Lelystad Airport, 12 april 2025 – Het mag gerust worden gesteld: de imposante Wright R3350-32WA Duplex-Cyclone bij het luchtvaartmuseum Aviodrome is de grootste werkende stermotor in ons land. Deze motor heeft maar liefst achttien cilinders, verdeeld over twee rijen. Daarnaast is de motor luchtgekoeld en ‘supercharged’. Een supercharger op een stermotor verhoogt de hoeveelheid lucht die in de cilinders wordt geperst, waardoor de motor meer vermogen kan leveren.
En vermogen leveren, dat kan dit blok! Op het typeplaatje is te lezen dat bij een normale take-off, onder standaardomstandigheden en bij 2.900 toeren per minuut, er 3.700 pk (2.760 kW) vrijkomt bij deze Wright R3350-versie.
Lockheed Neptune
De herkomst van deze grote stermotor ligt bij de Marineluchtvaartdienst (MLD). Daar werd deze krachtpatser gebruikt op de Lockheed P2V-7(B) Neptune, later omgebouwd tot SP-2H Neptune. In het museum is een complete Neptune aanwezig: de voormalige 210 van de MLD. Hierbij is goed te zien hoe de twee stermotoren, in combinatie met twee Westinghouse J34-straalmotoren, een unieke aandrijvingsconfiguratie vormen. Slechts weinig vliegtuigen combineren zowel zuiger- als straalmotoren.
Andere toepassingen
De oorsprong van de R3350 gaat terug tot mei 1937 en werd voor het eerst in 1941 op de Douglas XB-19 gemonteerd. De eerste serieproductie met dit motortype vond plaats bij de Boeing B-29 Superfortress. Na de Tweede Wereldoorlog vond de motor ook civiele toepassingen, bijvoorbeeld in de Lockheed Constellation (waarvan er ook één aanwezig is in Aviodrome) en de Douglas DC-7.
Naast de militaire Lockheed Neptune kreeg ook de indrukwekkende Martin JRM Mars-vliegboot de R3350. De laatste twee bestaande exemplaren daarvan zijn kort geleden buiten gebruik gesteld en opgenomen in musea.
Prima conditie
De motor van Aviodrome maakte al lange tijd deel uit van de permanente collectie. Toch waren de museummedewerkers benieuwd naar de conditie van het motorblok. Daarom werd de Wright R3350 verplaatst naar de operationele T-2-hangaar. Hier bleek dat de conditie verrassend goed was, waarna een plan werd gesmeed om deze enorme stermotor draaiend aan het publiek te presenteren.
Het blok werd op een stevige, verrijdbare bok geplaatst. Aan de achterzijde werden een olie- en brandstoftank gemonteerd, evenals een gashendel en een bescheiden instrumentenpaneel om de vitale delen van de motor te monitoren. De benodigde stroom komt van een externe bron. Voor de veiligheid is een ‘dodemansknop’ aangebracht; hiermee kan het gehele systeem in één keer worden uitgeschakeld indien er onverhoopt iets misgaat.
Om de draaiuren van de motor bij te houden, is een Hobbs-meter ingebouwd. Dit mechanische tellertje, dat ook veel voorkomt in vliegtuigen, registreert de draaiuren tot in tienden. Inmiddels heeft de Wright Duplex-Cyclone in deze opstelling al 1,2 uur gedraaid.
De propellerbladen zijn afkomstig van een Lockheed Constellation. Deze zijn ingekort en prachtig gepolijst – een lust voor het oog!
Demonstratie
Op deze mooie, warme voorjaarsdag werd de bok met de Wright Duplex-Cyclone naar buiten gereden. De stempels stonden stevig uitgeschoven en Aviodrome-vrijwilliger Dean Dicke nam plaats achter de bedieningselementen van de stermotor. Zorgvuldig werkte hij de speciale checklist af om de motor tot leven te wekken. Zonder aarzeling pikten de achttien cilinders op, en na enkele witte rookwolken – waar een nieuwe paus jaloers op zou zijn – begon de motor tevreden als een spinnende kat stationair te draaien.
Tijdens het starten leverde de motor circa 500 pk, en tijdens het stationair draaien slechts 250 pk. Daarmee bleven alle meters “in het groen”. Het is uiteraard onverantwoord om het blok los te laten draaien op het volle vermogen van 3.700 pk.
Poetsen
Na enkele minuten draaien kwam het achttienkoppige symfonieorkest tot bedaren. Terwijl de stermotor afkoelde, begon het poetsen. De cilinders consumeren namelijk aardig wat olie, wat goed te zien was aan de gele staanders van de bok waarop de motor is bevestigd.
Belevenis
Al met al is dit een prachtig, “levend” museumobject geworden, waarbij bezoekers van Aviodrome de werking van een ouderwetse stermotor van dichtbij kunnen ervaren. Er zijn bewust geen motorplaten aangebracht, zodat alle cilinders goed zichtbaar zijn. Dit knappe pronkstuk is een imposante verschijning in de collectie en met recht de grootste werkende stermotor in ons land. Gaat dat zien!
4 gedachten over “Stermotor van 3.700 pk snort er lustig op los bij Aviodrome”
Prachtig verhaal Berend Jan, heb het met plezier gelezen
De 3700PK was gebaseerd op Avgas 130. Groen in kleur. Die is al jaren niet meer beschikbaar. Met Avgas 100LL komt de motor niet eens aan 3000PK. Tevens zorgt het lagere octaan gehalte voor lagere temperaturen in de cylinderkop wat dan er voor zorgd dat een of meer kleppen vast slaan. Iets dat met enige regelmaat gebeurd bij diverse nog vliegende vliegtuigen met dit soort motoren.
Mooi stukje over een machtig stuk techniek!
Eén opmerking over deze zin: “Slechts weinig vliegtuigen combineren zowel verbrandings- als straalmotoren.”
Je bedoelde waarschijnlijk zuigermotoren i.p.v. verbrandingsmotoren?
Beiden zijn verbrandingsmotoren.
Hallo Jan,
Dank voor de leuke reactie. En je opmerking is terecht, ik heb het in de tekst aangepast.
Groet,
Berend Jan Floor