Værløse, 8 juni 2024 – De Deense strijdkrachten waren gebruikers van de DH.82A Tiger Moth van het eerste uur. Al in december 1932 bestelden zijn vijf exemplaren. Die werden in maart 1933 per boot afgeleverd en kregen als serial S-358 tot en met S-362 mee, opvolgend aan de serials van de DH.60’s. Nog datzelfde jaar werden de vijf toestellen omregistreerd in S-1 tot en met S-5.
In november 1933 bestelde men nog zeven toestellen erbij (S-6 tot en met S-12). De Zeven nieuwe toestellen kwamen op 24 maart 1934 aan in Denemarken en werden ingezet vanaf Værløse voor vliegopleidingen.
De S-1, S-3 en S-6 gingen verloren bij ongelukken. Deze werden vervangen door drie extra toestellen, de S-13, S-14 en S-15.
Ski’s en drijvers
In de strenge winter van 1940 werden de Tiger Moth ingezet voor reddingvluchten. Daarvoor werden de toestellen uitgerust met ski’s. De S-15 is zelfs in 1938 uitgerust geweest met drijvers. Dat was toen deze Tiger Moth werd uitgeleend voor een expeditie naar Noordoost-Groenland Dit was overigens de enige keer dat een Deens militair toestel met drijvers gevlogen heeft. Die modificatie werd gedaan door de heren Kramme en Zeuthen bij hun pas opgerichte bedrijf Skandinavisk Aero Industri (SAI) in Kastrup.
Verdwenen
Nadat de Duitsers Denemarken hadden bezet op 9 april 1940 werden de Tiger Moths opgeslagen. Net als de andere uitrusting van de luchtafweer, vielen alle twaalf Tiger Moths na 29 augustus 1943 in Duitse handen. Het voormalige ‘Groenlandvliegtuig’, de S-15, werd overgenomen door de Wirtschaftsgruppe Luftfahrt-lndustrie in Berlijn. Dat toestel kwam op 29 februari 1944 in Zweden terecht als SE-ANK en vloog voor de Halmstads Flygklub. Het kistje crashte echter op 8 september 1946 bij het opslepen van een zweefvliegtuig. De piloot liet daarbij het leven.
Wat er met de overige elf Deense Tiger Moth is gebeurd blijft onduidelijk. Er zijn geen foto’s bekend van deze toestellen in Lufwaffe-kleuren. Vermoedelijk zijn de toestellen in mootjes gehakt…
En de S-16 dan?
Maar als de serie Deense Tiger Moths van S-1 tot en met S-15 liep, hoe kan het dan dat we de S-16 op de foto hebben? Welnu, dit is geen oorspronkelijke Deens militaire Tiger Moth. Het is na restauratie tot statisch museum-object voorzien van het eerst opvolgende serial en dat is S-16.
R4961
De historie van de S-16 is als volgt; Het toestel stamt uit 1940 en heeft constructienummer 82869. Als R4961 kwam de Tiger Moth in dienst bij de Royal Air Force op 6 maart 1940. Diverse eenheden (respectievelijk 27 MU, 4 EFTS, 9 MU, 15 MU, 9 MU, 2 Grading Unit en 9 MU) hebben met deze DH.82A gevlogen.
G-APJP en SE-GXO
Op 2 oktober 1953 werd de Tiger Moth verkocht aan de Association of British Aero Clubs. Per 30 juli 1957 werd dit kistje de G-APJP.
Er zouden in de loop der jaren diverse Britse eigenaren volgen tot het toestel in oktober 1979 werd verkocht aan het Swedish Air Force Museum in Malmslatt. De registratie G-APJP werd op 30 oktober 1979 doorgehaald en in juli 1980 werd deze tweedekker omgerestireerd naar SE-GXO op naam van Nils-Erik Sundblad van het Gysinge Automobilmuseum in Gysinge.
In de periode 1983-1985 verbleef de SE-GXO op de Canarische Eilanden. Het toestel vloog daar voor The Silver Hill Flying Circus. In april 1985 (of 1986) kwam de DH.82A in een container weer terug in Zweden.
Drie ongelukken
Hierna raakte de SE-GXO drie keer flink beschadigd. De eerste keer was op 17 september 1987 tijdens de start op SilverHill bij Falkoping. Gelukkig werd de Tiger Moth in 1988 weer opgeknapt. Lang bleef het toestel niet heel, op 5 oktober 1988 raakte de DH.82A tijdens de landing op Falkoping een auto en was weer flink beschadigd.
In 1996 was de SE-GXO weer gerepareerd bij G. Claesson in Karemo en vertrok in mei 1996 naar een Deense eigenaar, Kenn Panduro uit Give. Lang heeft deze eigenaar niet van zijn Tiger Moth kunnen genieten want op 2 oktober 1996 crashte het toestel voor de derde keer in zijn carrière, nu bij Froslov in Denemarken.
Naar Museum
Hierna zat vliegen voor dit toestel er niet meer in. De registratie SE-GXO werd op 17 december 1996 doorgehaald. Op Billund is de Tiger Moth vervolgens opgebouwd om als statisch toestel tentoongesteld te kunnen worden. Het toestel werd zilvergrijs gespoten en kreeg de Deense militaire identiteit “S-16”. Daarvan weten we inmiddels dat die niet authentiek is.
De afgelopen jaren heeft de S-16 aan het plafond gehangen van het Danmarks Tekniske Museum in Helsingor. Daar hangt het echter niet meer want wij troffen de S-16 in de Værløse Flyhistoriske Hangar. Dit museum, ten noordwesten van Kopenhagen, heeft een leuke collectie van voornamelijk Deense militaire toestellen die in bruikleen zijn gegeven. In het museum zijn de meeste toestellen erg benaderbaar voor het publiek. Men mag er aan voelen, in klimmen of in zitten. Dat geldt gelukkig niet voor de Tiger Moth. Dit kwetsbare toestelletje stond veilig achter een hek zodat er niets mee kon gebeuren.
