Registratie: PH-JAT
Type: North American P-51D-30NA Mustang
Constructienummer: 122-41463
Bouwjaar: 1944
Eigenaar: Stichting Vroege Vogels (Early Birds Foundation)
Locatie: Lelystad Airport, 2012 – 2024
Bijzonderheden: De laatste en drieënvijftigste Mustang die we dit jaar in het zonnetje zetten. En voor ons de meest bijzondere. Met de PH-JAT hebben we namelijk zelf een keer mogen meevliegen! Tot op de dag van vandaag de op één na meest spectaculaire luchtvaartervaring. Om meteen de vraag te beantwoorden wat dan de meest spectaculaire was: mijn eerste solo ballonvaart tijdens mijn opleiding tot ballonpiloot!
Air National Guard
Terug naar de Mustang, naar ‘Trusty Rusty’. Deze Mustang stamt uit 1944 en kreeg het militaire serienummer 44-74923. Na de Tweede Wereldoorlog heeft deze Mustang bij tal van National Guard-eenheden gediend: New Mexico, Californië, New Hampshire en Illinois. Helemaal ongeschonden kwam de P-51D niet door die tijd heen. Op 2 maart 1955 maakte het toestel een buiklanding na een motorstoring op Chicago O’Hare. Pas in oktober 1957 kwam de P-51D terecht bij de stalling voor overtollig materieel bij het Air Material Command op McClellan Air Force Base bij Sacramento, Californië. Het toestel had toen 1.665,30 uren op de teller staan.
Fuerza Aérea de El Salvador
Het jaar daarop, in september 1957, werd de Mustang verkocht en kreeg het zijn eerste civiele registratie, N5438V. Het toestel ging nog een paar keer over in andere handen om in 1969, via een smokkelroute, over te gaan naar de luchtmacht van El Salvador (Fuerza Aérea de El Salvador – FAS) als FAS 410. De luchtmacht van El Salvador raakte in 1969 verwikkeld in een korte oorlog met buurland Honduras. Deze ‘voetbaloorlog’ (of ‘100-Hour War’) tussen El Salvador en Honduras duurde van 14 tot en met 18 juli 1969. De luchtmacht beschikte toen over slechts zes Mustangs (FAS 401 tot en met FAS 406). Kort na die oorlog zijn pas de FAS 407 tot en met FAS 411 afgeleverd (en dus ook de FAS 410).
Air Racer
In 1974 keerde deze Mustang weer terug naar de Verenigde Staten, al was dat wel in onderdelen en stukken. Uit die stukken werd samen met een andere voormalige Mustang uit El Salvador, de 44-11353, opnieuw een luchtwaardig toestel gemaakt. Dit werd eerst de N132 en vervolgens in 1978 de N100DD. Vanaf 1982 werd er mee geracet tijdens de Reno Air Races. Tijdens de race van 1983 maakte het toestel op 15 september een geslaagde noodlanding in het open veld nadat de motor was opgeblazen. De schade viel gelukkig te repareren.
In 1984 werd de Mustang als N345 geregistreerd. Tussen 1987 en 1992 vloog de Mustang als ‘Miss Ashley’ en met racenummer #38 weer boven Reno. Uiteindelijk werd het toestel in 1994 als N6395 geregistreerd.
Naar Nederland
In 1995 werd de Stichting Vroege Vogels eigenaar van de Mustang. Het toestel werd op Kissimmee in Florida in een krat geplaatst en in maart 1995 maakte de Mustang aan boord van een KLM-vrachtvliegtuig de overtocht naar Europa. De N6395 kwam in opslag in een KLM-hangaar op Schiphol-Oost. Hier werd tevens de rode verf van het toestel afgehaald. In november 2004 kwam de Mustang naar Lelystad Airport en de maand daarop (december) startte de restauratie. Op 17 november 2010 kon voor het eerst de imposante Merlin-motor weer van zich laten horen. Per 5 december 2011 werd het toestel als PH-JAT in het Nederlandse luchtvaartuigenregister ingeschreven. Het zou nog tot 13 maart 2012 duren voordat het toestel, nu als PH-JAT geregistreerd, weer de lucht in kon. Het toestel heeft de naam ‘Trusty Rusty’ gekregen en draagt de kleuren van de 357th Fighter Group.
Problemen met de governors van de propeller, die zorgen voor de juiste stand van de propellerbladen tijdens het vliegen, hielden het toestel aan de grond. De PH-JAT heeft nog zijn speciale propellerbladen die stammen uit de tijd dat het toestel als racer werd gebruikt. Vermoedelijk is dit nog de enige Mustang ter wereld die vliegt met de Aeroproducts A5421/A-20-156-24M propellerbladen. De overige vliegen met Hamilton-bladen. Uiteindelijk zijn de problemen met de governor overwonnen en vliegt de PH-JAT sinds 2016 met een felbegeerd Bewijs van Luchtwaardigheid vanaf Lelystad Airport.
Jan Bart van Mesdag
De registratie PH-JAT is afgeleid van Jan Bart (Johannes Bartholomeus) van Mesdag, de broer van de oprichter van de Stichting Vroege Vogels, Jaap van Mesdag. Jan Bart vloog in de Tweede Wereldoorlog bij de Royal Air Force op de Mustang. Helaas is hij op 6 maart 1945, bij de terugkeer van een solovlucht, met zijn P-51D Mustang gecrasht bij het Engelse Lawshall. In de kerk van Lawshall is een plaquette waar Jan Bart van Mesdag nog jaarlijks wordt herdacht. Toen de PH-JAT in juli 2018 een bezoek bracht aan de airshow op Duxford, is met het toestel over de crashlocatie van Jan Bart van Mesdag gevlogen.
Brownings
Omdat de PH-JAT lange tijd als racevliegtuig is gebruikt, waren er een aantal onderdelen niet meer in de oorspronkelijke staat. Het toestel was daarom zo glad mogelijk gemaakt door alle oneffenheden weg te plamuren. Daarom werden ook de Browning-machinegeweren verwijderd. Er is in 2024 een modificatie aangebracht. ‘Trusty Rusty’ heeft in de vleugelvoorranden zijn zes oorspronkelijke 12,7 mm Browning AN/M2 machinegeweren teruggekregen. Het zijn weliswaar replica’s, om niet in conflict te komen met de wapenwet. ‘Trusty Rusty’ kan nu ook weer fluiten. De luchtstroom over de Brownings zorgt namelijk voor een fluitend geluid tijdens een high-speed pass.
Meevliegen
Op 9 september 2018 hebben we zelf een vlucht met de PH-JAT vanuit de backseat mogen meebeleven. Een geweldige ervaring! Wil je dit ook meemaken? Nou, dat kan! De Stichting Vroege Vogels stelt liefhebbers in de gelegenheid om tegen betaling mee te vliegen. Goedkoop? Nee, zeker niet. De moeite waard? Ja, absoluut! Een feestje om mee te maken! Kijk op www.flyap51.nl voor meer informatie.
