Teuge, 19 april 2025 – In Nederland zijn op dit moment maar een paar elektrische vliegtuigen operationeel. De meeste daarvan zijn te vinden bij E-Flight Academy op Teuge. Deze vliegopleider heeft drie Nederlands geregistreerde Pipistrel Velis Electro’s (PH-EFL, PH-ZEF en PH-KWH) en twee Frans geregistreerde exemplaren (F-GHBC en F-GHBD) in de vloot. Op Lelystad Airport is er bij de locatie van het ROC van Amsterdam-Flevoland één te vinden (PH-VTC) en dan vliegt er één bij het (Koninklijke) Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR). Dat toestel, de PH-NLX, is doorgaans gestationeerd op Rotterdam – The Hague Airport.
De PH-NLX troffen we aan op Teuge, in de hangar van E-Flight Academy. Het toestel is daar momenteel op bezoek. Ook de bijbehorende transportaanhanger van deze Pipistrel was daar aanwezig.
Experimental
De Pipistrel Velis Electro, officieel aangeduid als Pipistrel SW 128, is momenteel het enige vliegtuigtype met elektrische aandrijving en een EASA-typegoedkeuring en hebben een ICAO-BvL. In tegenstelling tot de overige Pipistrel Velis Electro’s in Nederland vliegt de PH-NLX niet onder een ICAO-BvL. Het toestel heeft een zogeheten Special Bewijs van Luchtwaardigheid en valt onder de Annex I-regeling en geen ICAO-BvL. Een regeling waar testvliegtuigen en zelfbouwtoestellen, generiek aangeduid als experimentals, onder vallen. Het Nederlandse BvL van de PH-NLR is echter wel gebaseerd op het EASA-typecertificaat.
De reden waarom de PH-NLX als experimental te boek staat, is omdat de PH-NLX door het NLR wordt ingezet als Living Lab Electric Flight (LLEF), een vliegend testvliegtuig. Het streven is om met deze Pipistrel binnen afzienbare tijd op vloeibare waterstof te gaan vliegen. Deze waterstof wordt dan omgezet in elektriciteit die weer de motor van het toestel kan laten draaien. Door die toekomstige aanpassingen valt het toestel niet meer onder de standaard EASA-typegoedkeuring van dit model, vandaar dat er een ander soort BvL van toepassing is.
De aanpassingen van de waterstoftank en de brandstofcel die nodig zijn om op vloeibare waterstof te kunnen vliegen, zijn nog in ontwikkeling en dus nog niet op de PH-NLX aanwezig. Het toestel ziet er op dit moment dan ook nog uit zoals een gewone Pipistrel Velis Electro.
Waterstoftank
In maart van dit jaar meldde het NLR samen met Cryoworld de benodigde tank voor de vloeibare waterstof te gaan ontwikkelen. Dit Nederlandse bedrijf is thuis op het gebied van cryogenic technology, het werken met extreme koude technieken. Vloeibare waterstof is namelijk -253 graden Celsius. Deze speciale tank komt in de cabine van de Pipistrel. We schatten in dat daardoor de tweede zitplaats komt te vervallen.
Brandstofcel
Al in december 2024 was de samenwerking aangekondigd met Zepp.solutions voor het ontwikkelen van de benodigde brandstofcel. Die brandstofcel gaat de waterstof omzetten in elektrische energie. Deze brandstofcel komt in een additionele container onder de PH-NLX die hiervoor speciaal ontwikkeld wordt.
Nummer elf
De PH-NLX werd op 27 november 2020 ingeschreven. Het toestel is in Slovenië in 2020 gebouwd en heeft constructienummer VSW1280011. Het was daarmee de elfde Velis Electro die van de productielijn afkwam.
Aruba
Naast vluchten in Nederland heeft de PH-NLX ook al eens boven Aruba gevlogen. Er wordt tussen de ABC-eilanden (Aruba, Bonaire en Curaçao) veel gevlogen over een relatief korte afstand. Dit zijn ideale afstanden om met de tijd hier elektrisch aangedreven vliegtuigen in te zetten. Tijdens de conferentie ‘A flight to the future’, die tussen 7 en 11 november 2022 werd georganiseerd door de Dutch Caribbean Cooperation of Airports (DCCA), maakte de PH-NLX een aantal vluchten boven Aruba.
Uiteraard was het toestel niet vanuit Nederland naar Aruba gevlogen. Daarvoor zou zelfs de langste kabelhaspel van de Gamma geen oplossing bieden. 😉 Het toestel werd voor de gelegenheid in een container naar het Caribisch gebied vervoerd.
Op welke termijn de PH-NLX omgebouwd gaat worden, is ons niet bekend. De praktijk leert dat dergelijke ombouwprojecten doorgaans tijdrovende exercities zijn. Het kan daarom goed dat binnenkort de PH-NLX voor langere tijd “uit de vaart” is om daarna aan duurzame testvluchten op vloeibare waterstof te kunnen gaan beginnen. We blijven dit project met belangstelling volgen!