Teuge, 6 juni 2025 – De hangar van het onderhoudsbedrijf Aircraft Maintenance Netherlands (AMN) op Teuge is regelmatig een verzamelplaats voor interessante luchtvaartuigen. Zo is het bedrijf gespecialiseerd in het onderhoud van Messerschmitt-Bölkow-Blohm (MBB) Bo.105-helikopters. Daardoor komen Bo.105’s uit een wijde regio naar Teuge voor zowel langdurig als kortdurend onderhoud. Eerder dit jaar stonden er maar liefst vijf exemplaren in de hangar, een unieke hoeveelheid!
Een Bo.105 die al geruime tijd in onderhoud is op Teuge, is de voormalige G-BTKL. Dit is een MBB Bo.105DB-4 uit 1980 met constructienummer S.422.
Ingeruild
De G-BTKL had een Zwitserse eigenaar, die zijn helikopter heeft ingeruild voor een andere MBB Bo.105. Dat is de PH-AHB, een MBB Bo.105S met constructienummer S.346. Deze heli was lange tijd geleden als D-HHBW in niet-luchtwaardige staat aangekomen bij AMN op Teuge en is door hen volledig gerestaureerd.
Sinds 13 oktober 2023 heeft de PH-AHB haar Bewijs van Luchtwaardigheid gekregen. Inmiddels verblijft de PH-AHB in Zwitserland, vermoedelijk met Engadin Airport (LSZS) bij Sankt Moritz als thuisbasis.
De ingeruilde G-BTKL werd op 22 november 2022 al uit het Britse luchtvaartuigregister verwijderd. Aanvankelijk was het de bedoeling dat dit exemplaar de PH-AHB zou worden, maar uiteindelijk is de registratie PH-BOO gereserveerd. Die registratie is recent op de staart van de Bo.105 aangebracht.
Nog veel werk
Een vluchtplan voor de PH-BOO hoeven we aan het einde van de week nog niet te verwachten. Het toestel heeft nog geen Bewijs van Inschrijving en al zeker geen Bewijs van Luchtwaardigheid. De cabine van de PH-BOO is nog helemaal kaal. Er moeten nog een paar draadjes en instrumenten worden teruggeplaatst. Kortom, er is nog werk te verrichten aan deze helikopter, maar AMN kennende zal het ze lukken om de PH-BOO de lucht in te krijgen!
Svenska Armén
De PH-BOO heeft een interessante historie. Het toestel is in 1980 gebouwd en kreeg bij het testvliegen met diverse wapensystemen de tijdelijke registratie D-HDMU. Daarna werd de Bo.105CB-2 rond 1984 overgedragen aan de Zweedse landmacht, de Svenska Armén. Het militaire serienummer werd 09076. Aangezien Zweden een eigen typering hanteert voor hun luchtvaartuigen, werd de Bo.105 aangeduid als Hkp9.
Zweden bestelde vier Hkp9’s (de onbewapende versie voor algemene doeleinden), 22 Hkp9a’s met antitankbewapening en vier Hkp9b’s als SAR-heli. De PH-BOO is de voormalige Zweedse 09076 en was één van de vier onbewapende Hkp9’s.
Na zijn militaire diensttijd werd de helikopter opnieuw geregistreerd als D-HDMU, de voormalige testregistratie. Op 2 mei 1991 werd het toestel in Groot-Brittannië ingeschreven als G-BTKL. Inmiddels heeft de helikopter zo’n 8.750 vlieguren bij verschillende eigenaren in haar logboeken staan.
Overzicht Nederlandse Bo.105’s
In het verleden was de MBB Bo.105 een veelvoorkomende helikopter in Nederland. Dat is nu helaas anders. Momenteel zijn er nog slechts drie over: de PH-AHB en PH-RWY als luchtwaardige exemplaren en de PH-BOO als “new kid on the block”.
Door de jaren heen hebben achttien verschillende MBB Bo.105’s een Nederlandse PH-registratie gedragen. De grootste gebruiker was de Rijkspolitie, die met acht toestellen heeft gevlogen. Daarna komt KLM Noordzee Helikopters (later KLM/ERA Helicopters) met vier exemplaren, plus nog twee die zij in de beginjaren als traumaheli exploiteerden voor de ANWB. Hieronder een overzicht van alle MBB Bo.105’s met een PH-registratie.
Nederlandse MBB Bo,105 helikopters |
|||
| Registration | Type | C/N | Remarks |
| PH-AHB | MBB Bo.105CBS-5 | S.346 | ex (PH-BOO), D-HHBW, N6170K, XC-CAR, N46981, D-HDJX |
| PH-BOO | MBB Bo.105DB-4 | S.422 | ex (PH-AHB), G-BTKL, D-HDMU, 09075 (Sweden) D-HDMU |
| PH-HUP | MBB Bo.105C | S.87 | ex EC-CGF, D-HDCL, to N105BK, LV-WLA |
| PH-KHD | MBB Bo.105CBS-4 | S.324 | ex HB-XGM, D-HDJD(2), (D-HDJB), prs Aviodrome |
| PH-KHE | MBB Bo.105CBS-4 | S.329 | ex HB-XGT, D-HDJG, wfu |
| PH-NZH | MBB Bo.105CB | S.83 | ex D-HDCH, G-BCTE, D-HDCH, to B-83 (Klu), wfu |
| PH-NZJ | MBB Bo.105D | S.137 | ex D-HDEE, to A6-ALT, w/o |
| PH-NZX | MBB Bo.105CBS-4 | S.703 | ex N148EH, N962MB, D-HDVQ, to N911RJ, cnx |
| PH-NZY | MBB Bo.105CBS-4 | S.702 | ex N153EH, N958MB, D-HDVP, to N153EH, cnx |
| PH-RPR | MBB Bo.105CB-2 | S.356 | ex D-HDGS(3), wfu |
| PH-RPS | MBB Bo.105CB-2 | S.355 | ex D-HDGR(3), to UP-EC104, wfu |
| PH-RPU | MBB Bo.105CB-2 | S.328 | ex (D-HDJF), PH-RPU, D-HDJF, w/o |
| PH-RPV | MBB Bo.105CB | S.249 | ex D-HDHI, to 4L-QOR, 4L-TLT, cnx |
| PH-RPW | MBB Bo.105CB | S.250 | ex D-HDHJ, wfu |
| PH-RPX | MBB Bo.105CB-4 | S.425 | ex D-HARU92), D-HDMX, to P2-NHW, cnx |
| PH-RPY | MBB Bo.105CB-4 | S.544 | ex D-HADO(3), D-HDNS(2), to P2-WOW, cnx |
| PH-RPZ | MBB Bo.105CBS-4 | S.777 | ex D-HTSC(2), D-HNWJ, D-HDYM, to P2-WOW(2), P2-LAE, wfu |
| PH-RWY | MBB Bo.105DBS-4 | S.34/912 | ex G-NAAA, G-BUTN, with parts of G-AZTI |
KLu
Naast deze achttien civiele Bo.105’s in Nederland heeft de Koninklijke Luchtmacht ook nog met eenendertig militaire exemplaren gevlogen (B-37 t/m B-48, B-63 t/m B-80 en de B-83, die afkomstig was van KLM Noordzee Helikopters als ex-PH-NZH).
Met dank aan AMN voor de fotogelegenheid.
4 gedachten over “PH-BOO als derde actieve Nederlandse MBB Bo.105 in aantocht”
Leuk verhaal weer over de Bolkopjes in NL. Dus bij elke verkoop/aankoop met nieuwe registratie komt er weer een nieuw typeplaatje. Vreemde vraag misschien maar worden dat soort dingen besteld bij de fabrikant van het toestel? En wie mag dat dan installeren ? En als de fabrikant van het toestel niet meer bestaat…
Hallo Anton,
Dank voor je berichtje. Indien via de fabrikant de vuurvaste plaatjes nog beschikbaar zijn, zou deze vervangen kunnen worden. Is dat niet het geval, dan blijft vermoedelijke de oude zitten en komt er een nieuw plaatje met wellicht alleen de registratie eronder. Het onderhoudsbedrijf mag dat installeren en men moet dit aantonen (bijvoorbeeld met een foto) aan ILT voor het verkrijgen van een Bewijs van Luchtwaardigheid. Er zijn ook gevallen waarbij het hele plaatje gewoon nieuw wordt nagemaakt.
Groet,
Berend Jan
Dank je Berend Jan, weer wat geleerd. Mooi dat je ze altijd weer weet te vinden want weet dat ze soms op de meest gekke plaatsen zitten!
groeten,
Anton
Ik zou graag een keer een vlucht willen meemaken op een Bo 105, weten jullie welke eigenaren of bedrijven dit mogelijk kunnen maken svp? Afgelopen weekend ben ik in Noorwegen geweest voor de volgende event: “ helikopter og flyinn på @Ose Flyplass” Daar heb ik voor het eerst met een Gazelle, Lama en een Alouette III mogen vliegen! Een echte aanrader voor de liefhebbers. Heb nu zelf 33 helikopter vluchten kunnen doen op 26 types en hoop dat ik daar een keertje de Bo 105 bij kan doen, alvast bedankt.
Groetjes Jacobus