op zachte ondergrond kon landen. De test waren succesvol, maar de uitrusting werd niet toegepast op de Mustang.

De N51NA / 41-038 North American XP-51 met ski’s erbij (Oshkosh, juli 2013)

Van de North American P-51 Mustang zijn uiteindelijk ruim 16.000 exemplaren gebouwd. Dat maakt dit tot één van de meest gebouwde vliegtuigen in de Tweede Wereldoorlog. Het is uniek te noemen dat één van de prototypes nog bewaard is gebleven en voor publiek te bezichtigen is. Een historisch toestel!